Karol Langwald

Karol Langwald
Data i miejsce urodzenia	14 grudnia 1886 r. Miejska Wola
Data i miejsce śmierci	maj 1945 r. Czelabińsk
Przyczyna śmierci	śmierć męczeńska

Karol Langwald (ur. 14 grudnia 1886 r., zm. w maju 1945 r.) – włączony w poczet warmińskich męczenników, którzy zginęli śmiercią męczeńską podczas II wojny światowej.

Życiorys

Urodził się 14 grudnia 1886 r. w Barczewku. Jego rodzice związani byli z ruchem polskim na Warmii. Ojciec Karol był polskim działaczem warmińskim i narodowym, członkiem Rady Nadzorczej Banku Ludowego w Olsztynie oraz członkiem tamtejszego sejmiku powiatowego, w którym reprezentował ludność polską. Podczas plebiscytu 1920 r. był mężem zaufania Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego w Olsztynie. Dwukrotnie (w latach 1921 i 1924) kandydował na posła do parlamentu niemieckiego z ramienia Polskiej Partii Ludowej w Prusach Wschodnich. Był także członkiem Związku Polaków w Niemczech.

Szkoła i wykształcenie

Po ukończeniu gimnazjum w Reszlu ks. Langwald wstąpił do seminarium w Braniewie.

Praca i działalność społeczno-polityczna

Po święceniach kapłańskich (1913) podjął pracę duszpasterską w Dzierzgoniu, a następnie we Wrzesinie.

Po zakończeniu I wojny światowej, podczas której pracował w jednostce sanitarnej, zaangażował się w pracę Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego. Ludność zdecydowała o pozostawieniu tych ziem w granicach Prus Wschodnich. Ks. Karol włączył się wówczas w działania odradzającego się ruchu polskiego i powołanie Związku Polaków w Prusach Wschodnich.

Od 11 grudnia 1920 r. pracował jako wikariusz w Purdzie. Nie zaprzestał jednak walki o godne miejsce Polaków i języka polskiego na Warmii. Występował w imieniu Związku o naukę ojczystego języka w szkołach. Później, jako prezes Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmii, starał się o wprowadzenie nauki religii po polsku w niemieckich szkołach, gdzie uczyły się dzieci z rodzin, dla których polski był językiem ojczystym. Wysiłki te przyniosły efekty dopiero w 1929 r., kiedy na terenie Prus Wschodnich powstało 14 polskich szkół.

Ze względu na zaangażowanie w walkę o polskość, ks. Karol często przenoszony był do różnych parafii. Pracował w Klebarku Wielkim, Klonie koło Szczytna i w Olecku. Tu, mimo zakazu władz, odprawiał msze św. z kazaniem w języku polskim.

Jego kontaktami interesowało się gestapo; był wielokrotnie przesłuchiwany. W 1935 r. ks. Langwald został proboszczem w parafii św. Wawrzyńca w Kochanówce, gdzie pracował aż do 1945 r., kiedy to został wywieziony przez sowietów na Syberię.

Śmierć męczeńska

Po aresztowaniu przez Sowietów wraz z wiernymi trafił do Wystruci, gdzie Rosjanie zgromadzili łącznie ponad 60 tys. osób. Następnie w bydlęcych wagonach przetransportowano ich za Ural. Podróż w straszliwych warunkach mogła trwać nawet do siedmiu tygodni. Wielu nie dojechało do celu. Ks. Karol wraz z grupą około siedemdziesięciu parafian z Kochanówki trafił do obozu pracy pod Czelabińskiem. Skrajnie wyczerpany nie był zdolny do pracy. Zmarł w maju 1945 r.

Męczeński charakter śmierci Sługi Bożego ks. Karola Langwalda wypłynął z pragnienia niesienia pomocy i dochowania wierności parafianom, którym z własnej woli towarzyszył w drodze do miejsca rejestracji przez władze sowieckie. Przypłacił to uwięzieniem, wywózką na Syberię i śmiercią w obozie pracy. Tak jak przez całe swoje kapłańskie życie bronił praw ludzi do wyznawania wiary w ojczystym języku i towarzyszył osobom potrzebującym jego duszpasterskiej posługi i opieki, tak i w ostatnich tygodniach swego życia pozostał wierny Bogu, któremu służył w drugim człowieku.

Bibliografia

B. Schwark, Ihr Name lebt. Ermländische Priester in Leben, Leid und Tod, Osnabrück 1958.
Zeugen für Christus. Das deutsche Martyrologium des 20. Jahrhunderts, t. 1–2, (red.) H. Moll, Paderborn 1999.
A. Kopiczko, Duchowieństwo katolickie diecezji warmińskiej w latach 1821–1945, cz. 1, Studium prozopograficzne, Olsztyn 2004.
Męczennicy Kościoła warmińskiego XX wieku, (red.) J. Guzowski, Olsztyn 2004.
Niemieckie nazwisko, polska krew, "Gość Niedzielny. Posłaniec Warmiński", nr 18/2012, 6 maja 2012.