Rasząg: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 14 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Rasząg | |nazwa = Rasząg | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Rasząga |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = raszag.jpg |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = Kościół Ewangelicki w Raszągu (wzniesiony w 1925 r.).<br>Fot. Mieczysław Kalski |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 409 | + | |liczba ludności = 409 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = (+48) 89 | |strefa numeracyjna = (+48) 89 | ||
|kod pocztowy = 11-300 | |kod pocztowy = 11-300 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Rasząg''' (niem. ''Raschung'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Biskupiec (gmina miejsko-wiejska)|gminie Biskupiec]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 409 mieszkańców<ref>łącznie Rasząg i [[Józefowo]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Roman Jaśkiewicz]]<ref>[http://www.biskupiec.pl/inf_um.htm/ Strona Gminy Biskupiec] [15.09.2013]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | < | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | == Położenie == | ||
| + | Wieś położona jest w środkowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]] i [[Pojezierze Mrągowskie|Pojezierza Mrągowskiego]], nad jeziorem [[Jezioro Rasząg|Rasząg]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Wieś powstała w 1569 roku, gdy biskup [[lkwim:Stanisław Hozjusz |Stanisław Hozjusz]] nadał swemu bratu Janowi 60 łanów na [[ | + | Wieś powstała w 1569 roku, gdy biskup [[lkwim:Stanisław Hozjusz |Stanisław Hozjusz]] nadał swemu bratu Janowi 60 łanów na [[Prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]], zaś Jan zobowiązał się do wystawienia jednej służby zbrojnej. Początkowo powstał tu majątek, następnie wieś szlachecka. W drugiej połowie XVIII wieku znajdował się tu majątek szlachecki, folwark i wieś, które łącznie liczyły 30 domów. W początkach następnego stulecia właścicielem majątku był niejaki Gerkowski. W 1820 roku majątek oraz wieś obejmowały łącznie 26 domów, natomiast w 1848 roku 25 domów. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Szkoła we wsi funkcjonowała już w pierwszej połowie XIX wieku: w 1827 roku nauczano w niej w języku polskim, zaś uczęszczało 27 uczniów. Z kolei w 1935 roku zatrudnionych w niej było trzech nauczycieli, zaś uczęszczało 133 dzieci. W 1882 roku staraniem [[lkwim:Jan Liszewski|Jana Liszewskiego]] założono w Raszągu bibliotekę [[Towarzystwo Czytelni Ludowych|Towarzystwa Czytelni Ludowych]]. W [[Plebiscyt 1920 roku|plebiscycie 1920 roku]] padło tu za Polską 39% głosów. W okresie międzywojennym działało w Raszągu koło [[Związek Polaków w Niemczech|Związku Polaków w Niemczech]] oraz koło [[Związek Towarzystw Młodzieży w Prusach Wschodnich|Związku Towarzystw Młodzieży]]. | ||
| − | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: | |
| − | + | *1820 r. – 205 osób | |
| − | + | *1857 r. – 421 osób | |
| − | + | *1933 r. – 557 osób | |
| − | + | *1939 r. – 605 osób | |
| − | + | *1988 r. – 378 osób | |
| − | |||
| + | ==Religia== | ||
| + | Rasząg znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Jakuba Apostoła w Bartołtach Wielkich |parafii rzymskokatolickiej w Bartołtach Wielkich]]. We wsi znajduje się także filiał [[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Sorkwitach |parafii ewangelicko–augsburskiej z Sorkwit]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ludzie związani z miejscowością == | |
| − | *[[lkwim:Jan Liszewski|Jan Liszewski]] ( | + | *[[lkwim:Jan Liszewski|Jan Liszewski]] (1852–1894) – etnograf, działacz społeczny i polityczny, założyciel [[lkwim:Gazeta Olsztyńska|"Gazety Olsztyńskiej"]]; był nauczycielem w szkole w Raszągu w latach 1881-1883 |
| − | *[[Jakub Mazuch]] ( | + | *[[Jakub Mazuch]] (1847–1921) – mieszkaniec Rasząga, zasłużony działacz ruchu polskiego, członek [[Związek Polaków w Niemczech|Związku Polaków w Niemczech]] |
| − | *[[Bernard Barabasz]] ( | + | *[[Bernard Barabasz]] (1889–1961) – działacz ruchu polskiego w okresie plebiscytowym, społecznik, członek [[Związek Polaków w Niemczech|Związku Polaków w Niemczech]]; urodził się w Raszągu |
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Zabytki == | |
| − | * | + | *park dawnego założenia dworskiego |
| − | *[[Kościół ewangelicko-augsburski w Raszągu| | + | *[[Kościół ewangelicko-augsburski w Raszągu|kościół ewangelicko–augsburski]] z 1925 roku, neoromański z kamienia polnego |
| − | *[[Kaplica pw. św. Józefa w Raszągu| | + | *[[Kaplica pw. św. Józefa w Raszągu|kaplica filialna pw. św. Józefa]] |
| − | * | + | *dwie kapliczki przydrożne z XIX wieku |
| − | + | == Turystyka == | |
| + | *szlak rowerowy: [[Biskupiec]] – [[Rzeck]] – Rasząg – [[Zabrodzie]] – [[Kobułty]] – [[Parelskie Wzgórza]] – [[Lipowo (gmina Biskupiec) |Lipowo]] – [[Stanclewo]] – [[Bredynki]] – [[Dębowo]] – [[Czerwonka (gmina Biskupiec)|Czerwonka]] – [[Biesowo]] – jezioro [[Jezioro Galk|Galk]] – jezioro [[Jezioro Dadaj|Dadaj]] | ||
| − | == | + | ==Multimedia== |
| − | + | {{#ev:youtube|xxgnyrTk3eg|500|left|Film udostępniony w ramach projektu [http://rkf.warmia.mazury.pl/ Regionalna Kronika Filmowa]}} | |
| − | |||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | ''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/roessel.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [15.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [15.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/ Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [15.09.2013] | |
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
[[Kategoria: Powiat olsztyński]] | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:02, 28 lut 2022
| Rasząg | |
| | |
 Kościół Ewangelicki w Raszągu (wzniesiony w 1925 r.).
Fot. Mieczysław Kalski | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Biskupiec |
| Liczba ludności (2010) | 409 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 11-300 |
| Tablice rejestracyjne | NOL |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rasząg | |
| Położenie na mapie Polski  Rasząg | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rasząg (niem. Raschung) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 409 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Roman Jaśkiewicz[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w środkowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Olsztyńskiego i Pojezierza Mrągowskiego, nad jeziorem Rasząg.
Dzieje miejscowości
Wieś powstała w 1569 roku, gdy biskup Stanisław Hozjusz nadał swemu bratu Janowi 60 łanów na prawie magdeburskim, zaś Jan zobowiązał się do wystawienia jednej służby zbrojnej. Początkowo powstał tu majątek, następnie wieś szlachecka. W drugiej połowie XVIII wieku znajdował się tu majątek szlachecki, folwark i wieś, które łącznie liczyły 30 domów. W początkach następnego stulecia właścicielem majątku był niejaki Gerkowski. W 1820 roku majątek oraz wieś obejmowały łącznie 26 domów, natomiast w 1848 roku 25 domów.
Szkoła we wsi funkcjonowała już w pierwszej połowie XIX wieku: w 1827 roku nauczano w niej w języku polskim, zaś uczęszczało 27 uczniów. Z kolei w 1935 roku zatrudnionych w niej było trzech nauczycieli, zaś uczęszczało 133 dzieci. W 1882 roku staraniem Jana Liszewskiego założono w Raszągu bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych. W plebiscycie 1920 roku padło tu za Polską 39% głosów. W okresie międzywojennym działało w Raszągu koło Związku Polaków w Niemczech oraz koło Związku Towarzystw Młodzieży.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1820 r. – 205 osób
- 1857 r. – 421 osób
- 1933 r. – 557 osób
- 1939 r. – 605 osób
- 1988 r. – 378 osób
Religia
Rasząg znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Bartołtach Wielkich. We wsi znajduje się także filiał parafii ewangelicko–augsburskiej z Sorkwit.
Ludzie związani z miejscowością
- Jan Liszewski (1852–1894) – etnograf, działacz społeczny i polityczny, założyciel "Gazety Olsztyńskiej"; był nauczycielem w szkole w Raszągu w latach 1881-1883
- Jakub Mazuch (1847–1921) – mieszkaniec Rasząga, zasłużony działacz ruchu polskiego, członek Związku Polaków w Niemczech
- Bernard Barabasz (1889–1961) – działacz ruchu polskiego w okresie plebiscytowym, społecznik, członek Związku Polaków w Niemczech; urodził się w Raszągu
Zabytki
- park dawnego założenia dworskiego
- kościół ewangelicko–augsburski z 1925 roku, neoromański z kamienia polnego
- kaplica filialna pw. św. Józefa
- dwie kapliczki przydrożne z XIX wieku
Turystyka
- szlak rowerowy: Biskupiec – Rzeck – Rasząg – Zabrodzie – Kobułty – Parelskie Wzgórza – Lipowo – Stanclewo – Bredynki – Dębowo – Czerwonka – Biesowo – jezioro Galk – jezioro Dadaj
Multimedia
Bibliografia
Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [15.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [15.09.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [15.09.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Rasząg i Józefowo
- ↑ Strona Gminy Biskupiec [15.09.2013]
