Wroniec widlasty
To jest | Wroniec widlasty | |
| | |
| Daphne mezereum | |
| (L.) Bernh. ex Schrank. | |
 Wroniec widlasty. Fot. Dariusz Kubiak. | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | widłaki |
| Klasa | widłaki jednakozarodnikowe |
| Rząd | widłakowce |
| Rodzina | widłakowate |
| Rodzaj | wroniec |
| Gatunek | wroniec widlasty |
| Synonimy | |
| Lycopodium selago L. | |
Wroniec widlasty, widłak wroniec (Huperzia selago (L.) Bernh. ex Schrank.) – gatunek rośliny zaliczany do rodziny widłakowatych (Lycopodiaceae).
Spis treści
Morfologia
Wroniec widlasty jest rośliną wieloletnią o wysokości 5–15 cm. Łodyga jest wzniesiona, widlasto rozgałęziająca się (rozgałęzienia są równej wysokości). Liście równowąskolancetowate, ostro zakończone, całobrzegie lub drobno piłkowane, bez włosków, długości 4–8 mm, ustawione skrętolegle w 8 szeregach na pędach i zwykle odstające od nich.
Gatunek ten nie wytwarza kłosa zarodnionośnego. Zarodnie powstają w kątach liści zarodnionośnych, tzw. sporofili. Są one bardzo podobne do liści płonnych. Zarodnie mają nerkowaty kształt i po dojrzeniu pękają od góry, wysypując zarodniki, które dojrzewają od lipca do września. Roślina ta niekiedy rozmnaża się również wegetatywnie za pomocą rozmnóżek.
Rozmieszczenie i ekologia
Występuje na rozległych obszarach Europy, Ameryki Północnej oraz w Japonii. W Polsce spotykany częściej w górach, na niżu jest rzadki. Rośnie wśród skał, na wolnych miejscach wśród kosodrzewiny, na halach, na niżu w cienistych lasach. W Tatrach występuje od regla dolnego aż po najwyższe szczyty, w Sudetach sięga po 1590 m n.p.m. Unika podłoża wapiennego.
Na Warmii i Mazurach wroniec widlasty występuje m.in. w Parku Krajobrazowym Pojezierza Iławskiego, rezerwatach Czarnówko i Uroczysko Kramnik oraz w Parku Krajobrazowym Puszczy Rominckiej.
Wartość użytkowa
Gatunek objęty jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową i umieszczony na czerwonej liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie na izolowanych stanowiskach, poza głównym obszarem występowania (kategoria zagrożenia V). W górach nie jest zagrożony, większa część jego stanowisk znajduje się w górskich parkach narodowych, jedynie niektóre jego stanowiska na niżu są zagrożone w wyniku eksploatacji lasu.
Roślina trująca i lecznicza. Zawiera trujące alkaloidy: annotynę i likopodynę.
Ciekawostki
Zarodniki widłaków zawierają łatwopalne olejki eteryczne.
Wyrastające z zarodników widłaków podziemne, bezzieleniowe przedrośla żyją w symbiozie z grzybem mykoryzowym (mykoryza endotroficzna).
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Wroniec widlasty [13.05.2014]
parkikrajobrazowewarmiimazur.pl [13.05.2014]
Bibliografia
Wójciak Hanna, Porosty, mszaki, paprotniki. Flora Polski, Warszawa 2003.
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
