Łężany: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Łężany | |nazwa = Łężany | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Łężan | |dopełniacz wsi = Łężan | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = lezany.jpg |
| − | |opis zdjęcia = Pałac w Łężanach<br | + | |opis zdjęcia = Pałac w Łężanach. <br>Fot. Mieczysław Kalski |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
| − | |województwo = | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
|powiat = kętrzyński | |powiat = kętrzyński | ||
|gmina = Reszel | |gmina = Reszel | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 350 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = (+48) 89 | |strefa numeracyjna = (+48) 89 | ||
|kod pocztowy = 11-440 | |kod pocztowy = 11-440 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | [[image:lezany2.jpg|thumb|right|290px|Fot. Mieczysław Kalski]] |
| + | '''Łężany''' (niem. ''Loszainen'', w latach 1936–1945 miejscowość nosiła nazwę ''Loßainen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]] w [[Reszel (gmina miejsko-wiejska)|gminie Reszel]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 r. liczyła 350 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Teresa Kubiak]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/reszel_gmina_miejsko_-_wiejska/125/Organizacja_dzialania_samorzadu/ Wrota Warmii i Mazur]</ref>. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Miejscowość położona jest nieopodal jezior: [[Jezioro Widryńskie| Widryńskiego]] i [[Jezioro Legińskie| Legińskiego]], przy drodze wojewódzkiej nr 590, w odległości ok. 9 km od [[Reszel |Reszla]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | |||
| − | |||
Miejscowość została założona w 1359 roku. Pierwszym właścicielem wsi był [[Fabian Luzjański|Fabian]], członek rodziny Merkelingerode, który przybrał swoje nazwisko od nazwy wsi – von Lossainen. W polskiej wersji – Luzjański. | Miejscowość została założona w 1359 roku. Pierwszym właścicielem wsi był [[Fabian Luzjański|Fabian]], członek rodziny Merkelingerode, który przybrał swoje nazwisko od nazwy wsi – von Lossainen. W polskiej wersji – Luzjański. | ||
| − | + | W 1470 roku w majątku urodził się późniejszy biskup warmiński [[Fabian Luzjański]]. | |
| − | W 1470 roku w majątku urodził się późniejszy biskup warmiński | + | Do 1551 roku majątkiem zarządzał brat biskupa - [[Jan Luzjański]]. |
| − | |||
| − | Do 1551 roku majątkiem zarządzał brat biskupa | ||
Na przełomie XVII/XVIII właścicielami Łężan było kilka rodzin: von Ölsen, Truchses von Wetzhausen, Stanisławscy, Gąsiorowscy. W 1820 roku we wsi znajdowało się 9 domów oraz 75 mieszkańców. | Na przełomie XVII/XVIII właścicielami Łężan było kilka rodzin: von Ölsen, Truchses von Wetzhausen, Stanisławscy, Gąsiorowscy. W 1820 roku we wsi znajdowało się 9 domów oraz 75 mieszkańców. | ||
| − | Od 1885 roku właścicielem wsi został [[Gustaw Fischer]], a później jego syn, [[Reinhold von Fischer-Loßainen]]. Objął on Łężany w posiadanie w 1910 roku. Podczas II wojny światowej | + | Od 1885 roku właścicielem wsi został [[Gustaw Fischer]], a później jego syn, [[Reinhold von Fischer-Loßainen]]. Objął on Łężany w posiadanie w 1910 roku. Podczas [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach |II wojny światowej]] majątek zajęła Armia Czerwona. W tym czasie wsią zarządzała wdowa po Reinholdzie. Pałac został przejęty przez Armię Czerwoną na potrzeby Sztabu Czerwonogwardzistów. |
| − | Po II wojnie światowej we wsi utworzono PGR. W 1954 roku majątek z przyległymi terenami objęła w zarząd [[Wyższa Szkoła Rolnicza w Olsztynie]], przemianowana | + | Po II wojnie światowej we wsi utworzono [[Państwowe Gospodarstwo Rolne |PGR]]. W 1954 roku majątek z przyległymi terenami objęła w zarząd [[Wyższa Szkoła Rolnicza w Olsztynie]], przemianowana na [[Akademia Rolniczo-Techniczna|Akademię Rolniczo–Techniczną]] (obecnie [[Uniwersytet Warmińsko–Mazurski w Olsztynie]]). W 1955 roku WSR utraciła pałac na rzecz Funduszu Wczasów Pracowniczych, który stał się ośrodkiem wczasowym. Jednak już 1958 roku dzięki staraniom Wyższej Szkoły Rolniczej pałac powrócił do majątku. |
| − | Od 1992 roku dzierżawcą majątku w Łężanach był poseł SLD | + | Od 1992 roku dzierżawcą majątku w Łężanach był poseł SLD [[Tadeusz Matyjek]]. |
Obecnym właścicielem pałacu oraz całego majątku jest [[Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie]]. | Obecnym właścicielem pałacu oraz całego majątku jest [[Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie]]. | ||
| + | <br/> | ||
| + | == Gospodarka == | ||
| + | Na terenie majątku w Łężanach Uniwersytet utworzył [[Stacja Dydaktyczno-Badawcza Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie|Stację Badawczo-Dydaktyczną]]. Zajmuje on powierzchnię ok. 2 800 ha. Swoim zasięgiem obejmuje obszar na terenie dwóch gmin – Reszla i [[Kolno (gmina wiejska)|Kolna]]. Poza pałacem i polami uprawnymi do Stacji Badawczej należy również sześć jezior, dzięki którym prowadzona jest gospodarka rybacka. Jeziora zajmują obszar ok. 600 ha. | ||
| + | Stacja prowadzi badania nad odmianą wierzby krzewiastej odpornej na szkodniki. Dodatkowo Stacja utworzyła na terenie gospodarstwa rybackiego sprzedaż narybku lina. Udostępniła również jeziora rybakom, umożliwiając rekreacyjne wędkowanie. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | ==Kultura== | ||
| + | Łężany były jedną z miejscowości, w których w 1965 r. zorganizowano [[lkwim:Sympozjum „Warmia i Mazury - temat dla dwóch literatur”|Sympozjum „Warmia i Mazury - temat dla dwóch literatur”]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==Religia== | |
| − | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia greckokatolicka pw. Przemienienia Pańskiego w Reszlu|parafii greckokatolickiej w Reszlu]]. | |
| − | + | <br/> | |
| − | [[ | ||
| + | ==Przyroda== | ||
| + | Na terenie wsi znajduje się pomnik przyrody - [[Głaz narzutowy w Łężanach|głaz narzutowy]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[ | + | == Zabytki == |
| + | *[[Pałac w Łężanach|pałac]] - wybudowany w latach 1909–1911 | ||
| + | *mauzoleum Fischerów oraz cmentarz powstały w XX wieku | ||
| + | *kuźnia | ||
| + | *młyn zbożowy | ||
| + | *budynek elektrowni wiatrowej | ||
| + | *zabudowania folwarczne | ||
| − | + | ==Bezpieczeństwo== | |
| − | + | W miejscowości działa [[Ochotnicza Straż Pożarna]]. | |
| − | |||
| − | < | + | ==Galeria zdjęć== |
| − | === | + | <gallery mode=packed widths=300px heights=300px class="left"> |
| + | {{Galeria|Nazwa= Łężany|wielkość=290|pozycja=right | ||
| + | Plik:Stajnie Łężany.jpg|<center>Stajnie w Łężanach. Źródło: [http://www.uwm.edu.pl/lezany/?p=stacja www.uwm.edu.pl] [11.11.2013] | ||
| + | Plik:Kuźnia.jpg|<center>Kuźnia. Źródło: [http://www.uwm.edu.pl/lezany/?p=stacja www.uwm.edu.pl] [11.11.2013] | ||
| + | Plik:OSP Łężany.jpg|<center>Ochotnicza Straż Pożarna w Łężanach. Fot. S. Czachorowski. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lezany_staz1.JPG Commons Wikimedia] [11.11.2013] | ||
| + | </gallery> | ||
| + | ==Bibliografia == | ||
| + | Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, ''Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze'', Olsztyn 1969.<br/> | ||
Licharewa Zofia, ''Kętrzyn z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.<br/> | Licharewa Zofia, ''Kętrzyn z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.<br/> | ||
| − | |||
| − | |||
Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/> | Panfil Jan, ''Pojezierze Mazurskie'', Warszawa 1968.<br/> | ||
| − | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [11.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.uwm.edu.pl/lezany/?p=palac/ Strona Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego] [11.11.2013]<br/> | |
| − | <br/> | + | [http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/12/Lezany_staz1.JPG/ Wikimedia] [11.11.2013]<br/> |
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81%C4%99%C5%BCany_(wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie)/ Wikipedia] [12.11.2013] | ||
| − | + | {{Przypisy}} | |
| + | <references/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Reszel (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:26, 28 cze 2016
| Łężany | |
| | |
 Pałac w Łężanach.
Fot. Mieczysław Kalski | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | kętrzyński |
| Gmina | Reszel |
| Liczba ludności (2010) | 350 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 11-440 |
| Tablice rejestracyjne | NKE |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Łężany | |
| Położenie na mapie Polski  Łężany | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Łężany (niem. Loszainen, w latach 1936–1945 miejscowość nosiła nazwę Loßainen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie kętrzyńskim w gminie Reszel. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 2010 r. liczyła 350 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Teresa Kubiak[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest nieopodal jezior: Widryńskiego i Legińskiego, przy drodze wojewódzkiej nr 590, w odległości ok. 9 km od Reszla.
Dzieje miejscowości
Miejscowość została założona w 1359 roku. Pierwszym właścicielem wsi był Fabian, członek rodziny Merkelingerode, który przybrał swoje nazwisko od nazwy wsi – von Lossainen. W polskiej wersji – Luzjański. W 1470 roku w majątku urodził się późniejszy biskup warmiński Fabian Luzjański. Do 1551 roku majątkiem zarządzał brat biskupa - Jan Luzjański.
Na przełomie XVII/XVIII właścicielami Łężan było kilka rodzin: von Ölsen, Truchses von Wetzhausen, Stanisławscy, Gąsiorowscy. W 1820 roku we wsi znajdowało się 9 domów oraz 75 mieszkańców.
Od 1885 roku właścicielem wsi został Gustaw Fischer, a później jego syn, Reinhold von Fischer-Loßainen. Objął on Łężany w posiadanie w 1910 roku. Podczas II wojny światowej majątek zajęła Armia Czerwona. W tym czasie wsią zarządzała wdowa po Reinholdzie. Pałac został przejęty przez Armię Czerwoną na potrzeby Sztabu Czerwonogwardzistów.
Po II wojnie światowej we wsi utworzono PGR. W 1954 roku majątek z przyległymi terenami objęła w zarząd Wyższa Szkoła Rolnicza w Olsztynie, przemianowana na Akademię Rolniczo–Techniczną (obecnie Uniwersytet Warmińsko–Mazurski w Olsztynie). W 1955 roku WSR utraciła pałac na rzecz Funduszu Wczasów Pracowniczych, który stał się ośrodkiem wczasowym. Jednak już 1958 roku dzięki staraniom Wyższej Szkoły Rolniczej pałac powrócił do majątku.
Od 1992 roku dzierżawcą majątku w Łężanach był poseł SLD Tadeusz Matyjek.
Obecnym właścicielem pałacu oraz całego majątku jest Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
Gospodarka
Na terenie majątku w Łężanach Uniwersytet utworzył Stację Badawczo-Dydaktyczną. Zajmuje on powierzchnię ok. 2 800 ha. Swoim zasięgiem obejmuje obszar na terenie dwóch gmin – Reszla i Kolna. Poza pałacem i polami uprawnymi do Stacji Badawczej należy również sześć jezior, dzięki którym prowadzona jest gospodarka rybacka. Jeziora zajmują obszar ok. 600 ha.
Stacja prowadzi badania nad odmianą wierzby krzewiastej odpornej na szkodniki. Dodatkowo Stacja utworzyła na terenie gospodarstwa rybackiego sprzedaż narybku lina. Udostępniła również jeziora rybakom, umożliwiając rekreacyjne wędkowanie.
Kultura
Łężany były jedną z miejscowości, w których w 1965 r. zorganizowano Sympozjum „Warmia i Mazury - temat dla dwóch literatur”.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii greckokatolickiej w Reszlu.
Przyroda
Na terenie wsi znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.
Zabytki
- pałac - wybudowany w latach 1909–1911
- mauzoleum Fischerów oraz cmentarz powstały w XX wieku
- kuźnia
- młyn zbożowy
- budynek elektrowni wiatrowej
- zabudowania folwarczne
Bezpieczeństwo
W miejscowości działa Ochotnicza Straż Pożarna.
Galeria zdjęć
Stajnie w Łężanach. Źródło: www.uwm.edu.pl [11.11.2013] 
Kuźnia. Źródło: www.uwm.edu.pl [11.11.2013] 
Ochotnicza Straż Pożarna w Łężanach. Fot. S. Czachorowski. Źródło: Commons Wikimedia [11.11.2013]
Bibliografia
Michniewska-Szczepkowska Barbara, Szczepkowski Bohdan, Województwo olsztyńskie, środowisko geograficzne tekst i mapy krajoznawcze, Olsztyn 1969.
Licharewa Zofia, Kętrzyn z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Panfil Jan, Pojezierze Mazurskie, Warszawa 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS [11.11.2013]
Strona Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego [11.11.2013]
Wikimedia [11.11.2013]
Wikipedia [12.11.2013]
