Franknowo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 36: | Linia 36: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została założona na [[prawo chełmińskie| prawie chełmińskim]] 3 grudnia 1346 roku przez wójta biskupiego Brunona z Lutr. Przez jakiś czas miejscowość nosiła podwójną nazwę: niemiecką - Vrankenaw i pruską - Vamlauken. Ta ostatnia z czasem zanikła. Franknowo zostało zlokalizowane na staropruskim polu osadniczym Vamlauken. Zasadźcą wsi został Prus o imieniu Heinko. Obszar wsi obejmował 91 włók, zasiedlonych przez ludność pruską. W okresie [[wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko-krzyżackiej]] w latach 1519-1521, miejscowość została całkowicie zniszczona. Wieś została opuszczona, 72 włóki ziemi leżały odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić 37 włók. 1 kwietnia 1585 roku biskup [[lkwim:Marcin Kromer|Marcin Kromer]] nadał niejakiemu Bartłomiejowi Mukowi karczmę we Franknowie. Druga karczma powstała w 1613 roku. W 1783 roku Franknowo składało się z 2 karczem i 70 domów. | + | Wieś została założona na [[prawo chełmińskie| prawie chełmińskim]] 3 grudnia 1346 roku przez wójta biskupiego Brunona z Lutr. Przez jakiś czas miejscowość nosiła podwójną nazwę: niemiecką - Vrankenaw i pruską - Vamlauken. Ta ostatnia z czasem zanikła. Franknowo zostało zlokalizowane na staropruskim polu osadniczym Vamlauken. Zasadźcą wsi został Prus o imieniu Heinko. Obszar wsi obejmował 91 włók, zasiedlonych przez ludność pruską. W okresie [[wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko-krzyżackiej]] w latach 1519-1521, miejscowość została całkowicie zniszczona. Wieś została opuszczona, 72 włóki ziemi leżały odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić 37 włók. 1 kwietnia 1585 roku biskup [[lkwim:Marcin Kromer|Marcin Kromer]] nadał niejakiemu Bartłomiejowi Mukowi karczmę we Franknowie. Druga karczma powstała w 1613 roku. W 1783 roku Franknowo składało się z 2 karczem i 70 domów. W 1785 roku wieś była zamieszkana wyłącznie przez Niemców. |
Kościół został zbudowany wkrótce po założeniu wsi. Przed 1426 rokiem proboszczem był Mikołaj Hamersdorf, a po nim Dominicus Sartoris. Świątynia została zniszczona w okresie [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]]. Kościół odbudowano w 1565 roku, ale po 1581 roku ponownie uległ zniszczeniu. Odbudowy podjęto się w latach 1746-1751 z fundacji biskupa Grabowskiego. W XIX wieku do parafii we Franknowie należały wsie: Kramarzewo, [[Polkajmy]], [[Wólka Szlachecka]] i [[Wielewo]]. | Kościół został zbudowany wkrótce po założeniu wsi. Przed 1426 rokiem proboszczem był Mikołaj Hamersdorf, a po nim Dominicus Sartoris. Świątynia została zniszczona w okresie [[wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]]. Kościół odbudowano w 1565 roku, ale po 1581 roku ponownie uległ zniszczeniu. Odbudowy podjęto się w latach 1746-1751 z fundacji biskupa Grabowskiego. W XIX wieku do parafii we Franknowie należały wsie: Kramarzewo, [[Polkajmy]], [[Wólka Szlachecka]] i [[Wielewo]]. | ||
| Linia 52: | Linia 52: | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | ==Edukacja== | ||
| + | W miejscowości działa [[szkoła podstawowa we Franknowie| szkoła podstawowa]]. | ||
== Turystyka== | == Turystyka== | ||
| Linia 58: | Linia 61: | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *Kościół | + | *[[Kościół rzymskokatolicki pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny we Franknowie|Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny]] zbudowany w latach 1746-1751 w stylu barokowym |
| − | * | + | *Murowana barokowa dzwonnica z połowy XVIII stulecia |
| − | *Krzyże przydrożne | + | *Ogrodzenie cmentarza przykościelnego z dwoma bramkami z XVIII i XIX wieku |
| − | * | + | *8 zabytkowych warmińskich kapliczek z XIX i XX wieku |
| − | *Budynek szkoły | + | *Krzyże przydrożne |
| − | *Budynki mieszkalne i gospodarcze | + | *Cmentarz przykościelny |
| − | * | + | *Budynek dawnej szkoły |
| + | *Budynki mieszkalne i gospodarcze | ||
| + | *Budynek dawnej, nieczynnej obecnie stacji kolejowej,zaadaptowany na cele mieszkalne. | ||
Wersja z 17:24, 1 sty 2014
| Franknowo | |
| | |
 Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jeziorany |
| Liczba ludności (2010) | 703 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Franknowo | |
| Położenie na mapie Polski  Franknowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Franknowo (niem. Frankenau) – wieś warmińska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. Do 1954 roku siedziba gminy Franknowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego..
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 6 km na północny wschód od Jezioran w kierunku Bisztynka.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona na prawie chełmińskim 3 grudnia 1346 roku przez wójta biskupiego Brunona z Lutr. Przez jakiś czas miejscowość nosiła podwójną nazwę: niemiecką - Vrankenaw i pruską - Vamlauken. Ta ostatnia z czasem zanikła. Franknowo zostało zlokalizowane na staropruskim polu osadniczym Vamlauken. Zasadźcą wsi został Prus o imieniu Heinko. Obszar wsi obejmował 91 włók, zasiedlonych przez ludność pruską. W okresie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521, miejscowość została całkowicie zniszczona. Wieś została opuszczona, 72 włóki ziemi leżały odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić 37 włók. 1 kwietnia 1585 roku biskup Marcin Kromer nadał niejakiemu Bartłomiejowi Mukowi karczmę we Franknowie. Druga karczma powstała w 1613 roku. W 1783 roku Franknowo składało się z 2 karczem i 70 domów. W 1785 roku wieś była zamieszkana wyłącznie przez Niemców.
Kościół został zbudowany wkrótce po założeniu wsi. Przed 1426 rokiem proboszczem był Mikołaj Hamersdorf, a po nim Dominicus Sartoris. Świątynia została zniszczona w okresie wojny trzynastoletniej. Kościół odbudowano w 1565 roku, ale po 1581 roku ponownie uległ zniszczeniu. Odbudowy podjęto się w latach 1746-1751 z fundacji biskupa Grabowskiego. W XIX wieku do parafii we Franknowie należały wsie: Kramarzewo, Polkajmy, Wólka Szlachecka i Wielewo.
Miejscowa szkoła w 1935 roku zatrudniała 3 nauczycieli, pracujących z 162 dzieci.
Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:
1820 - 455 osób
1848 - 595 osób
1939 - 927 osób
Edukacja
W miejscowości działa szkoła podstawowa.
Turystyka
- Szlak turystyczny o długości 23,5 km - przebieg trasy: Jeziorany-Tłokowo-Kramarzewo-Franknowo-Ustnik-Wójtówko-Jeziorany
Zabytki
- Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny zbudowany w latach 1746-1751 w stylu barokowym
- Murowana barokowa dzwonnica z połowy XVIII stulecia
- Ogrodzenie cmentarza przykościelnego z dwoma bramkami z XVIII i XIX wieku
- 8 zabytkowych warmińskich kapliczek z XIX i XX wieku
- Krzyże przydrożne
- Cmentarz przykościelny
- Budynek dawnej szkoły
- Budynki mieszkalne i gospodarcze
- Budynek dawnej, nieczynnej obecnie stacji kolejowej,zaadaptowany na cele mieszkalne.
Bibliografia
- Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 19.12.2013]
- Dom Warmiński [data dostępu: 19.12.2013]
- Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 19.12.2013]
- Portal Jeziorany [data dostępu: 19.12.2013]
- Wikipedia: Franknowo [data dostępu: 19.12.2013]
Przypisy
Zobacz też
