Zabielne
Zabielne | |
| |
Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
Państwo | Polska |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | piski |
Gmina | Biała Piska |
Liczba ludności (2010) | 41 |
Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
Kod pocztowy | 12-230 |
Tablice rejestracyjne | NPI |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Zabielne (dawniej Kupisze, niem. Sabielnen, od 1938 r. Freudlingen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 41 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wacław Markowski[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, na wschód od jeziora Roś, 7 km na północny zachód od Białej Piskiej.
Dzieje miejscowości
Osada istniała już w 1424 roku, w źródłach pojawiła się wówczas informacja o 40–łanowej dąbrowie położonej nad rzeką Konopką, o którą nikt się nie ubiegał. Przywilej wystawiono dopiero w 1471 roku na prawie magdeburskim na około 13 łanów dla spokrewnionych ze sobą: Trojana, Grzegorza, Lorka, Jana i Mikołaja. W XVI wieku wieś się powiększyła: w 1534 roku o 3 łany lasu i łąk, zaś w 1561 roku o ponad jeden łan. W XV wieku wieś zaczęto nazywać Kupiszami, Copischen. W 1527 roku wolni z Zabielna zakupili ponad 4 łany w osadzie, którą zaczęto nazywać Worgulami – początkowo występowały one łącznie z Zabielnymi, ale od połowy XVI wieku zaczęto je traktować oddzielnie. W sierpniu 1710 roku do wsi dotarła wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło ośmiu mieszkańców. Zabielne należało do parafii ewangelickiej w Drygałach, przed 1540 rokiem przeniesiono je do parafii piskiej, ale po roku 1579 powróciły do drygalskiej.
Szkoła we wsi powstała w 1896 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 34 dzieci, pracował jeden nauczyciel.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. – 152 osoby
- 1864 r. – 143 osoby
- 1867 r. – 133 osoby
- 1933 r. – 193 osoby
- 1939 r. – 218 osób
- 1988 r. – 61 osób
Zabytki
- zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku
- dawny cmentarz ewangelicki rodzinny z XIX wieku
- domy murowane z początku XX wieku (nr 11, 12, 16)
Bibliografia
Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709–1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57.
von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.08.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [10.08.2013]
Strona Urzędu Biała Piska [10.08.2013]
Przypisy