Katolicka Szkoła Polska w Chaberkowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Historia) |
(→Kadra pedagogiczna) |
||
| (Nie pokazano 15 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|Adres = Chaberkowo | |Adres = Chaberkowo | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Katolicka Szkoła Polska w Chaberkowie''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1929 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły była [[Maria Zientara-Malewska |Maria Zientara-Malewska]].<br/><br/> | + | ''' Katolicka Szkoła Polska w Chaberkowie''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1929 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły była [[lkwim:Maria Zientara-Malewska |Maria Zientara-Malewska]].<br/><br/> |
== Historia == | == Historia == | ||
| − | Szkoła polska w [[Chaberkowo |Chaberkowie]] powstała 10 kwietnia 1929 r. Mieściła się w domu Nowoczenia. Nauczaniem dzieci zajęła się Maria Zientara Malewska. Zorganizowała ogród szkolny oraz prowadziła pogadanki przyrodnicze. | + | Szkoła polska w [[Chaberkowo |Chaberkowie]] powstała 10 kwietnia 1929 r. Mieściła się w domu Jakuba Nowoczenia. Nauczaniem dzieci zajęła się Maria Zientara Malewska. Zorganizowała ogród szkolny oraz prowadziła pogadanki przyrodnicze. W pracach organizacyjnych brała udział m.in. [[Anna Kiwitt-Samulowska]]. |
| − | Pod koniec maja 1929 r. pracę w szkole podjął | + | Pod koniec maja 1929 r. pracę w szkole podjął [[Jan Hedrych]]. Prowadził zajęcia pozaszkolne z młodzieżą, odwiedzał rodziców, założył chór i zespół teatralny, a także organizował zajęcia sportowe. Przy współudziale [[lkwim:Edward Turowski |Edwarda Turowskiego]] i przedszkolanek [[lkwim:Otylia Teszner-Groth |Otylii Teszner-Groth]] oraz [[Anna Hedrych-Sendrowska |Anny Sendrowskiej]] przygotował mundurki harcerskie dla dzieci ze szkół w [[Nowa Kaletka| Nowej Kaletce]] i Chaberkowie, w których dzieci wystąpiły na Święcie Dziecka w [[Gietrzwałd|Gietrzwałdzie]] w 1931 r. Hedrych został pozbawiony prawa nauczania za zbyt dużą aktywność na rzecz mniejszości polskiej w Prusach Wschodnich. |
| − | W kwietniu 1932 r. obowiązki kierownika szkoły przejął [[Ryszard Ignacy Goetze]]. Z jego inicjatywy powstała w Chaberkowie drużyna harcerska. W czerwcu 1934 r. władze niemieckie odebrały mu prawo nauczania w Niemczech, ponieważ obywatele polscy nie mogli prowadzić działalności pozalekcyjnej. Na miejsce Goetzego powołano [[Ryszard Knosała]]. Łączył on obowiązki zawodowe z pracą w Nowej Kaletce. 10 września 1934 r. w sali szkoły polskiej w Chaberkowie otwarto świetlicę, w której udostępniano czytelnikom gazety polskie oraz księgozbiór z 56 woluminami. W 1937 r. utworzona przez Ryszarda Knosałę drużyna siatkówki zdobyła pierwszą nagrodę w rozgrywkach międzyszkolnych. | + | W kwietniu 1932 r. obowiązki kierownika szkoły przejął [[Ryszard Ignacy Goetze]]. Z jego inicjatywy powstała w Chaberkowie drużyna harcerska. W czerwcu 1934 r. władze niemieckie odebrały mu prawo nauczania w Niemczech, ponieważ obywatele polscy nie mogli prowadzić działalności pozalekcyjnej. Na miejsce Goetzego powołano [[Ryszard Knosała|Ryszarda Knosałę]]. Łączył on obowiązki zawodowe z pracą w Nowej Kaletce. 10 września 1934 r. w sali szkoły polskiej w Chaberkowie otwarto świetlicę, w której udostępniano czytelnikom gazety polskie oraz księgozbiór z 56 woluminami. W 1937 r. utworzona przez Ryszarda Knosałę drużyna siatkówki zdobyła pierwszą nagrodę w rozgrywkach międzyszkolnych. |
| − | W kwietniu 1939 r. do szkoły uczęszczało 5 dzieci, czyli o dwoje za mało, aby mogła istnieć szkoła polska. | + | W kwietniu 1939 r. do szkoły uczęszczało 5 dzieci, czyli o dwoje za mało, aby mogła istnieć szkoła polska. Decyzją władz niemieckich 4 maja 1939 r. szkoła polska w Chaberkowie została zamknięta. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
* Ryszard Knosała – 1934–1938 | * Ryszard Knosała – 1934–1938 | ||
* [[Franciszek Schnarbach]] – 1938–1939 | * [[Franciszek Schnarbach]] – 1938–1939 | ||
| + | |||
| + | Na początku 1937 r. pracował w szkole [[Seweryn Piątek]]. | ||
== Osiągnięcia == | == Osiągnięcia == | ||
| − | 31 sierpnia 1931 r w szkole w Chaberkowie odbyła się kwartalna konferencja regionalna dla nauczycieli szkół polskich. Była ona formą dokształcania i składała się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Lekcję pokazową z języka polskiego | + | 31 sierpnia 1931 r w szkole w Chaberkowie odbyła się kwartalna konferencja regionalna dla nauczycieli szkół polskich. Była ona formą dokształcania i składała się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Lekcję pokazową z języka polskiego prowadził Jan Hedrych, natomiast referat wygłosił [[Bolesław Jeziołowicz]] z [[Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie |Katolickiej Szkoły Polskiej w Unieszewie]]. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Uczniowie i absolwenci == | == Uczniowie i absolwenci == | ||
| − | Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Chaberkowie uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach | + | Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Chaberkowie uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930–1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco: |
* 1929 – 5 osób | * 1929 – 5 osób | ||
* 1930 – 12 osób | * 1930 – 12 osób | ||
| Linia 47: | Linia 50: | ||
* 1938 – 9 osób | * 1938 – 9 osób | ||
* 1939 – 5 osób | * 1939 – 5 osób | ||
| + | Absolwentami Szkoły Polskiej w Chaberkowie są m.in. [[Józef Meyk]] i [[Alojzy Hermański]], którzy podjęli dalszą naukę w Seminarium Nauczycielskim w Rogoźnie Wielkopolskim, Józef Hermański – uczeń gimnazjum w Bytomiu i Kwidzynie oraz [[Maria Nowoczeń]] – uczennica szkoły gospodarczej w [[Malinowo| Malinowie]] koło [[Działdowo |Działdowa]].<br/> | ||
| − | |||
== Tablica pamiątkowa == | == Tablica pamiątkowa == | ||
| − | Na budynku byłej szkoły polskiej w Chaberkowie umieszczono pamiątkową | + | Na budynku byłej szkoły polskiej w Chaberkowie umieszczono tablicę pamiątkową z napisem: |
| − | "W tym budynku w latach | + | "W tym budynku w latach 1929–1939 |
mieściła się szkoła polska | mieściła się szkoła polska | ||
| Linia 60: | Linia 63: | ||
Ziemi Warmińskiej". | Ziemi Warmińskiej". | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
W 1945 r. budynek szkoły polskiej w Chaberkowie stał się własnością prywatną rodziny przybyłej z Niemiec. | W 1945 r. budynek szkoły polskiej w Chaberkowie stał się własnością prywatną rodziny przybyłej z Niemiec. | ||
| Linia 65: | Linia 69: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Filipkowski Tadeusz, ''Oświata na Warmii i Mazurach w latach | + | Filipkowski Tadeusz, ''Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945–1960'', Warszawa 1978. |
| − | Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, ''Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach | + | Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, ''Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919–1939'', Olsztyn 1980. |
| − | Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, ''Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach | + | Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, ''Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929–1939. W 80-lecie ich utworzenia'', Olsztyn 2010. |
| − | Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii ( | + | Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929–1939)'', [w:] ''Dziecko w historii – wątek korczakowski'', red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013. |
Zientara-Malewska Maria, ''Wspomnienia nauczycielki spod znaku Rodła'', Warszawa 1985. | Zientara-Malewska Maria, ''Wspomnienia nauczycielki spod znaku Rodła'', Warszawa 1985. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły | + | [[Kategoria: Szkolnictwo]] |
| − | + | ||
| + | [[Kategoria: Szkoły podstawowe]] | ||
| + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | ||
| + | [[Kategoria: Purda (gmina wiejska)]] | ||
| + | [[Kategoria: 1919-1944]] | ||
Aktualna wersja na dzień 10:36, 29 paź 2014
| Katolicka Szkoła Polska w Chaberkowie | |
| | |
![Konferencja nauczycieli szkół polskich w Chaberkowie, źródło: Szkoła Podstawowa w Purdzie im. Tadeusza Pezały [27.03.2014]](/index.php/Plik:Konferncja_chaberkowo.jpg) Konferencja nauczycieli szkół polskich w Chaberkowie, źródło: Szkoła Podstawowa w Purdzie im. Tadeusza Pezały [27.03.2014]
| |
| Data założenia: | 10 kwietnia 1929 r. |
| Poziom szkoły: | podstawowy |
| Adres: | Chaberkowo |
Katolicka Szkoła Polska w Chaberkowie – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych Prusach Wschodnich. Powstała w 1929 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły była Maria Zientara-Malewska.
Spis treści
Historia
Szkoła polska w Chaberkowie powstała 10 kwietnia 1929 r. Mieściła się w domu Jakuba Nowoczenia. Nauczaniem dzieci zajęła się Maria Zientara Malewska. Zorganizowała ogród szkolny oraz prowadziła pogadanki przyrodnicze. W pracach organizacyjnych brała udział m.in. Anna Kiwitt-Samulowska.
Pod koniec maja 1929 r. pracę w szkole podjął Jan Hedrych. Prowadził zajęcia pozaszkolne z młodzieżą, odwiedzał rodziców, założył chór i zespół teatralny, a także organizował zajęcia sportowe. Przy współudziale Edwarda Turowskiego i przedszkolanek Otylii Teszner-Groth oraz Anny Sendrowskiej przygotował mundurki harcerskie dla dzieci ze szkół w Nowej Kaletce i Chaberkowie, w których dzieci wystąpiły na Święcie Dziecka w Gietrzwałdzie w 1931 r. Hedrych został pozbawiony prawa nauczania za zbyt dużą aktywność na rzecz mniejszości polskiej w Prusach Wschodnich.
W kwietniu 1932 r. obowiązki kierownika szkoły przejął Ryszard Ignacy Goetze. Z jego inicjatywy powstała w Chaberkowie drużyna harcerska. W czerwcu 1934 r. władze niemieckie odebrały mu prawo nauczania w Niemczech, ponieważ obywatele polscy nie mogli prowadzić działalności pozalekcyjnej. Na miejsce Goetzego powołano Ryszarda Knosałę. Łączył on obowiązki zawodowe z pracą w Nowej Kaletce. 10 września 1934 r. w sali szkoły polskiej w Chaberkowie otwarto świetlicę, w której udostępniano czytelnikom gazety polskie oraz księgozbiór z 56 woluminami. W 1937 r. utworzona przez Ryszarda Knosałę drużyna siatkówki zdobyła pierwszą nagrodę w rozgrywkach międzyszkolnych.
W kwietniu 1939 r. do szkoły uczęszczało 5 dzieci, czyli o dwoje za mało, aby mogła istnieć szkoła polska. Decyzją władz niemieckich 4 maja 1939 r. szkoła polska w Chaberkowie została zamknięta.
Cele i zadania
Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929 r.
Kadra pedagogiczna
Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli:
- Maria Zientara-Malewska – 1929
- Jan Hedrych – 1929–1932
- Ryszard Ignacy Goetze – 1932–1934
- Ryszard Knosała – 1934–1938
- Franciszek Schnarbach – 1938–1939
Na początku 1937 r. pracował w szkole Seweryn Piątek.
Osiągnięcia
31 sierpnia 1931 r w szkole w Chaberkowie odbyła się kwartalna konferencja regionalna dla nauczycieli szkół polskich. Była ona formą dokształcania i składała się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Lekcję pokazową z języka polskiego prowadził Jan Hedrych, natomiast referat wygłosił Bolesław Jeziołowicz z Katolickiej Szkoły Polskiej w Unieszewie.
Uczniowie i absolwenci
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Chaberkowie uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930–1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:
- 1929 – 5 osób
- 1930 – 12 osób
- 1931 – 17 osób
- 1932 – 13 osób
- 1933 – 15 osób
- 1934 – 17 osób
- 1935 – 16 osób
- 1936 – 13 osób
- 1937 – 13 osób
- 1938 – 9 osób
- 1939 – 5 osób
Absolwentami Szkoły Polskiej w Chaberkowie są m.in. Józef Meyk i Alojzy Hermański, którzy podjęli dalszą naukę w Seminarium Nauczycielskim w Rogoźnie Wielkopolskim, Józef Hermański – uczeń gimnazjum w Bytomiu i Kwidzynie oraz Maria Nowoczeń – uczennica szkoły gospodarczej w Malinowie koło Działdowa.
Tablica pamiątkowa
Na budynku byłej szkoły polskiej w Chaberkowie umieszczono tablicę pamiątkową z napisem:
"W tym budynku w latach 1929–1939
mieściła się szkoła polska
świadectwo polskości
Ziemi Warmińskiej".
Ciekawostki
W 1945 r. budynek szkoły polskiej w Chaberkowie stał się własnością prywatną rodziny przybyłej z Niemiec.
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945–1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919–1939, Olsztyn 1980.
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929–1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.
Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929–1939), [w:] Dziecko w historii – wątek korczakowski, red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.
Zientara-Malewska Maria, Wspomnienia nauczycielki spod znaku Rodła, Warszawa 1985.
