Praslity: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Praslity | |nazwa = Praslity | ||
| Linia 7: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Praslit | |dopełniacz wsi = Praslit | ||
| − | |zdjęcie = Dwór w Praslitach.jpeg | + | |zdjęcie =Dwór w Praslitach.jpeg |
| − | |opis zdjęcia = Dwór w | + | |opis zdjęcia =Dwór w Praslitach. Fot. Napoleon, 2010 r. Źródło: [http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/6951/Praslity_/ www.polskiezabytki.pl] [19.10.2014] |
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = olsztyński | |powiat = olsztyński | ||
| Linia 31: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | '''Praslity''' (niem. ''Altkirch;'') – wieś sołecka | + | '''Praslity''' (niem. ''Altkirch;'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|gminie Dobre Miasto]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Miejscowość w roku 2010 była zamieszkana przez 313 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Józef Mucha]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/dobre_miasto_gmina_miejsko_wiejska/47/43/Solectwa/ Wrota Warmii i Mazur] [12.10.2013]</ref>. |
| − | W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do [[ | + | <br/><br/> |
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 6,4 km od [[Dobre Miasto| Dobrego Miasta]]. | Miejscowość jest położona w północnej części [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierza Olsztyńskiego]], w odległości 6,4 km od [[Dobre Miasto| Dobrego Miasta]]. | ||
| Linia 40: | Linia 37: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Miejscowość została założona przez [[lkwim: Jan z Łajs| Jana z Łajs]]. W 1361 roku ówczesny biskup [[Jan Stryprock]] wystawił dokument lokacyjny. Na jego mocy Jan z Łajs otrzymał 70 łanów na [[ | + | Miejscowość została założona przez [[lkwim: Jan z Łajs| Jana z Łajs]]. W 1361 roku ówczesny biskup [[Jan Stryprock]] wystawił dokument lokacyjny. Na jego mocy Jan z Łajs otrzymał 70 łanów na [[Prawo pruskie|prawie pruskim]] na założenie nowej wsi. W tym czasie w miejscowości zamieszkiwało już 10 pruskich rycerzy - zachowały się imiona 5 z nich: Cantote, Tuledrange, Milde, Nodobe i Tulegede. W czasie [[Wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko–krzyżackiej]] w latach 1519–1521 miejscowość uległa zniszczeniu. Wieś wyludniła się, a ziemia leżała odłogiem. Proces ponownego zasiedlenia przebiegał powoli. W 1656 roku Praslity obejmowały obszar 71 łanów, zamieszkały przez 2 sołtysów, 20 chłopów i 2 karczmarzy. W 1688 roku oprócz wspomnianych sołtysów i karczmarzy wieś liczyła 20 chłopów, 8 zagrodników, 12 komorników, 6 wolnych i 6 osób starszych. W połowie lat 90. XVII wieku miejscowość była zamieszkana przez 324 osoby (164 kobiety, 160 mężczyzn). W okresie [[Wojna północna|wojny północnej]] w latach 1700–1721, Praslity nie zostały zniszczone przez Szwedów dzięki postawie ówczesnego sołtysa – Jerzego Heinego. |
W 1817 roku Praslity składały się z 55 domów, zamieszkanych przez 320 osób. | W 1817 roku Praslity składały się z 55 domów, zamieszkanych przez 320 osób. | ||
W roku 1939 miejscowość liczyła 546 mieszkańców. | W roku 1939 miejscowość liczyła 546 mieszkańców. | ||
| − | 1 lipca 1947 roku nadano miejscowości polską nazwę Praslity. Po 1945 roku szkołę | + | 1 lipca 1947 roku nadano miejscowości polską nazwę Praslity. Po 1945 roku szkołę we wsi założył [[Zygmunt Kieżuń]]. Placówka uległa jednak likwidacji z powodu niewielkiej ilości uczniów. |
| − | |||
| − | + | Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych okresach: | |
| − | + | *1846 r. – 586 osób (26 ewangelików, 560 katolików; 74 domy) | |
| − | + | *1871 r. – 721 osób (21 ewangelików, 700 katolików; 91 domów) | |
| − | 1925 | + | *1905 r. – 584 osoby (4 ewangelików, 580 katolików) |
| − | + | ||
| + | *1925 r. – 561 osób (13 ewangelików, 547 katolików, jedna osoba nieokreślona religijnie; 85 domów) | ||
==Gospodarka== | ==Gospodarka== | ||
| − | Poza granicami wsi zlokalizowane jest gospodarstwo agroturystyczne [[ | + | Poza granicami wsi zlokalizowane jest gospodarstwo [[Agroturystyka |agroturystyczne]] [[Agroturystka Praslity]], w którym prowadzona jest również hodowla szkockich krów. W miejscowości działa również zakład produkcyjny, specjalizujący się w wyrobach mleczarskich. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
| + | ==Bezpieczeństwo== | ||
| + | W Praslitach działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. | ||
| + | <br/> | ||
==Kultura== | ==Kultura== | ||
| Linia 64: | Linia 65: | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | ==Religia== | ||
| + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście |parafii rzymskokatolickiej w Dobrym Mieście]]. | ||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | * | + | *szlak rowerowy o długości 34 km – przebieg trasy: [[Knopin]] – [[Barcikowo]] – [[Międzylesie]] – [[Smolajny]] – Praslity – [[Nowa Wieś Mała]] – [[Głotowo]] – Knopin |
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[ | + | *[[Dwór w Praslitach |dwór]] z początków XX wieku; od szosy do dworu prowadzi aleja lipowa; park z dużym stawem, pojedyncze egzemplarze okazów starodrzewów, obecnie zamieszkany przez kilka rodzin |
| − | * | + | *kapliczki warmińskie, zlokalizowane w centrum wsi oraz w okolicach miejscowości |
| − | + | ==Ludzie związani z miejscowością== | |
| + | *[[Zbigniew Kieżun]] (ur. 1950) - trener piłki nożnej na [[Warmia |Warmii]] i [[Mazury| Mazurach]], szkoleniowiec najsilniejszych klubów w regionie: Stomilu Olsztyn, Olimpii Elbląg, Drwęcy Nowe Miasto Lubawskie, Jezioraka Iława, dzieciństwo spędził w Praslitach. | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Suchenek Zygmunt, ''Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii'', Olsztyn 2011.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [09.12.2013]<br/> | |
| − | <br/> | + | [http://www.polskiezabytki.pl/m/obiekt/6951/Praslity_/ Polskie Zabytki] [19.10.2014] |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 84: | Linia 86: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | + | [[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 08:48, 27 kwi 2015
| Praslity | |
| | |
![Dwór w Praslitach. Fot. Napoleon, 2010 r. Źródło: www.polskiezabytki.pl [19.10.2014]](/index.php/Plik:Dw%C3%B3r_w_Praslitach.jpeg) Dwór w Praslitach. Fot. Napoleon, 2010 r. Źródło: www.polskiezabytki.pl [19.10.2014]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Dobre Miasto |
| Liczba ludności (2010) | 313 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Praslity | |
| Położenie na mapie Polski  Praslity | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Praslity (niem. Altkirch;) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w roku 2010 była zamieszkana przez 313 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Mucha[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 6,4 km od Dobrego Miasta.
Dzieje miejscowości
Miejscowość została założona przez Jana z Łajs. W 1361 roku ówczesny biskup Jan Stryprock wystawił dokument lokacyjny. Na jego mocy Jan z Łajs otrzymał 70 łanów na prawie pruskim na założenie nowej wsi. W tym czasie w miejscowości zamieszkiwało już 10 pruskich rycerzy - zachowały się imiona 5 z nich: Cantote, Tuledrange, Milde, Nodobe i Tulegede. W czasie wojny polsko–krzyżackiej w latach 1519–1521 miejscowość uległa zniszczeniu. Wieś wyludniła się, a ziemia leżała odłogiem. Proces ponownego zasiedlenia przebiegał powoli. W 1656 roku Praslity obejmowały obszar 71 łanów, zamieszkały przez 2 sołtysów, 20 chłopów i 2 karczmarzy. W 1688 roku oprócz wspomnianych sołtysów i karczmarzy wieś liczyła 20 chłopów, 8 zagrodników, 12 komorników, 6 wolnych i 6 osób starszych. W połowie lat 90. XVII wieku miejscowość była zamieszkana przez 324 osoby (164 kobiety, 160 mężczyzn). W okresie wojny północnej w latach 1700–1721, Praslity nie zostały zniszczone przez Szwedów dzięki postawie ówczesnego sołtysa – Jerzego Heinego. W 1817 roku Praslity składały się z 55 domów, zamieszkanych przez 320 osób. W roku 1939 miejscowość liczyła 546 mieszkańców. 1 lipca 1947 roku nadano miejscowości polską nazwę Praslity. Po 1945 roku szkołę we wsi założył Zygmunt Kieżuń. Placówka uległa jednak likwidacji z powodu niewielkiej ilości uczniów.
Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych okresach:
- 1846 r. – 586 osób (26 ewangelików, 560 katolików; 74 domy)
- 1871 r. – 721 osób (21 ewangelików, 700 katolików; 91 domów)
- 1905 r. – 584 osoby (4 ewangelików, 580 katolików)
- 1925 r. – 561 osób (13 ewangelików, 547 katolików, jedna osoba nieokreślona religijnie; 85 domów)
Gospodarka
Poza granicami wsi zlokalizowane jest gospodarstwo agroturystyczne Agroturystka Praslity, w którym prowadzona jest również hodowla szkockich krów. W miejscowości działa również zakład produkcyjny, specjalizujący się w wyrobach mleczarskich.
Bezpieczeństwo
W Praslitach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Kultura
W miejscowości działa Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Praslity.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Dobrym Mieście.
Turystyka
- szlak rowerowy o długości 34 km – przebieg trasy: Knopin – Barcikowo – Międzylesie – Smolajny – Praslity – Nowa Wieś Mała – Głotowo – Knopin
Zabytki
- dwór z początków XX wieku; od szosy do dworu prowadzi aleja lipowa; park z dużym stawem, pojedyncze egzemplarze okazów starodrzewów, obecnie zamieszkany przez kilka rodzin
- kapliczki warmińskie, zlokalizowane w centrum wsi oraz w okolicach miejscowości
Ludzie związani z miejscowością
- Zbigniew Kieżun (ur. 1950) - trener piłki nożnej na Warmii i Mazurach, szkoleniowiec najsilniejszych klubów w regionie: Stomilu Olsztyn, Olimpii Elbląg, Drwęcy Nowe Miasto Lubawskie, Jezioraka Iława, dzieciństwo spędził w Praslitach.
Bibliografia
Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
Bank Danych Lokalnych GUS [09.12.2013]
Polskie Zabytki [19.10.2014]
Przypisy
- ↑ Wrota Warmii i Mazur [12.10.2013]
