Zaduszki

Zaduszki
Dzień	1 listopada (Warmia), ostatnia niedziela listopada (Mazury)
Typ święta	ludowe
Zwyczaje	odwiedzanie grobów zmarłych
Inne nazwy	Święto Zmarłych

Zaduszki – dzień modlitw za dusze zmarłych oraz odwiedzania grobów najbliższych.

Zwyczaje na Warmii i Mazurach

Zaduszki ewangeliccy Mazurzy obchodzili w ostatnią niedzielę listopada. Na katolickiej Warmii przypadały 1 listopada – w tym dniu Warmiacy modlili się za dusze przebywające w czyśćcu. Na Warmii spotykano się również ze zwyczajem wypiekania specjalnego chleba lub bułeczek, które następnie rozdawano żebrakom. Przygotowywano ich tyle, ilu było zmarłych w rodzinie. Wcześniejszy obyczaj nakazywał zanoszenie jedzenia na groby.

Starano się spożywać tego dnia potrawy o ciemnych kolorach: czerninę, kaszankę, pieczywo gryczane czy kaszę gryczaną.

Stosunkowo nową tradycją było palenie krzyża misyjnego. Jego zwęglone fragmenty służyły następnie jako środek zwalczający choroby, którym okładano bolące lub zranione miejsca na ciele chorego.

Wierzenia

Tego dnia przestrzegano zakazu wylewania wody, aby nie oblać przypadkiem ducha. Wierzono bowiem, że w noc poprzedzającą Zaduszki po świecie wędrują dusze zmarłych. Z myślą o nich zostawiano zapalone światło w izbie, a niekiedy też jedzenie. Wierzono, że dusze zmarłych przychodzą do domu, aby się ogrzać. Posypywano ławy stojące obok pieca piaskiem, by rankiem odczytać z pozostawionych śladów czy rzeczywiście przyszły w odwiedziny. Był to jeden z trzech dni w roku (obok nocy przed Wielkanocą oraz Wigilii) kiedy Warmiacy i Mazurzy mogli spotkać się z duszami zmarłych.

Symbole

• odwiedzanie grobów zmarłych
• wypiekanie specjalnego chleba i dzielenie się nim z żebrakami
• modlitwa za zmarłych

Bbliografia

Chłosta Jan, Doroczne zwyczaje i obrzędy na Warmii, Olsztyn 2009.
Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.