Zełwągi: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|dopełniacz wsi = Zełwągów | |dopełniacz wsi = Zełwągów | ||
|zdjęcie = Zełwągi.jpg | |zdjęcie = Zełwągi.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Zełwągi - panorama, źródło:http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html, 12.09.2013. | + | |opis zdjęcia = Zełwągi - panorama, źródło: http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html, 12.09.2013. |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
| − | |województwo = warmińsko - mazurskie | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
|powiat = mrągowski | |powiat = mrągowski | ||
|gmina = Mikołajki | |gmina = Mikołajki | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Zełwągi'''</big> (niem. Zellbongen, Selbongen) – wieś sołecka w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[gmina Mikołajki |gminie Mikołajki]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie | + | <big>'''Zełwągi'''</big> (niem. Zellbongen, Selbongen) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[gmina Mikołajki |gminie Mikołajki]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Zełwągi leżą pomiędzy trzema jeziorami | + | Zełwągi leżą pomiędzy trzema jeziorami: [[Głębokie |Głębokim]], [[Płociczno| Płocicznym]] i [[Inulec| Inulcem]]. W pobliżu wsi znajduje się torfowisko Zełwągi, należące do [[Nadleśnictwo Maskulińskie| Nadleśnictwa Maskulińskiego]], [[Leśnictwo Baranowo |Leśnnictwa Baranowo]]. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[powiat mrągowski| powiatu mrągowskiego]], który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii [[Lipowo]] - [[Kosewo]] - [[Baranowo]] - [[Cudnochy]] to obszar wyniesień [[Pojezierze Mrągowskie |Pojezierza Mrągowskiego]]; część wschodnia to [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich]], stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie [[gmina Mikołajki| gminy Mikołajki]], gdzie skupienia wodne wynoszą ok. 23% powierzchni gminy, a lasy ok. 22%. W granicach gminy znajdują się jeziora: [[Mikołajskie]], [[Tałty]], [[Łukajno]], część [[Jezioro Śniardwy| Jeziora Śniardwy]] oraz 10 mniejszych. W obrębie gminy znajduje się [[Mazurski Park Krajobrazowy]], a tereny o nadrzędnej funkcji ekologicznej (z przeciwskazaniem do inwestycji) obejmują ok. 53% powierzchni. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 46: | Linia 46: | ||
===Gospodarka=== | ===Gospodarka=== | ||
| − | + | We wsi działają gospodarstwa agroturystyczne. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | + | === Ludzie związani z miejscowością=== | |
| − | + | Z miejscowością związane są następujące postacie: [[Zdzisław Grunwald]] – rzeźbiarz oraz [[Horst Michalowski]] – pisarz. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Ireneusz Wilczyński]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | === Ludzie związani z miejscowością | ||
| − | Z miejscowością związane są następujące postacie: [[Zdzisław Grunwald]] – rzeźbiarz oraz [[Horst Michalowski]] – pisarz.W kadencji 2011 - 2015 sołtysem wsi jest [[Ireneusz Wilczyński]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | === Zabytki | + | === Zabytki=== |
| − | Z dawnego, mazurskiego budownictwa pozostało kilka domów, z których jeden - chałupa konstrukcji zrębowej z pierwszej | + | Z dawnego, mazurskiego budownictwa pozostało kilka domów, z których jeden - chałupa konstrukcji zrębowej z pierwszej poł. XIX w. zaliczana jest do zabytków architektury (odrestaurowana w 2000 r.). W miejscowości znajduje się kaplica z 1929 r., zbudowana przez ówczesnych wyznawców wiary mormońskiej, obecnie (od 1985 r.) - kaplica katolicka pw. Dobrego Pasterza. Na południowo-zachodnim brzegu [[Jezioro Głębokie |Jeziora Głębokiego]] zachował się cmentarza ewangelickiego. |
[[File:Zełwągi1.jpg|300 px |thumb|Zełwągi na starych fotografiach, źródło:http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html, 12.09.2013.]] | [[File:Zełwągi1.jpg|300 px |thumb|Zełwągi na starych fotografiach, źródło:http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html, 12.09.2013.]] | ||
| Linia 68: | Linia 63: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | === Bibliografia | + | === Bibliografia=== |
''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss. | ''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss. | ||
| Linia 78: | Linia 73: | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | www.mikolajki.pl | + | http://www.mikolajki.pl |
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 22:21, 10 lis 2013
| Zełwągi | |
| | |
 Zełwągi - panorama, źródło: http://zelwagi.eu.interia.pl/zelwagi.html, 12.09.2013.
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Mikołajki |
| Sołectwo | Zełwągi |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zełwągi | |
| Położenie na mapie Polski  Zełwągi | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zełwągi (niem. Zellbongen, Selbongen) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Zełwągi leżą pomiędzy trzema jeziorami: Głębokim, Płocicznym i Inulcem. W pobliżu wsi znajduje się torfowisko Zełwągi, należące do Nadleśnictwa Maskulińskiego, Leśnnictwa Baranowo. Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie gminy Mikołajki, gdzie skupienia wodne wynoszą ok. 23% powierzchni gminy, a lasy ok. 22%. W granicach gminy znajdują się jeziora: Mikołajskie, Tałty, Łukajno, część Jeziora Śniardwy oraz 10 mniejszych. W obrębie gminy znajduje się Mazurski Park Krajobrazowy, a tereny o nadrzędnej funkcji ekologicznej (z przeciwskazaniem do inwestycji) obejmują ok. 53% powierzchni.
Dzieje miejscowości
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z 1540 r. Niegdyś stanowiła osadę rolniczą i rybacką. W latach 1563 - 1564 było tu 10 gospodarzy. Nazwa wsi pochodzi od okolicy, w której było dużo dzików - tzw. Salpwange. W 1647 r. elektor Fryderyk Wilhelm nadała Maciejowi Sapała dwie włóki zwane "Oblistowizną". Włóki zostały przekazane w zamian za dwie i pół włóki w Śmietkach. W 1785 r. były tu 23 dymy. W 1815 r. we wsi stało 27 dymów z 160 mieszkańcami w 1838 r. 16 z 124 osobami. W XVIII w. powstała we wsi szkoła, w której po polsku wykładał Szymański. Zabudowa wsi przybrała charakter nieregularny. W XX w. na terenie wsi rozpowszechnił się mormonizm. Wyznanie zakorzeniło się za pośrednictwem Fritz Fischera. Powstał także Kościół, który był pierwszym tego typu budynkiem w tej części Europy. 1971 kaplica była jedyną placówką Kościoła w Polsce a niektórzy wierni dojeżdżali na nabożeństwa z Warszawy, Śląska i Pomorza. Ostatecznie świątynię przejął Kościół Rzymskokatolicki.
Gospodarka
We wsi działają gospodarstwa agroturystyczne.
Ludzie związani z miejscowością
Z miejscowością związane są następujące postacie: Zdzisław Grunwald – rzeźbiarz oraz Horst Michalowski – pisarz. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Ireneusz Wilczyński.
Zabytki
Z dawnego, mazurskiego budownictwa pozostało kilka domów, z których jeden - chałupa konstrukcji zrębowej z pierwszej poł. XIX w. zaliczana jest do zabytków architektury (odrestaurowana w 2000 r.). W miejscowości znajduje się kaplica z 1929 r., zbudowana przez ówczesnych wyznawców wiary mormońskiej, obecnie (od 1985 r.) - kaplica katolicka pw. Dobrego Pasterza. Na południowo-zachodnim brzegu Jeziora Głębokiego zachował się cmentarza ewangelickiego.
Bibliografia
Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. XIV, Warszawa 1895, 960 ss.
