Zgon

Zgon
Wieś Zgon. Fot. Duży Bartek. Źródło: Commons Wikimedia [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	mrągowski
Gmina	Piecki
Sołectwo	Zgon
Liczba ludności (2010)	147
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Tablice rejestracyjne	NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zgon
Położenie na mapie Polski Zgon
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zgon (niem. Sgonn) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Piecki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 r. liczyła 147 mieszkańców. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Andrzej Polita

Położenie

W pobliżu wsi znajduje się rezerwat przyrody "Czaplisko Ławny Lasek". Wieś znajduje się na południowym brzegu Jeziora Mokrego.

Dzieje miejscowości

Wieś lokowano w 1708 r., jako tzw. wieś szkatułową. Jej nazwa pochodzi od zgonu bydła do wodopoju nad Jeziorem Mokrym. Początkowo mieszkańcy wsi trudnili się rybactwem. Władza niemiecka w 1938 r., w wyniku akcji germanizacyjnej w Prusach, nadała wsi nową nazwę Hirschen. W 1945 r. wieś została włączona do Polski. Obecnie to miejscowość letniskowa na szlaku rzeki Krutyni.

Gospodarka

We wsi działa stanica wodna PTTK oraz gospodarstwa agroturystyczne.

Kultura

We wsi mieści się znana w całej Polsce autorska galeria rzeźb [lkwim:Adam Szubski| Adama Szubskiego]. Znajdują się w niej przede wszystkim rzeźby ludzkie. Adam Szubski rzeźbi i odlewa twarze interesujących go osób. Rzeźby znajdują się wokół obejścia domostwa i utrzymane się w klimacie koszmaru i maligny.

Turystyka

• Szlak im. Melchiora Wańkowicza – przebieg trasy: Sorkwity – Jezioro Lampackie – Maradki – Piłakno – Borówko – Bieńki – Gant – Krawno – Babięta – Zyzdrój – Spychowo – Kierwik – Uplik – Zgon – Rezerwat Sosna Królewska

Ludzie związani z miejscowością

Przez wiele lat mieszkał tu i pracował pisarz Igor Newerly. W Zgonie napisał "Wzgórze Błękitnego Snu" i "Zostało z uczty bogów". W Zgonie urodził się 13 września 1891 r. kapitan LZ 129 Hindenburg - Max Pruss, członek NSDAP, który przeżył katastrofę sterowca w Lakehurst w USA 6 maja 1937 r.

Zabytki

We wsi znajduje się dom Zofii Łapickiej i Igora Newerlego. Wieś nazywana jest drewnianą ze względu na dużą ilość drewnianych budynków mieszkalnych i gospodarczych z XIX w. i XX w.

Przyroda

• pomnik przyrody "Zakochana Para przy żółtym szlaku nieopodal miejscowości Krutyń
• pomnik przyrody "Królewska Sosna"
• pomnik przyrody "Dąb nad Mukrem" w rezerwacie Królewska Sosna

Bibliografia

Mazury - słownik stronniczy, ilustrowany, pod red. Waldemara Mierzwy, Dąbrówno 2008.
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895.
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]