Sałkowice

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Sałkowice

Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat elbląski
Gmina Pasłęk
Liczba ludności (2010) 84
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Sałkowice
Sałkowice
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Sałkowice
Sałkowice
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Sałkowice (niem. Zallenfelde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 84 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Kosacz[1].

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 11 km na wschód od Pasłęka nad rzeczką Sałą.

Dzieje miejscowości

Nazwa wsi nawiązuje bezpośrednio na nazwy rzeczki Sały. Pierwsza pisemna wzmianka dotycząca Sałkowic pochodzi z XV wieku. Jako pruska wieś zostały przyłączone pod koniec XVI w. do Grądówka, który należał do Achatiusa von Borcka. Początkowo Sałkowice podlegały komornictwu Burdajny, a następnie jego pasłęckiemu odpowiednikowi. W okresie wojen napoleońskich we wsi stacjonowali francuscy żołnierze. W 1875 roku wieś była zamieszkana przez 447 osób. W latach 20. XX wieku Sałkowice składały się z 51 budynków mieszkalnych. Wśród 262 mieszkańców znajdował się tylko jeden katolik – pozostali byli ewangelikami. W 1854 roku we wsi wybudowano dom modlitewny, w którym odbywały się msze. Budynek pełnił jednocześnie rolę kaplicy, szkoły i mieszkania nauczyciela. W 1857 roku kaplica została wyposażona w ambonę, organy, chrzcielnicę i drewnianą dzwonnicę. Dom modlitewny został przebudowany w 1925 roku.

W 1939 roku Sałkowice miały być zamieszkane przez około 280 osób. We wsi działała jednoizbowa szkoła oraz gospoda Zum Deutschen Kaiser należąca do Leopolda Schmidta, a później do Hermanna Pägenstedta. Do największych gospodarzy należeli: Friedrich Madsack, Gottfried Stobäus, Walter Liedtke, Emil Hellwig, Emil Taube. W Sałkowicach działała też mleczarnia, należąca do Maxa Hahna. W latach 1937–1945 ostatnim niemieckim wójtem był Emil Hellwig. Wśród niemieckich mieszkańców wsi można było znaleźć polsko brzmiące nazwiska: Kreowski, Maschitzki, Olschewski, Piorreck i Schlomski. W czasie II wojny światowej w miejscowości pracowali robotnicy przymusowi z Polski i Francji.

21 stycznia 1945 roku rozpoczęła się ewakuacja mieszkańców wsi. Dwa dni później do Sałkowic wkroczyły sowieckie oddziały. Rozpoczął się szaber i podpalenia budynków mieszkalnych, brutalne gwałty i wywózki ludności. Pierwsi Polacy zaczęli przybywać do miejscowości pod koniec 1945 roku. W Sałkowicach mieszkało jeszcze wówczas kilka niemieckich rodzin, które opuściły wieś w 1947 roku. Pierwszym powojennym sołtysem został Stanisław Wydra. We wsi uruchomiono siedmioklasową szkołę – placówka została zamknięta w latach 80. Przez ponad dziesięć lat nieużytkowany budynek szkoły niszczał. W 1996 roku został wykupiony przez osobę prywatną. W 2000 roku budynek ponownie zmienił właściciela. Nowy właściciel przebudował obiekt na pensjonat. Obecnie we wsi funkcjonuje świetlica wiejska.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Rogajnach.

Turystyka

  • W miejscowości działa pensjonat "Megi" mieszczący się w budynku dawnej szkoły.

Zabytki

  • budynek dawnej szkoły i kaplicy z połowy XIX wieku
  • dawny cmentarz ewangelicki
  • budynek dawnej kuźni, zaadoptowany na prywatne mieszkanie

Przypisy

  1. paslek.pl [05.03.2014]

Bibliografia

Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297–1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
Bank Danych Lokalnych GUS [19.06.2014]
Lech Słodownik, Sałkowice, glospasleka.pl [19.06.2014]
Pensjonat "Megi" [19.06.2014]