Różynka: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Różynki | |dopełniacz wsi = Różynki | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 281<ref> | + | |liczba ludności = 281<ref>Łączna liczba mieszkańców wsi: Różynka, Gajnica, Różanka-Leśniczówka.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Różynka''' (niem. ''Rosengarth'') | + | ''' Różynka''' (niem. ''Rosengarth'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat olsztyński| powiecie olsztyńskim]], w [[Świątki (gmina wiejska)| gminie Świątki]]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. |
| − | + | W 2010 roku miejscowość liczyła 281 mieszkańców (łącznie z [[Gajnica|Gajnicą]] i leśniczówką [[Różanka-Leśniczówka|Różanka]]). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Janusz Wesołowski]]<ref>http://swiatki.pl/?p=1389</ref>. | |
| − | W 2010 roku miejscowość liczyła mieszkańców (łącznie z [[Gajnica|Gajnicą]] i leśniczówką [[Różanka-Leśniczówka|Różanka]]). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[ | + | <br/><br/> |
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Położenie== | == Położenie== | ||
Miejscowość położona na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 13 km na południowy zachód od [[Dobre Miasto| Dobrego Miasta]]. | Miejscowość położona na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w odległości 13 km na południowy zachód od [[Dobre Miasto| Dobrego Miasta]]. | ||
| − | <br/> | + | <br/><br/> |
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Miejscowość założył wójt krajowy [[Brunon Luter| Brunon Luter]]. Lokacja wsi została potwierdzona w roku 1359 przez ówczesnego biskupa warmińskiego [[Jan Stryprock| Jana Stryprocka]]. Różynka | + | Miejscowość założył wójt krajowy [[Brunon Luter| Brunon Luter]]. Lokacja wsi została potwierdzona w roku 1359 przez ówczesnego biskupa warmińskiego [[Jan Stryprock| Jana Stryprocka]]. Różynka ucierpiała w czasie [[wojny polsko-krzyżackie| wojen polsko-krzyżackich]], szczególnie w latach 1519-1521. W roku 1656 ośmiu chłopów i dwóch sołtysów gospodarzyło na obszarze obejmującym 80 łanów. W 1783 roku Różynka składała się z 66 budynków. W 1818 roku wieś była zamieszkana przez 366 osób. Przed wybuchem II wojny światowej Różynka liczyła 776 mieszkańców. Po 1945 roku miejscowość uzyskała status wsi sołeckiej. W 1998 roku liczyła 262 mieszkańców. |
| − | Pierwszy kościół we wsi zbudowano w XIV stuleciu. Nowa świątynia pw. św. Mateusza została konsekrowana w roku | + | Pierwszy kościół we wsi zbudowano w XIV stuleciu. Nowa świątynia pw. św. Mateusza została konsekrowana w 1606 roku przez biskupa warmińskiego [[Szymon Rudnicki| Szymona Rudnickiego]]. W późniejszych latach świątynię wielokrotnie przebudowywano. W 1915 roku podjęto decyzję o utworzeniu w Różynce samodzielnej parafii. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 21,4 km – przebieg trasy: Różynka – [[Skolity]] – [[Włodowo]] – [[Kłodzin]] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim:Kościół pw. św. Mateusza w Różynce| | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Mateusza w Różynce|kościół pw. św. Mateusza]] wzniesiony w latach 1604–1606; wnętrze barokowe i klasycystyczne; ołtarz główny i ambona z 1830 roku, barokowe nawy boczne, późnogotycki krucyfiks z 1. połowy XVII wieku |
| − | * | + | *cmentarz przykościelny |
| − | * | + | *zabytkowa chałupa nr 1 z XIX wieku |
| − | * | + | *neogotycka kapliczka przykościelna wzniesiona w 1902 roku |
| − | *[[Kapliczka w Różynce| | + | *[[Kapliczka w Różynce|kapliczka przydrożna]] z XIX wieku |
| − | * | + | *pomnik poległych w czasie I wojny światowej |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | <br/> | + | == Bibliografia == |
| + | Chłosta Jan, ''Słownik Warmii'', Olsztyn 2002.<br/> | ||
| + | Chrzanowski Tadeusz, ''Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii'', Olsztyn 1978.<br/> | ||
| + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | ||
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/?do=search&id=r%C3%B3%C5%BCynka Olsztyńska Strona Rowerowa] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.polskaniezwykla.pl/web/place/5119,rozynka-gotycki-kosciol-sw--mateusza-%281604-1606%29.html polskaniezwykla.pl] [10.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014]<br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Świątki (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 10:06, 12 lip 2016
| Różynka | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Świątki |
| Liczba ludności (2010) | 281[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Różynka | |
| Położenie na mapie Polski  Różynka | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Różynka (niem. Rosengarth) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Świątki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
W 2010 roku miejscowość liczyła 281 mieszkańców (łącznie z Gajnicą i leśniczówką Różanka). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Janusz Wesołowski[2].
Położenie
Miejscowość położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 13 km na południowy zachód od Dobrego Miasta.
Dzieje miejscowości
Miejscowość założył wójt krajowy Brunon Luter. Lokacja wsi została potwierdzona w roku 1359 przez ówczesnego biskupa warmińskiego Jana Stryprocka. Różynka ucierpiała w czasie wojen polsko-krzyżackich, szczególnie w latach 1519-1521. W roku 1656 ośmiu chłopów i dwóch sołtysów gospodarzyło na obszarze obejmującym 80 łanów. W 1783 roku Różynka składała się z 66 budynków. W 1818 roku wieś była zamieszkana przez 366 osób. Przed wybuchem II wojny światowej Różynka liczyła 776 mieszkańców. Po 1945 roku miejscowość uzyskała status wsi sołeckiej. W 1998 roku liczyła 262 mieszkańców.
Pierwszy kościół we wsi zbudowano w XIV stuleciu. Nowa świątynia pw. św. Mateusza została konsekrowana w 1606 roku przez biskupa warmińskiego Szymona Rudnickiego. W późniejszych latach świątynię wielokrotnie przebudowywano. W 1915 roku podjęto decyzję o utworzeniu w Różynce samodzielnej parafii.
Turystyka
Zabytki
- kościół pw. św. Mateusza wzniesiony w latach 1604–1606; wnętrze barokowe i klasycystyczne; ołtarz główny i ambona z 1830 roku, barokowe nawy boczne, późnogotycki krucyfiks z 1. połowy XVII wieku
- cmentarz przykościelny
- zabytkowa chałupa nr 1 z XIX wieku
- neogotycka kapliczka przykościelna wzniesiona w 1902 roku
- kapliczka przydrożna z XIX wieku
- pomnik poległych w czasie I wojny światowej
Przypisy
- ↑ Łączna liczba mieszkańców wsi: Różynka, Gajnica, Różanka-Leśniczówka.
- ↑ http://swiatki.pl/?p=1389
Bibliografia
Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Chrzanowski Tadeusz, Przewodnik po zabytkowych kościołach północnej Warmii, Olsztyn 1978.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.03.2014]
Olsztyńska Strona Rowerowa [10.03.2014]
polskaniezwykla.pl [10.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
