Edmund Piszcz

abp Edmund Piszcz
abp Edmund Piszcz Reprodukcja ze zbiorów Krzysztofa Kozłowskiego. Źródło: www.kkozlowski.pl
Data i miejsce urodzenia	18 listopada 1929 r. Bydgoszcz
Data śmierci	23 marca 2022 r.
Zawód	duchowny katolicki, arcybiskup

Edmund Piszcz (ur. 18 listopada 1929 r. w Bydgoszczy, zm. 23 marca 2022 r. w Olsztynie) – duchowny katolicki, czterdziesty dziewiąty biskup warmińskim i pierwszy arcybiskup metropolita warmiński.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Edukację rozpoczął w 1936 r. w Podstawowej Szkole Ćwiczeń w Bydgoszczy. Początek II wojny światowej spędził na terenach zajętych przez ZSRR. Po powrocie do Bydgoszczy kontynuował naukę w niemieckiej szkole dla Polaków. W 1944 r. ukończył szkołę i został skierowany do pracy jako uczeń krawiecki. W latach 1945-48 uczył się w I Państwowym Gimnazjum i Liceum w Bydgoszczy.

W 1948 r. przybył do Olsztyna i rozpoczął naukę w Niższym Seminarium Duchownym Diecezji Warmińskiej. Egzamin maturalny złożył w 1950 r. w I Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza w Olsztynie.
Studia filozoficzne i teologiczne odbył w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. 10 maja 1956 r. przyjął święcenia kapłańskie i objął wikariat przy katedrze pelplińskiej oraz pełnił funkcję prefekta Collegium Marianum. Był również prefektem w Liceum Ogólnokształcącym w Pelplinie.

W latach 1958-62 kontynuował studia z zakresu historii Kościoła na Wydziale Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Podczas studiów współpracował z o. Romualdem Gustawem, dyrektorem biblioteki KUL, pisząc hasła do Hagiografii Polskiej. Współpracował także z redakcją Encyklopedii Katolickiej, w której zamieszczał hasła o tematyce kościelnej. Obroniwszy pracę doktorską pt. Geneza i przebieg toruńskiego Colloquium Charitativum za Władysława IV w 1645 roku, 26 czerwca 1962 r. uzyskał tytuł doktora Świętej Teologii.

Praca

Powróciwszy do diecezji, 9 lipca tego roku został mianowany profesorem historii Kościoła oraz wykładowcą języka łacińskiego i niemieckiego w Wyższym Seminarium Duchownym w Pelplinie. Objął również stanowisko dyrektora miejscowego archiwum diecezjalnego. Dwa lata później otrzymał nominację na prefekta studiów seminarium w Pelplinie. Dwukrotnie, w latach 1973-74 i 1979-80, korzystając z przyznanego stypendium naukowego, studiował w Instytucie Historii Kościoła w Moguncji.

22 października 1970 r. papież Paweł VI nadał mu godność kapelana honorowego Jego Świątobliwości.

3 kwietnia 1982 r. papież Jan Paweł II mianował ks. Edmunda Piszcza biskupem pomocniczym chełmińskim. 20 maja tego roku otrzymał święcenia biskupie w Pelplinie z rąk prymasa Polski abp. Józefa Glempa. Biskup nominat został mianowany wikariuszem biskupim ds. duchowej i intelektualnej formacji kapłanów oraz powołany do grona chełmińskiej kapituły katedralnej jako prałat prepozyt.

11 listopada 1985 r. bp Piszcz otrzymał papieską nominację na administratora apostolskiego sede plena diecezji warmińskiej. Objęcie urzędu odbyło się we Fromborku 30 listopada 1985 r.

22 października 1988 r. papież Jan Paweł II mianował go ordynariuszem diecezji warmińskiej, a 25 maja 1992 r. pierwszym arcybiskupem metropolitą warmińskim. Funkcję tę sprawował do 2006 r.

Działalność

Ważnymi wydarzeniami podczas jego posługi na Warmii było przeprowadzenie drugiego nawiedzenia diecezji warmińskiej przez kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej i zorganizowanie Kongresu Eucharystycznego. Powołał do życia Akcję Katolicką Archidiecezji Warmińskiej i Katolickie Stowarzyszenie Młodzieży. 1 stycznia 1987 r. bp Piszcz utworzył wikariaty biskupie w Elblągu i Ełku, z których po pięciu latach powstały dwie diecezje, ełcka i elbląska.

Z jego inicjatywy utworzono Dom Samotnej Matki w Brąswałdzie i Elblągu, a także hospicjum dla chorych w stanie terminalnym w Elblągu. Przyczynił się do budowy nowego gmachu Wyższego Seminarium Duchownego "Hosianum" na os. Redykajny w Olsztynie. Wybudowano centrum charytatywne Caritas ze schroniskiem dla matek z dziećmi, nowy dom biskupów warmińskich i budynek kurii metropolitalnej. W okresie posługi abp Piszcz erygował 110 parafii, zreorganizował sieć dekanalną z 26 dekanatów w 1995 r. do 33 w 2004 r., ustanowił nowe sanktuaria. Za czasów jego posługi doszło do utworzenia Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego z Wydziałem Teologii.

W latach 1985–1986 wykładał historię Kościoła w Warmińskim Instytucie Teologicznym w Olsztynie. W 1999 r. został pierwszym Wielkim Kanclerzem Wydziału Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. 6 maja 2014 r. nadano mu tytuł doktora honoris causa tej uczelni.

Abp. Edmund Piszcz pełnił wiele funkcji w episkopacie Polski. W latach 1983-1994 przewodniczył Komisji Misyjnej Episkopatu Polski. Od 1985 r. do 1991 r. był krajowym dyrektorem Papieskich Dzieł Misyjnych w Polsce, a od 1989 r. do 1994 r. członkiem Rzymskiej Kongregacji ds. Ewangelizacji Narodów. Przewodniczył Radzie ds. Migracji, Turystyki, Pielgrzymek oraz zespołowi ds. kontaktów z Kościołem ewangelicko-augsburskim. Był członkiem zespołu ds. kontaktów z Polską Radą Ekumeniczną i zespołu ds. kontaktów z Konferencją Episkopatu Niemiec. W latach 1984-2004 był przewodniczącym sekcji Historyków Kościoła.

Abp Edmund Piszcz otrzymał m. in.: Złoty Laur Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego (2003 r.), Wielki Krzyż Zasługi Magnam Crucem "Pro Piis Meritis" Nuncupatam przyznany przez Zakon Kawalerów Maltańskich (2001 r.), Ekumeniczny Krzyż Komandorii z Gwiazdą Orderu św. Brygidy (1994 r.), Złoty Medal "Za zasługi dla obronności kraju" (2001 r.). Ponadto otrzymał kilkanaście odznak honorowych, m. in.: "Zasłużony dla Warmii i Mazur", Związku Inwalidów Wojennych, Polskiego Związku Niewidomych, Sybiraka, "Przyjaciel Dziecka". Jest także honorowym obywatelem Kętrzyna i Lidzbarka Warmińskiego.

Bibliografia

Andrzej Staniszewski, Ksiądz Arcybiskup Senior dr Edmund Michał Piszcz, Olsztyn 2014.
Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008.
olsztyn.gosc.pl [15.11.2014]