Katolicka Szkoła Polska w Worytach: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Szkolnictwo infobox | {{Szkolnictwo infobox | ||
| − | |Nazwa_instytucji = | + | |Nazwa_instytucji = '''Katolicka Szkoła Polska w Worytach''' |
|Grafika = Koala.jpg | |Grafika = Koala.jpg | ||
|Opis_grafiki = ...Wymagane... | |Opis_grafiki = ...Wymagane... | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
|Data_założenia = 24.02.1930 | |Data_założenia = 24.02.1930 | ||
|Poziom_szkoły = podstawowy | |Poziom_szkoły = podstawowy | ||
| Linia 47: | Linia 8: | ||
|Profil = | |Profil = | ||
|Adres = Woryty | |Adres = Woryty | ||
| + | }} | ||
| − | |||
''' Katolicka Szkoła Polska w [[Woryty |Worytach]] ''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1930 roku i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel [[Wiktor Bina]].<br/> | ''' Katolicka Szkoła Polska w [[Woryty |Worytach]] ''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1930 roku i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel [[Wiktor Bina]].<br/> | ||
== Historia == | == Historia == | ||
| − | + | ...Powstanie szkoły - wpis w kronice | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Powstanie szkoły - wpis w kronice | ||
Woryty, dnia 24 II 1930 r | Woryty, dnia 24 II 1930 r | ||
| Linia 71: | Linia 25: | ||
Zakończenie roku szkolnegoDziś nastąpilo zakończenie roku szkolnego 1938/39. Ze szkoły zwolniono podopełnieniu obowiązków uczęszczania do szkoły uczenicę Klarę Weinert i Marię Gusday.Liczba dzieci wynosi po zwolnieniu wymienionych 8. WizytacjaW ostatnim dniu roku szkolnego 1938/39 wizytował tutejszą szkołę p. radcaszkolny Grabiński z Olsztyna. | Zakończenie roku szkolnegoDziś nastąpilo zakończenie roku szkolnego 1938/39. Ze szkoły zwolniono podopełnieniu obowiązków uczęszczania do szkoły uczenicę Klarę Weinert i Marię Gusday.Liczba dzieci wynosi po zwolnieniu wymienionych 8. WizytacjaW ostatnim dniu roku szkolnego 1938/39 wizytował tutejszą szkołę p. radcaszkolny Grabiński z Olsztyna. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Cele i zadania == | == Cele i zadania == | ||
| − | Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego 1929r. | + | ...Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego 1929r. |
Zasadniczym celem szkoły polskiej w [[Nowa Kaletka |Nowej Kaletce]], określonym przez jej pierwszego nauczyciela, było wychowanie pokolenia na dobrych synów Boga i społeczeństwa. | Zasadniczym celem szkoły polskiej w [[Nowa Kaletka |Nowej Kaletce]], określonym przez jej pierwszego nauczyciela, było wychowanie pokolenia na dobrych synów Boga i społeczeństwa. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Kadra pedagogiczna == | == Kadra pedagogiczna == | ||
| − | + | ... | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Osiągnięcia == | == Osiągnięcia == | ||
W szkole w [[Woryty |Worytach]] trzykrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji w [[Woryty |Worytach]], która miała miejsce 05.12.1932 r., lekcję pokazową prowadził nauczyciel [[Wiktor Bina]]. Lekcje dotyczyły przedmiotów religia i geografia. Na drugiej konferencji (05.12.1936 r.) lekcję pokazową z przedmiotu śpiew przeprowadził nauczyciel [[Jan Maza]]. Natomiast na ostatniej konferencji nauczycieli szkół polskich, która odbywała się 11.02.1939 r. w [[Woryty |Worytach]] nauczyciel [[ Franciszek Piotrowski]] omówił plan gospodarczy. | W szkole w [[Woryty |Worytach]] trzykrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji w [[Woryty |Worytach]], która miała miejsce 05.12.1932 r., lekcję pokazową prowadził nauczyciel [[Wiktor Bina]]. Lekcje dotyczyły przedmiotów religia i geografia. Na drugiej konferencji (05.12.1936 r.) lekcję pokazową z przedmiotu śpiew przeprowadził nauczyciel [[Jan Maza]]. Natomiast na ostatniej konferencji nauczycieli szkół polskich, która odbywała się 11.02.1939 r. w [[Woryty |Worytach]] nauczyciel [[ Franciszek Piotrowski]] omówił plan gospodarczy. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Uczniowie/Absolwenci == | == Uczniowie/Absolwenci == | ||
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Do szkoły w [[Woryty |Worytach]] uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930 - 1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco: | Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Do szkoły w [[Woryty |Worytach]] uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930 - 1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco: | ||
| Linia 105: | Linia 52: | ||
Absolwentami Szkoły Polskiej w [[Woryty |Worytach]] byli m.in. | Absolwentami Szkoły Polskiej w [[Woryty |Worytach]] byli m.in. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | + | ... | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Budynek szkoły polskiej w Woryty Worytach. Murowany z cegły, parterowy, z dachem dwuspadowym, krytym dachówką. W latach 1930-1939 mieściła się tu szkoła polska, ośrodek polskości na Warmii. Na budynku umieszczono tablicę pamiątkową. | Budynek szkoły polskiej w Woryty Worytach. Murowany z cegły, parterowy, z dachem dwuspadowym, krytym dachówką. W latach 1930-1939 mieściła się tu szkoła polska, ośrodek polskości na Warmii. Na budynku umieszczono tablicę pamiątkową. | ||
| Linia 118: | Linia 60: | ||
Obecnie dom mieszkalny nr 11 w Worytach. | Obecnie dom mieszkalny nr 11 w Worytach. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ... | |
''Kronika Katolickiej Szkoły Polskiej w Nowej Kaletce''. Przygotowali do druku: Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 1979, nr 1. | ''Kronika Katolickiej Szkoły Polskiej w Nowej Kaletce''. Przygotowali do druku: Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 1979, nr 1. | ||
| Linia 136: | Linia 76: | ||
[[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Gmina Purda]] <br /> | [[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Gmina Purda]] <br /> | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | }} | ||
| + | |||
| + | == Historia == | ||
| + | Początki szkoły polskiej w [[Nowa Kaletka |Nowej Kaletce]] sięgają 9 czerwca 1923 roku, kiedy to dzięki [[Towarzystwo Szkolne na Warmię| Towarzystwu Szkolnemu na Warmię]], udało się zebrać wnioski od rodziców dla 60 dzieci. Petycje dotyczyły zgody na wprowadzenie lekcji religii po polsku i nauki języka polskiego. Niestety władze niemieckie przesuwały termin uruchomienia lekcji w języku polskim. W [[Nowa Kaletka |Nowej Kaletce]] zorganizowane je dopiero w 1927 roku dla 15 dzieci, przy 64 zgłoszonych. W następnym roku zlikwidowano lekcje języka polskiego w [[Nowa Kaletka |Nowej Kaletce]], powołując je w zamian w [[Gietrzwałd |Gietrzwałdzie]]. | ||
| + | |||
| + | Oficjalne uruchomienie Katolickiej Szkoły Polskiej w Worytach odbyło się 10 kwietnia 1929 r. Otwarcia szkoły dokonał pierwszy nauczyciel i zarazem jej kierownik [[lkwim: Edward Turowski| Edward Turowski]]. Na rozpoczęcie przybyło ok. 41 uczniów, rodzice dzieci z polskiej ochronki, sołtys Kuhn. W 1930 r. murowany budynek szkoły wybudowany w podobnym stylu do wszystkich pruskich szkół, przetrwał w prawie nienaruszonym stanie wielki pożar. Niemcy wykorzystali te zdarzenie i zamknęli na pewien czas szkołę pod pretekstem urządzenia schroniska ofiarom pożaru. Szkoła pod wpływem nieprzychylnej polityki władz niemieckich działała do 25 sierpnia 1939 r. Tego dnia aresztowano ostatniego jej kierownika i nauczyciela [[Józef Groth |Józefa Grotha]] wraz z małżonką [[lkwim: Otylia Teszner-Grothowa |Otylią Teszner-Grothową]]. | ||
| + | |||
| + | dopisać o harcerstwie, dniach dziecka, dniach sportu, koloniach letnich | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | == Cele i zadania == | ||
| + | |||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | == Kadra pedagogiczna == | ||
| + | Nazwiska nauczycieli, którzy pracowali w polskiej szkole w [[Nowa Kaletka| Nowej Kaletce]] zostały zapisane na tablicy pamiątkowej. Napis brzmi: „W tym domu w latach 1929 – 1939 mieściła się polska szkoła. Pomimo terroru i prześladowań, nie szczędząc swych sił uczyli w niej ugruntowując polskość: [[lkwim: Edward Turowski| Edward Turowski]], [[Tomasz Setny]], [[Seweryn Piątek]], [[Ryszard Knosała]], [[Paweł Trzciński]], [[Józef Groth]]”. Tablica znajduje się na domu nr 26 w [[Nowa Kaletka |Nowej Kaletce]]. | ||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | == Osiągnięcia == | ||
| + | |||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | == Uczniowie/Absolwenci == | ||
| + | |||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | == Ciekawostki == | ||
| + | |||
| + | Po II wojnie w budynku szkoły polskiej [[Nowa Kaletka |Nowej Kaletce]] uruchomiono szkołę podstawową. W latach 1956 - 1958 szkole podstawowej nadano imię [[Józef Groth |Józefa Grotha]], ostatniego nauczyciela szkoły polskiej. W 1979 r. z okazji jubileuszu 50-lecia powstania szkół polskich w okresie międzywojennym w Szkole Podstawowej w [[Nowa Kaletka |Nowej Kaletce]] otwarto izbę pamięci. W 1999 r. zamknięto szkołę podstawową. Obecnie budynek byłej szkoły polskiej w [[Nowa Kaletka |Nowej Kaletce]] stanowi siedzibę [[Towarzystwa Przyjaciół Gimu |Towarzystwa Przyjaciół Gimu]] oraz świetlicę dla dzieci i młodzieży. | ||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | |||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | == Bibliografia == | ||
Wersja z 14:40, 18 mar 2014
| Katolicka Szkoła Polska w Worytach | |
| | |
 ...Wymagane...
| |
| Data założenia: | 24.02.1930 |
| Poziom szkoły: | podstawowy |
| Adres: | Woryty |
Katolicka Szkoła Polska w Worytach – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w Prusach Wschodnich. Powstała w 1930 roku i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel Wiktor Bina.
Spis treści
Historia
...Powstanie szkoły - wpis w kronice
Woryty, dnia 24 II 1930 r
Dziś o godz. 8 rano nastąpiło uroczyste otwarcie Katolickiej Szkoły Polskiej w Worytach. Wobec zgromadzonej dziatwy i jej nauczyciela, p. Biny, w pięknie udekorowanej sali szkolnej aktu otwarcia dokonał kierownik Polsko-Katolickiego Towarzystwa Szkolnego na Warmię, p. Franciszek Bartsch (Barcz) w towarzystwie kierownika Dzielnicy IV Związku Polaków w Niemczech, p. Kierczyńskiego oraz kierownika "Rolnika" w Olsztynie, p. Nikielowskiego.
Ubikację* szkolną wynajęto w domu p. Jana Samulowskiego. Kierownictwo szkoły powierzył Związek Polskich Towarzystw Szkolnych w Niemczech p. Wiktorowi Binie. Do nowo otwartej szkoły polskiej zapisano 11 uczniów: Edmunda, Józefa i Marię Weinertów, Antoninę Flamównę, Edwarda Behrendta, Pawła i Brunona Mellerów, Pawła Riemera, Agatę i Jerzego Karwackich oraz Antoniego Kuhna. *Jak wyjaśnił Franciszek Piotrowski w domu Jana Samulowskiego wynajęto także lokal szkolny (co w zapiskach) pominięto. Jan i Józef Samulowscy, mieszkańcy Woryt, działacze Związku Polaków.
Ostatnie wpisy w kronice
Woryty, dnia 24 III 1939 r.
Zakończenie roku szkolnegoDziś nastąpilo zakończenie roku szkolnego 1938/39. Ze szkoły zwolniono podopełnieniu obowiązków uczęszczania do szkoły uczenicę Klarę Weinert i Marię Gusday.Liczba dzieci wynosi po zwolnieniu wymienionych 8. WizytacjaW ostatnim dniu roku szkolnego 1938/39 wizytował tutejszą szkołę p. radcaszkolny Grabiński z Olsztyna.
Cele i zadania
...Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929r.
Zasadniczym celem szkoły polskiej w Nowej Kaletce, określonym przez jej pierwszego nauczyciela, było wychowanie pokolenia na dobrych synów Boga i społeczeństwa.
Kadra pedagogiczna
...
Osiągnięcia
W szkole w Worytach trzykrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji w Worytach, która miała miejsce 05.12.1932 r., lekcję pokazową prowadził nauczyciel Wiktor Bina. Lekcje dotyczyły przedmiotów religia i geografia. Na drugiej konferencji (05.12.1936 r.) lekcję pokazową z przedmiotu śpiew przeprowadził nauczyciel Jan Maza. Natomiast na ostatniej konferencji nauczycieli szkół polskich, która odbywała się 11.02.1939 r. w Worytach nauczyciel Franciszek Piotrowski omówił plan gospodarczy.
Uczniowie/Absolwenci
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Worytach uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1930 - 1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:
- 1930 - 14 osób
- 1931 - 12 osoby
- 1932 - 17 osoby
- 1933 - 21 osób
- 1934 - 16 osoby
- 1935 - 18 osób
- 1936 - 17 osób
- 1937 - 16 osób
- 1938 - 12 osób
- 1939 - 5 osób
Absolwentami Szkoły Polskiej w Worytach byli m.in.
Ciekawostki
...
Budynek szkoły polskiej w Woryty Worytach. Murowany z cegły, parterowy, z dachem dwuspadowym, krytym dachówką. W latach 1930-1939 mieściła się tu szkoła polska, ośrodek polskości na Warmii. Na budynku umieszczono tablicę pamiątkową.
W latach 1929-1939 mieściło się tu także polskie przedszkole, które z istniejącą obok szkołą tworzyło ośrodek polskości na Warmii.
Obecnie dom mieszkalny nr 11 w Worytach.
Bibliografia
... Kronika Katolickiej Szkoły Polskiej w Nowej Kaletce. Przygotowali do druku: Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, 1979, nr 1.
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii 1929-1939, .....
Woryty [17.03.2014]
}}
Historia
Początki szkoły polskiej w Nowej Kaletce sięgają 9 czerwca 1923 roku, kiedy to dzięki Towarzystwu Szkolnemu na Warmię, udało się zebrać wnioski od rodziców dla 60 dzieci. Petycje dotyczyły zgody na wprowadzenie lekcji religii po polsku i nauki języka polskiego. Niestety władze niemieckie przesuwały termin uruchomienia lekcji w języku polskim. W Nowej Kaletce zorganizowane je dopiero w 1927 roku dla 15 dzieci, przy 64 zgłoszonych. W następnym roku zlikwidowano lekcje języka polskiego w Nowej Kaletce, powołując je w zamian w Gietrzwałdzie.
Oficjalne uruchomienie Katolickiej Szkoły Polskiej w Worytach odbyło się 10 kwietnia 1929 r. Otwarcia szkoły dokonał pierwszy nauczyciel i zarazem jej kierownik Edward Turowski. Na rozpoczęcie przybyło ok. 41 uczniów, rodzice dzieci z polskiej ochronki, sołtys Kuhn. W 1930 r. murowany budynek szkoły wybudowany w podobnym stylu do wszystkich pruskich szkół, przetrwał w prawie nienaruszonym stanie wielki pożar. Niemcy wykorzystali te zdarzenie i zamknęli na pewien czas szkołę pod pretekstem urządzenia schroniska ofiarom pożaru. Szkoła pod wpływem nieprzychylnej polityki władz niemieckich działała do 25 sierpnia 1939 r. Tego dnia aresztowano ostatniego jej kierownika i nauczyciela Józefa Grotha wraz z małżonką Otylią Teszner-Grothową.
dopisać o harcerstwie, dniach dziecka, dniach sportu, koloniach letnich
Cele i zadania
Kadra pedagogiczna
Nazwiska nauczycieli, którzy pracowali w polskiej szkole w Nowej Kaletce zostały zapisane na tablicy pamiątkowej. Napis brzmi: „W tym domu w latach 1929 – 1939 mieściła się polska szkoła. Pomimo terroru i prześladowań, nie szczędząc swych sił uczyli w niej ugruntowując polskość: Edward Turowski, Tomasz Setny, Seweryn Piątek, Ryszard Knosała, Paweł Trzciński, Józef Groth”. Tablica znajduje się na domu nr 26 w Nowej Kaletce.
Osiągnięcia
Uczniowie/Absolwenci
Ciekawostki
Po II wojnie w budynku szkoły polskiej Nowej Kaletce uruchomiono szkołę podstawową. W latach 1956 - 1958 szkole podstawowej nadano imię Józefa Grotha, ostatniego nauczyciela szkoły polskiej. W 1979 r. z okazji jubileuszu 50-lecia powstania szkół polskich w okresie międzywojennym w Szkole Podstawowej w Nowej Kaletce otwarto izbę pamięci. W 1999 r. zamknięto szkołę podstawową. Obecnie budynek byłej szkoły polskiej w Nowej Kaletce stanowi siedzibę Towarzystwa Przyjaciół Gimu oraz świetlicę dla dzieci i młodzieży.
