Kajny: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę "{{Wieś infobox |nazwa = Pole-obowiązkowe |herb wsi = Pole-obowiązkowe |flaga wsi = Pole-obowiązkowe |herb artykuł...")
 
 
(Nie pokazano 23 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
−
  |nazwa                = Pole-obowiązkowe 
+
  |nazwa                = Kajny
−
  |herb wsi              = Pole-obowiązkowe 
+
  |herb wsi              =  
−
  |flaga wsi            = Pole-obowiązkowe 
+
  |flaga wsi            =  
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
−
  |dopełniacz wsi        = Pole-obowiązkowe   
+
  |dopełniacz wsi        = Kajn
−
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              = Kajny.jpg
−
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe 
+
  |opis zdjęcia          = Kajny.<br>Źródło: [http://www.warmiaznanainieznana.pl/czytaj.php?strona=kajny www.warmiaznanainieznana.pl] [27.08.2014]
−
  |rodzaj miejscowości  =
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
−
  |województwo          = Pole-obowiązkowe
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
−
  |powiat                = Pole-obowiązkowe
+
  |powiat                = olsztyński
−
  |gmina                = Pole-obowiązkowe
+
  |gmina                = Jonkowo
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |miejscowość podstawowa =
 
  |sołectwo              =
 
  |sołectwo              =
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
−
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 64
−
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |strefa numeracyjna    =
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 22: Linia 22:
 
  |mapa wsi              =
 
  |mapa wsi              =
 
  |kod mapy              = PL-WN
 
  |kod mapy              = PL-WN
−
  |stopniN = 53 |minutN = 42 |sekundN = 56
+
  |stopniN = 53 |minutN = 50 |sekundN = 58
−
  |stopniE = 21 |minutE = 19 |sekundE = 02
+
  |stopniE = 20 |minutE = 22 |sekundE = 26
 
  |commons              =
 
  |commons              =
 
  |wikipodróże          =
 
  |wikipodróże          =
Linia 29: Linia 29:
 
  |www                  =
 
  |www                  =
 
}}<br/>
 
}}<br/>
−
Kajny (niem. Kainen, Kaynen) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.<br/><br/>
+
'''Kajny''' (niem. ''Kainen'', ''Kaynen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Jonkowo (gmina wiejska)|gminie Jonkowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]].
 +
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 64 osoby.
 +
<br/><br/>
  
−
== Charakterystyka fizjograficzna ==
+
== Położenie ==
−
Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim.
+
Miejscowość jest położona na [[Pojezierze Olsztyńskie| Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 5 km na północny wschód od [[Jonkowo|Jonkowa]].  
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Dzieje miejscowości ==
 
== Dzieje miejscowości ==
−
Wieś położona jest na obszarze Leśnictwa Redykajny i Nadleśnictwa Kudypy oraz parafii Brąswałd. W planach cały obszar znajduje się w strefie Chronionego Krajobrazu (z dominującą doliną rzeki Łyny). 1 sierpnia 2004 r. Kajny obchodziły 650-lecie powstania wsi (śladem jest pamiątkowy głaz). Przez wieś przebiega trasa żółtego szlaku rowerowego. Nazwa wsi pochodzi od staropruskiej jednostki osadniczej, określanejdawniej jako: campus Caynyn i wchodzącej w skład ziemi zwanej Terra Gudikus. W pobliżu wsi, w dolinie Łyny, znajdują się resztki wczesnośredniowiecznego grodziska pruskiego.
+
Wieś została założona przez kapitułę warmińską w 1354 roku na starym [[Prusowie| pruskim]] polu osadniczym – campus Kaynen na obszarze 7 łanów. Od XIX wieku do roku 1945 funkcjonowała nazwa ''Kainen''. Na przełomie XIX i XX wieku wieś była zamieszkana przez 140–170 osób. [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojna światowa]] doprowadziła do spustoszenia miejscowości i jej opustoszenia. W miejscowości znajduje się czynna wieża ciśnień zaopatrująca mieszkańców w wodę. Wieża zasilana jest przez XIX–wieczny tzw. taran wodny. To hydrotechniczne urządzenie napędzane siłą wody działa od ponad stu lat. Taran wodny został zaprojektowany przez Josepha Michaela Montgolfiera. Urządzenie zlokalizowane jest obok leśniczówki.
−
Przy leśniczówce (oraz źródłach z taranem wodnym) został utworzony Ośrodek Edukacji Leśnej dla dzieci, młodzieży i dorosłych, z wygodnym punktem obserwacyjnym oraz tablicami edukacyjnymi. W miejscowości brak jest punktów usługowych, sklepów, szkoły. Wszystkie te obiekty, jak również straż pożarna, kościół zlokalizowane są w pobliskich miejscowościach: Mątkach, Jonkowie, Barkwedzie (dojazd drogą gruntową). Miejsca kulturalno-rozrywkowe zlokalizowane są przede wszystkim w Jonkowie, gdzie organizuje się również imprezy okolicznościowe. Gospodarstwa prowadzą produkcję rolniczą wyłącznie na własne potrzeby, nieliczne zajmują się hodowlą np. owiec. Przez wieś nie przejeżdża żaden autobus (brak linii i przystanków), w pobliżu znajduje się linia kolejowa Olsztyn - Braniewo.
+
1 sierpnia 2004 roku Kajny obchodziły 650–lecie powstania wsi. Przy leśniczówce został utworzony [[Ośrodek Edukacji Leśnej w Kajnach| Ośrodek Edukacji Leśnej]].
−
Drajfus - zabudowania, stojące na górce w Kajnach. Nazwa pochodzi albo z gwary albo z języka niemieckiego, gdzie Dreifus oznacza trójnóg (możliwe że od nazwiska lub przezwiska niemieszkającej tam rodziny. Służebna wieś pruska, lokowana 1 sierpnia 1354 r. (dzień św. Piotra) przez kapitułę warmińską, na 28 łanach (włókach) w miejscu lauksu (in campo) zwanego Kaynyn. Ziemia nadana została Prusom: Kynste, Melunen, Kristianus, Johannes, Tulniken, Sambagen, Welun. Otrzymali oni dziedziczne prawo własności (tzw.: prawo pruskie) do nadanych ziem, jednocześnie zobowiązano ich do konnej służby wojskowej w obronie granic Warmii. Kynste otrzymał 4 włóki, z obowiązkiem służby zbrojnej (przy uzbrojeniu na koszt własny). Kynste otrzymał dziedziczne prawo własności, mógł łowić i polować w pobliskich lasach. Wg Kellemana Prusowie Melune, Astiothe i Audangen otrzymali gospodarstwo nr 1, Kirstanus i Gotko - nr 3, Jan, Wisken i Nocolaus - nr 4, Tulnicken i Tyczen - nr 5, Sambangen - nr 6 i Welun gospodarstwo nr 7.
 
−
Po wojnie polsko-krzyżackiej z 1414 roku, zwanej głodową, na skutek poniesionych strat i zniszczeń, w listopadzie 1430 r. kapituła warmińska we Fromborku przychyliła się do prośby wolnych Prusów i obniżyła zobowiązanie z ośmiu (siedmiu wg Kellemana) do czterech służb zbrojnych konnych.
 
−
W roku 1454, w trakcie wojny trzynastoletniej, Kajny oraz okolice Olsztyna zostały złupione przez komtura ostródzkiego Henryka von Plauen. Krzyżacy spalili większość zabudowań. W roku 1481, na prośbę jednego z właścicieli Prusa Burkarda, kapituła postanowiła zmniejszyć mu roczny czynsz z 3,5 grzywny do sześciu skojców. W 1484 r. kapituła warmińska sprzedała trzy puste łany Prusowi o imieniem Hans, który miał przez najbliższe sześć lat płacić tylko 1,5 grzywny czynszu. Ostatnie cztery puste łany znalazły nowego właściciela dopiero w 1504 r., gdy administrator przekazał je dla wolnemu Prusa o imieniu Mateusz. W 1594 r. Hans Dink z Kajn kupił za 45 grzywien wystawiony na publiczną sprzedaż majątek po zmarłym Antonim.
 
−
W 1630 r. kapituła warmińska wydzierżawiła w Kajnach, olsztyńskiemu ławnikowi Walentemu Liedigowi, cztery opuszczone włóki na prawie magdeburskim. W 1656 r. w Kajnach było 28 łanów ziemi. We wsi mieszkało sześciu wolnych gospodarzy, którzy płacili na rzecz kapituły czynsz rekognicyjny w wysokości siedmiu łasztów żyta i pszenicy. Ponadto dawali trzy funty wosku i po jednym denarze kolońskim. Pełnili także trzy służby wojskowe na koniu na wypadek wojny. W roku 1673 w Kajnach było 38 mieszkańców. W 1679 roku, na prośbę Mateusza Maurica, Jana Meska i Adama Pakomora, kapituła warmińska odnowiła im przywileje na posiadane dobra. Z dokumentów z 1717 r. wynika, że Kajny posiadały 28 łanów wolnych, w połowie obsianych zbożami jarymi. W tym czasie wieś posiada drewno na opał i do budowy, także łąki dla własnej potrzeby. Potwierdzano także, że gleba była słabej jakości. Przed 1772 r. we wsi było 13 domów mieszkalnych. Wieś posiadała 24 łany na pruskim prawie dziedzicznym i cztery na prawie magdeburskim. Właściciele siedmiu majątków ziemskich płacili kapitule warmińskiej po jednym korcu żyta i pszenicy oraz jednym funcie wosku od łanu. Od każdego łanu płacono również po jednym florenie w zamian za pełnienie dawnych służb wojskowych.
 
−
W 1782 r. we wsi było 13 mieszkańców a w 1817 r. - 46. W 1820 r. W Kajnach było 13 gospodarstw i 46 mieszkańców. Liczba ludności w tym czasie szybko wzrastała bo w 1846 r. w Kajnach mieszkało już 127 osób. W 1861 r. w Kajnach mieszkało 137 osób (wszyscy katolicy), z których 106 posługiwało się językiem polskim. Grunty wiejskie obejmowały 1788 morgów ziemi (456,4 ha), w tym 382,25 morgi stanowił las. W 1871 r. we wsi było 141 osób. Po 1878 r. (włączenie Warmii do prowincji Prusy Wschodnie) Kajny zostały przejęte przez rząd pruski i przekazane w prywatną własność. W 1895 roku Kajny miały 163 mieszkańców. Pod koniec XIX w. (około 1897 r.) mieszkańcy zainstalowali we wsi pompę Montgolfiera, która dostarczała wodę na potrzeby gospodarstw (pompa ta funkcjonuje do dzisiaj). 23 listopada 1923 r. Stanisław Żurawski (działacz ruchu polskiego na południowej Warmii) z Kajn został wiceprezesem Rady Nadzorczej powstałej w Olsztynie Spółdzielni Rolniczo-Handlowej „Rolnik”. W 1926 r. w polskiej biblioteczce, będącej pod opieką Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmię, znajdowało się 40 książek. Wielopokoleniową rodziną, zasłużoną dla utrzymania polskości na Warmii jest rodzina Żurawskich. W 1925 r. we wsi mieszkało 166 osób. W 1927 r. wieś otrzymała połączenie telegraficzne i telefoniczne. W 1939 r. we wsi było 152 mieszkańców.
 
−
W czasie drugiej wojny światowej Stanisław Żurawski został pobity w styczniu 1943 r. przez olsztyńskie gestapo i zmarł (pochowany na cmentarzu w Brąswałdzie). Jego syn, Alfons Żurawski, był współpracownikiem polskiego wywiadu. Jeszcze przed 1939 r. został wcielony do Wehrmachtu, stacjonował w Królewcu. Podczas pobytu w Kajnach w 1940 r. nawiązał kontakt z polskimi jeńcami. Po powrocie do Królewca został oskarżony o zdradę Rzeszy i skazany w 1942 r. na karę śmierci. Koniec II wojny światowej przyniósł falę zniszczeń dokonanych przez Armię Czerwoną, co wiąże się ze znacznymi stratami materialnymi (utrata części zabudowy). Od tego okresu następowała powolna degradacja wsi i zmniejszenie się liczby mieszkańców. W 1965 r. doprowadzono linię energetyczną, po kilku latach również telefoniczną.
 
−
1 stycznie 1973 r. Kajny zostały włączone do gminy Jonkowo (uchwała wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie). Na przełomie XX i XXI w. w miejscowości było 9 domów z 56 mieszkańcami. W marcu 2003 r. sołtysem we wsi został wybrany Eugeniusz Pilguj. Dnia 1. sierpnia 2004 r., w ramach obchodów 650 lecia wsi, najstarsze mieszkanki Kajn: Brygida Rautenberg i Cecylia Ruch, odsłoniły pamiątkowy głaz z tablicą i napisem „1 sierpień 1345 r. „Campo Kaynyn” Mieszkańcy Kajn 2004 r.”
 
−
 
 
−
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
 
== Ludzie związani z miejscowością ==
−
...
+
*[[Stanisław Żurawski]] (1868–1943) – urodzony w Kajnach działacz warmiński, współzałożyciel [[Bank Ludowy w Olsztynie|Banku Ludowego w Olsztynie]], działacz [[Związek Polaków w Niemczech|Związku Polaków w Niemczech]]; skatowany przez gestapo zmarł wskutek odniesionych ran. Został pochowany w [[Brąswałd|Brąswałdzie]]. Jego syn [[Alfons Żurawski]] został przed wojną wcielony do Wehrmachtu – stacjonował w [[Królewiec|Królewcu]]. Podczas pobytu w Kajnach w 1940 roku nawiązał kontakt w polskimi jeńcami. Po powrocie do Królewca został oskarżony o zdradę III Rzeszy i skazany na karę śmierci w 1942 roku.
−
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
+
*[[lkwim:Wiktoria Żurawska |Wiktoria Żurawska]] (1900–1970) – urodzona w Kajnach nauczycielka i bibliotekarka, pracownik [[lkwim:Biblioteka Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie |Biblioteki Wyższej Szkoły Rolniczej w Olsztynie]].
−
<br/>
 
  
 
== Zabytki ==
 
== Zabytki ==
−
*Szczególną atrakcją jest taran wodny (pompa wodna), zainstalowany pod koniec XIX w., wykorzystujący źródła wypływające ze stromego zbocza. Proste urządzenie zostało wynalezione przez Michaela Montgolfiera (1740-1810), a działa na zasadzie przepompowania wody ze źródła, skąd trafia do wieży ciśnień i doprowadzana jest do domostw przez siedem rur.
+
*taran wodny, zainstalowany pod koniec XIX wieku
−
*Bardzo cennym obiektem jest zabytkowy drewniany dom państwa Rautenberg z 1856 r.
+
*zabytkowy drewniany dom rodziny [[Rodzina Rautenberg| Rautenberg]], wybudowany w 1856 roku
−
*Dużą wartość architektoniczną przedstawiają krzyże przydrożne.
+
*dwie kapliczki warmińskie zlokalizowane na terenie wsi
−
*Dwie kapliczki. Jedna z kapliczek (większa) jest z dzwonkiem oraz architektonicznie nawiązuje do pobliskiego zabudowania, tworząc z nim harmonijną kompozycję. Druga kapliczka (obok wieży ciśnień i drewnianej chałupy sołtysa Jerzego Rautenberga) jest niższa i otynkowana.
 
−
*Domy mieszkalne, murowane i jeden drewniany. Murowana i otynkowana wieża ciśnień nawiązuje stylem do architektury wsi.
 
−
Działki mają najczęściej kształt wielokąta o powierzchni zbliżonej o powierzchni do około 1200 m² (10 działek). Pozostałe 4 działki mają kształt zbliżony do prostokąta. Występują najczęściej dwa typy zagród. Układ zabudowy jest swobodny i otwarty. W pierwszym typie dom stoi równolegle do drogi, wejście najczęściej jest od strony drogi (czasami od podwórza gospodarczego). Budynki gospodarcze powtarzają układ położenia wedle granicy działki. Wjazd na działkę jest po prawej lub lewej stronie domu mieszkalnego. Ten typ jest najczęściej spotykanym typem we wsi. W wariantach zagrody można zauważyć inny układ budynków gospodarczych lub brak któregoś z nich. W drugim typie dom mieszkalny stoi prostopadle do drogi, wejście do domu jest od podwórza gospodarczego. Budynki gospodarcze powtarzają równoległy układ wobec granicy działki. Układ w wariantach, w których dom mieszkalny jest usytuowany po przeciwnej stronie pierwotnego ułożenia, jest rzadziej spotykany. W jednym zabudowaniu, na skraju działki współczesna, drewniana altana.
 
−
W Kajnach przeważają domy jednokondygnacyjne z użytkowym poddaszem. Są one proste, w większości bez dobudówek. Wejścia znajdują się pośrodku frontowej elewacji, czasami towarzyszą im wyjścia z drugiej strony budynku. Zabudowania pokryte są dachówką lub blachą. Budynki gospodarcze towarzyszą prawie każdemu budynkowi mieszkalnemu. Zbudowane z czerwonej cegły lub z drewna (w gorszym stanie technicznym). W większości występuje podmurówka, pokryte są czerwoną dachówką lub blachą.
 
−
Taran wodny w Kajnach
 
−
Urządzenie hydrotechniczne, zaprojektowane przez Josepha Michaela Montgolfiera (1740-1810), wybudowane Kajnach około roku 1897 r. Pompa wodna zwana „taranem wodnym” (taran hydrauliczny), pompuje wodę ze źródełka do stojącej na wzgórzu wieży ciśnień i dalej rozprowadzana jest do zabudowań siedmioma rurami. Urządzenie jest konserwowane i działa do dzisiaj. W pompie wodnej wykorzystywana jest energia wypływającej ze źródeł wody. Kiedy wentyl popychający tłok jest otwarty, wtedy wentyl zasysania wody zamyka się. Następnie tłok zamyka wentyl i zassana woda wpływa wentylem do kociołka ciśnieniowego (widoczny na zewnątrz cylinder żeliwny). Znajdujące się w nim powietrze wypycha wodę do rury idącej pod górę do wieży ciśnień. Cykl pracy tarana wodnego zamyka się. Widocznym efektem pracy jest rytmiczny stukot oraz pulsacyjnie wypływająca woda. Woda, zgromadzona w wieży ciśnień, rozprowadzana jest grawitacyjnie do gospodarstw. Przy urządzeniu ustawiono tablicę informacyjną ze schematem działania. W pobliżu sąsiadującej ze źródliskiem leśniczówki urządzono także mini ścieżkę dydaktyczna z tablicami edukacyjnymi.
 
  
−
 
+
== Turystyka ==
−
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|242 px|Miejscowość-Opis-Rysunku]]
+
*szlak rowerowy o długości 21,9 km ("żółty") – przebieg trasy: [[Dywity]] – [[Redykajny]] – [[Gutkowo]] – [[Wilimowo]] – Kajny – [[Barkweda]] – [[Brąswałd]] – [[Ługwałd]] – Dywity
−
<br/>
+
*szlak rowerowy o długości 40 km – przebieg trasy: [[Olsztyn]] – Redykajny – Brąswałd – Barkweda – Kajny – Gutkowo – [[Łupstych]] – Olsztyn
  
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
−
#Georg Kellmann, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia p.w. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007.
+
Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, ''Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna'', Gady 2012.<br/>
−
<br/>
+
Kellmann Georg, ''Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia p.w. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim'', Klebark Wielki 2007.<br/>
−
 
+
''Szlaki rowerowe powiatu olsztyńskiego i miasta Olsztyn'', Białystok 2001.<br/>
−
{{Przypisy}}
+
[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [10.12.2013]<br/>
 +
[http://www.domwarminski.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=361:slownik-geograficzny-kajny&catid=52:slownik-geograficzny-krolestwa-polskiego&Itemid=182| Dom Warmiński]] [10.12.2013]<br/>
 +
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Kajny| Wikipedia] [10.12.2013]<br/>
 +
[http://www.warmiaznanainieznana.pl/ Warmia znana i nieznana] [27.08.2014]
  
−
<br/>
 
  
−
== Zobacz też ==
 
−
...
 
−
<br/>
 
  
−
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat olsztyński]]
 +
[[Kategoria: Jonkowo (gmina wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 17:21, 14 lut 2015

Kajny
Kajny.Źródło: www.warmiaznanainieznana.pl [27.08.2014]
Kajny.
Źródło: www.warmiaznanainieznana.pl [27.08.2014]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat olsztyński
Gmina Jonkowo
Liczba ludności (2010) 64
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Kajny
Kajny
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Kajny
Kajny
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Kajny (niem. Kainen, Kaynen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 64 osoby.

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 5 km na północny wschód od Jonkowa.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona przez kapitułę warmińską w 1354 roku na starym pruskim polu osadniczym – campus Kaynen na obszarze 7 łanów. Od XIX wieku do roku 1945 funkcjonowała nazwa Kainen. Na przełomie XIX i XX wieku wieś była zamieszkana przez 140–170 osób. II wojna światowa doprowadziła do spustoszenia miejscowości i jej opustoszenia. W miejscowości znajduje się czynna wieża ciśnień zaopatrująca mieszkańców w wodę. Wieża zasilana jest przez XIX–wieczny tzw. taran wodny. To hydrotechniczne urządzenie napędzane siłą wody działa od ponad stu lat. Taran wodny został zaprojektowany przez Josepha Michaela Montgolfiera. Urządzenie zlokalizowane jest obok leśniczówki. 1 sierpnia 2004 roku Kajny obchodziły 650–lecie powstania wsi. Przy leśniczówce został utworzony Ośrodek Edukacji Leśnej.

Ludzie związani z miejscowością

Zabytki

  • taran wodny, zainstalowany pod koniec XIX wieku
  • zabytkowy drewniany dom rodziny Rautenberg, wybudowany w 1856 roku
  • dwie kapliczki warmińskie zlokalizowane na terenie wsi

Turystyka

Bibliografia

Jadwiszczak Andrzej S., Kisielew Kazimierz, Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Brąswałd, Barkweda, Kajny, Bukwałd, Cerkiewnik, Swobodna, Gady 2012.
Kellmann Georg, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia p.w. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007.
Szlaki rowerowe powiatu olsztyńskiego i miasta Olsztyn, Białystok 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.12.2013]
Dom Warmiński] [10.12.2013]
Wikipedia [10.12.2013]
Warmia znana i nieznana [27.08.2014]

Źródło: „http://encyklopedia.warmia.mazury.pl/index.php?title=Kajny&oldid=126017”