Wroniec widlasty

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
Wroniec widlasty

Daphne mezereum
(L.) Bernh. ex Schrank.
Wroniec widlasty.Fot. Dariusz Kubiak.
Wroniec widlasty.
Fot. Dariusz Kubiak.
Systematyka
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny naczyniowe
Gromada widłaki
Klasa widłaki jednakozarodnikowe
Rząd widłakowce
Rodzina widłakowate
Rodzaj wroniec
Gatunek wroniec widlasty
Synonimy
Lycopodium selago L.

Wroniec widlasty, widłak wroniec (Huperzia selago (L.) Bernh. ex Schrank.) – gatunek rośliny zaliczany do rodziny widłakowatych (Lycopodiaceae).

Morfologia

Wroniec widlasty jest rośliną wieloletnią o wysokości 5–15 cm. Łodyga jest wzniesiona, widlasto rozgałęziająca się (rozgałęzienia są równej wysokości). Liście równowąskolancetowate, ostro zakończone, całobrzegie lub drobno piłkowane, bez włosków, długości 4–8 mm, ustawione skrętolegle w 8 szeregach na pędach i zwykle odstające od nich.

Gatunek ten nie wytwarza kłosa zarodnionośnego. Zarodnie powstają w kątach liści zarodnionośnych, tzw. sporofili. Są one bardzo podobne do liści płonnych. Zarodnie mają nerkowaty kształt i po dojrzeniu pękają od góry, wysypując zarodniki, które dojrzewają od lipca do września. Roślina ta niekiedy rozmnaża się również wegetatywnie za pomocą rozmnóżek.

Rozmieszczenie i ekologia

Występuje na rozległych obszarach Europy, Ameryki Północnej oraz w Japonii. W Polsce spotykany częściej w górach, na niżu jest rzadki. Rośnie wśród skał, na wolnych miejscach wśród kosodrzewiny, na halach, na niżu w cienistych lasach. W Tatrach występuje od regla dolnego aż po najwyższe szczyty, w Sudetach sięga po 1590 m n.p.m. Unika podłoża wapiennego.

Na Warmii i Mazurach wroniec widlasty występuje m.in. w Parku Krajobrazowym Pojezierza Iławskiego, rezerwatach Czarnówko i Uroczysko Kramnik oraz w Parku Krajobrazowym Puszczy Rominckiej.

Wartość użytkowa

Gatunek objęty jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową i umieszczony na czerwonej liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie na izolowanych stanowiskach, poza głównym obszarem występowania (kategoria zagrożenia V). W górach nie jest zagrożony, większa część jego stanowisk znajduje się w górskich parkach narodowych, jedynie niektóre jego stanowiska na niżu są zagrożone w wyniku eksploatacji lasu.

Roślina trująca i lecznicza. Zawiera trujące alkaloidy: annotynę i likopodynę.

Ciekawostki

Zarodniki widłaków zawierają łatwopalne olejki eteryczne.

Wyrastające z zarodników widłaków podziemne, bezzieleniowe przedrośla żyją w symbiozie z grzybem mykoryzowym (mykoryza endotroficzna).

Zobacz też

pl.wikipedia.org, Wroniec widlasty [13.05.2014]
parkikrajobrazowewarmiimazur.pl [13.05.2014]

Bibliografia

Wójciak Hanna, Porosty, mszaki, paprotniki. Flora Polski, Warszawa 2003.
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.