Stary Gieląd: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę " {{Wieś infobox |nazwa = Stary Gieląd |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Sta...")
 
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Stary Gieląd   
 
  |nazwa                = Stary Gieląd   
Linia 7: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Starego Gielądu   
 
  |dopełniacz wsi        = Starego Gielądu   
  |zdjęcie              = Pole-obowiązkowe 
+
  |zdjęcie              = Stary Gieląd.jpg   
  |opis zdjęcia          = Pole-obowiązkowe   
+
  |opis zdjęcia          = Przyroda w Starym Gielądzie. Źródło: [http://mazury.info.pl/domki/gielad-wiszniewski/index.html www.mazury.info.pl] [12.09.2013]   
  |rodzaj miejscowości  = wieś
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = warmińsko - mazurskie
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie
 
  |powiat                = mrągowski  
 
  |powiat                = mrągowski  
 
  |gmina                = Sorkwity  
 
  |gmina                = Sorkwity  
Linia 16: Linia 14:
 
  |sołectwo              = Stary Gieląd
 
  |sołectwo              = Stary Gieląd
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 217
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 30: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Stary Gieląd'''</big> (niem. Gelland , Gehland ) – wieś sołecka w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.
+
'''Stary Gieląd''' (niem. ''Gelland'', ''Gehland'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[Sorkwity (gmina wiejska)|gminie Sorkwity]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 217 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Zdzisław Wojnarowski]]<ref>[http://www.gminasorkwity.pl/index.php?strona=Soltysi-i-Rady-Soleckie/ Strona Gminy Sorkwity] [10.11.2014]</ref>.
 +
<br/><br/>
  
 +
==Położenie==
 +
Miejscowość leży nad [[Jezioro Gielądzkie |Jeziorem Gielądzkim]], w odległości ok. 1 km od [[Sorkwity |Sorkwit]] i drogi krajowej nr 16.
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
+
== Dzieje miejscowości ==
Miejscowość położona nad Jeziorem Gielądzkim.Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów : cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).  
+
Na terenie miejscowości znajduje się cmentarzysko pogańskie. Wieś powstała na 150 [[Włóka |włókach]] nadanych w 1379 r. Janowi i Tylowi z [[Olszyny| Olszyn]]. Nazwa wsi pochodzi od Jeziora Gielądzkiego, które w XIV w. zapisane było jako ''Galanten''. Galanten wywodzi się z pruskiego „galan” lub litewskiego „galas” i oznacza śmierć, koniec. W 1785 r. były tu 22 [[Dym |dymy]], a w 1838 r. – 21 . W 1838 r. mieszkało we wsi 187 osób . Po 1884 r. uruchomiono zakład koszykarski, który był instytucją filantropijną dla starców i kalek.  W XIX w. w dokumentach wymienia się: Stary Gieląd, [[Nowy Gieląd]] i [[Wielki Gieląd]]. Zabudowa wsi rozrosła się nad Jeziorem Gielądzkim wzdłuż drogi z Sorkwit do [[Warpuny |Warpun]]. W 1825 r. powstała we wsi szkoła. W 1939 r. mieszkało tu 155 osób. W latach 70. XX w. do sołectwa należały: [[Gieląd Mały]], [[Miłuki]], Nowy Gieląd, [[Słomowo]], Sorkwity.  
Ponadto miejscowość położona jest na terenie gminy Sorkwity gdzie występujące osady wiążą się ze zlodowaceniem północnopolskim dwóch faz: leszczyńskiej i pomorskiej. W obszarze gminy znajdują sięzasoby kruszywa naturalnego oraz kopaliny rolnicze (kreda jeziorna).Występują tutaj dwa ciągi morenowe, które poprzecinane są szeregiem jezior rynnowych (towarzyszą im piaszczysto-żwirowe wały ozów i tworów szczelinowych typu kemów. Do rynien zaliczymy jeziora:Stromek, Warpuńskie,Zyndackie, Gielądzkie, Lampasz. Wzdłuż jeziora Gielądzkiego i Lampackiego występują bardzo wysokie strome krawędzie - spadki dochodzą do 40 i więcej stopni nachylenia.
 
Natomiast najwyższy punkt na terenie gminy, na zachód od jeziora Gielądzkiego, koło Surmówki ma wysokość 208 m n.p.m.
 
 
 
 
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Dzieje miejscowości ===
+
==Gospodarka==
Na terenie miejscowości znajduje się cmentarzysko pogańskie. Wieś powstała na 150 włókach nadanych w 1379 r. Janowi i Tylowi z Olszyn. Nazwa wsi pochodzi od Jeziora Gielądzkiego, które w XIV w. zapisane było jako Galanten. Galanten wywodzi się z pruskiego „galan” lub litewskiego „galas” i oznacza śmierć, koniec .
+
We wsi działa [[Agroturystyka |agroturystyka]] i pensjonat.  
Wieś wymieniano dopiero pod koniec XVII w. W 1785 r. były tu 22 dymy a w 1838 r. – 21 . W 1838 r. mieszkało we wsi 187 osób . Po 1884 r. uruchomiono zakład koszykarski, który był instytucją filantropijną dla starców i kalek. W XIX w. wymienia się: Stary Gieląd, Nowy Gieląd i Wielki Gieląd. Zabudowa wsi rozrosła się nad jeziorem Gielądzkim wzdłuż drogi z Sorkwit do Warpun. W 1825 r. powstała we wsi Szkoła. W 1939 r. mieszkało tu 155 osób .
 
Na terenie miejscowości zachowały się chaty chłopskie z XIX w. W latach 70 XX w. do sołectwa należały: Gieląd Mały, Miłuki, Nowy Gieląd, Słomowo, Sorkwity.
 
 
 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
==Kultura==
 
+
W Starym Gielądzie funkcjonuje świetlica. Organizowane są tutaj również festyny.
 
<br/>
 
<br/>
  
 +
== Turystyka ==
 +
*szlak rowerowy o długości 65 km – przebieg trasy: [[Biskupiec]] – [[Stanclewo]] – Stary Gieląd – [[Zyndaki]] – [[Burszewo]] – [[Widryny]] – [[Leginy]] – [[Samławki]] – [[Kabiny]] – [[Kolno]] – [[Górowo (gmina Kolno) |Górowo]] – [[Kruzy]] – [[Labuchy]] – Biskupiec
  
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|Miejscowość-Opis-Ryzunku]]
+
== Bibliografia==
 +
Kujawski Wojciech,''Krutynia. Szlak wodny'', Olsztyn 2006. <br/>
 +
''Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.<br/>
 +
''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. II, Warszawa 1881. <br/>
 +
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.11.2014]
  
=== Zabytki: ===
+
{{Przypisy}}
 
+
<references/>
[[File:Obrazek-nazwa.jpg|thumb|Miejscowość-Opis-Ryzunku]]
 
 
 
<br/>
 
 
 
=== Bibliografia: ===
 
 
 
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II, s. 549.
 
W. Kujawski, Krutynia. Szlak wodny, Olsztyn 2006, s. 36.
 
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, Olsztyn 1975, s. 188 – 189.
 
 
 
 
 
<br/>
 
  
== Zobacz też ==
 
  
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat mrągowski]]
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 09:23, 20 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Sorkwity (gmina wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1301-1400]]

Aktualna wersja na dzień 10:48, 10 mar 2015

Stary Gieląd

Przyroda w Starym Gielądzie. Źródło: www.mazury.info.pl [12.09.2013]
Przyroda w Starym Gielądzie. Źródło: www.mazury.info.pl [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat mrągowski
Gmina Sorkwity
Sołectwo Stary Gieląd
Liczba ludności (2010) 217
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Stary Gieląd
Stary Gieląd
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Stary Gieląd
Stary Gieląd
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Stary Gieląd (niem. Gelland, Gehland) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Sorkwity. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 217 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Zdzisław Wojnarowski[1].

Położenie

Miejscowość leży nad Jeziorem Gielądzkim, w odległości ok. 1 km od Sorkwit i drogi krajowej nr 16.

Dzieje miejscowości

Na terenie miejscowości znajduje się cmentarzysko pogańskie. Wieś powstała na 150 włókach nadanych w 1379 r. Janowi i Tylowi z Olszyn. Nazwa wsi pochodzi od Jeziora Gielądzkiego, które w XIV w. zapisane było jako Galanten. Galanten wywodzi się z pruskiego „galan” lub litewskiego „galas” i oznacza śmierć, koniec. W 1785 r. były tu 22 dymy, a w 1838 r. – 21 . W 1838 r. mieszkało we wsi 187 osób . Po 1884 r. uruchomiono zakład koszykarski, który był instytucją filantropijną dla starców i kalek. W XIX w. w dokumentach wymienia się: Stary Gieląd, Nowy Gieląd i Wielki Gieląd. Zabudowa wsi rozrosła się nad Jeziorem Gielądzkim wzdłuż drogi z Sorkwit do Warpun. W 1825 r. powstała we wsi szkoła. W 1939 r. mieszkało tu 155 osób. W latach 70. XX w. do sołectwa należały: Gieląd Mały, Miłuki, Nowy Gieląd, Słomowo, Sorkwity.

Gospodarka

We wsi działa agroturystyka i pensjonat.

Kultura

W Starym Gielądzie funkcjonuje świetlica. Organizowane są tutaj również festyny.

Turystyka

Bibliografia

Kujawski Wojciech,Krutynia. Szlak wodny, Olsztyn 2006.
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. II, Warszawa 1881.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.11.2014]

Przypisy

  1. Strona Gminy Sorkwity [10.11.2014]