Zalec: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 5 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
 
 
{{Wieś infobox
 
{{Wieś infobox
 
  |nazwa                = Zalec   
 
  |nazwa                = Zalec   
Linia 6: Linia 5:
 
  |herb artykuł          =
 
  |herb artykuł          =
 
  |dopełniacz wsi        = Zalca   
 
  |dopełniacz wsi        = Zalca   
  |zdjęcie              = [[File:Zalec.jpg|thumb|Zabudowa wiejska, źródło: www.mojemazury.pl, 12.09.2013.]] 
+
  |zdjęcie              = Zalec.jpg
  |opis zdjęcia          = Zabudowa wiejska  
+
  |opis zdjęcia          = Zabudowa wiejska.<br>Fot. Mieczysław Kalski.   
  |rodzaj miejscowości  = wieś
+
  |rodzaj miejscowości  = wieś sołecka
  |województwo          = warmińsko - mazurskie  
+
  |województwo          = warmińsko-mazurskie  
 
  |powiat                = mrągowski  
 
  |powiat                = mrągowski  
 
  |gmina                = Mrągowo  
 
  |gmina                = Mrągowo  
Linia 15: Linia 14:
 
  |sołectwo              = Zalec
 
  |sołectwo              = Zalec
 
  |wysokość              =
 
  |wysokość              =
  |liczba ludności      = Pole-obowiązkowe
+
  |liczba ludności      = 210
  |rok                  = Pole-obowiązkowe
+
  |rok                  = 2010
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |strefa numeracyjna    = (+48) 89
 
  |kod pocztowy          =
 
  |kod pocztowy          =
Linia 29: Linia 28:
 
  |wikisłownik          =
 
  |wikisłownik          =
 
  |www                  =
 
  |www                  =
}}
+
}}<br/>
<big>'''Zalec'''</big> (niem. Salza) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.
+
'''Zalec''' (niem. ''Salza'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[Mrągowo (gmina wiejska)|gminie Mrągowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku liczyła 210 mieszkańców. W kadencji 2011–2015 sołtysem wsi jest [[Robert Ciołek]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/mragowo_gmina_wiejska/101/1844/REJESTR_GMINNYCH_JEDNOSTEK_POMOCNICZYCH/ Wrota Warmii i Mazur] [12.11.2013]</ref>.
 
+
<br/><br/>
<br/>
 
 
 
=== Charakterystyka fizjograficzna ===
 
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).  
 
<br/>
 
 
 
=== Dzieje miejscowości ===
 
Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego jeziora Salza, dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej wielkiego mistrza Konrada von Erlichshausena na dobro służebne wielkości 20 łanów, na prawie magdeburskim. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. starosta szestneński Georg von Diebes sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie, Polakowi Marcinowi Pieszczyk lub Pieseczek. Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami wolnizny. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć szarwark dla folwarku w Śmiętkach. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw a w 1568 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. wieś zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy. Przed 1740r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był Jan Skubich.W 1785r. we wsi było 30 dymów. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52 a zabudowa wsi, ukształtowana w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu Mrągowo - Ryn – Giżycko. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony dla Fryderyka Wilhelma IV, który podróżował po mazurach w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu było 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich. Największe gospodarstwa posiadali Foź, Otto i Przygodda.
 
  
 +
==Położenie==
 +
Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 59 w odległości ok. 7 km od [[Mrągowo| Mrągowa]].
 
<br/>
 
<br/>
  
===Gospodarka===
+
== Dzieje miejscowości ==
 
+
Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego jeziora [[Jezioro Salza |Salza]], dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej od wielkiego mistrza [[Konrad von Erlichshausen|Konrada von Erlichshausena]] na dobra służebne wielkości 20 łanów, na [[Prawo magdeburskie |prawie magdeburskim]]. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. [[Starostwo sześcieńskie| starosta]] [[Georg von Diebes]] sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie Polakowi Marcinowi Pieszczykowi (lub Pieseczek). Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami [[Wolnizna |wolnizny]]. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć [[Szarwark |szarwark]] dla folwarku w [[Śmiętki |Śmiętkach]]. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw, a w 1568 r. już 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. miejscowość zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy.  
We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne oraz przedsiębiorstwo rolnicze.
 
  
 +
Przed 1740 r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był [[Jan Skubich]]. W 1785 r. we wsi było 30 [[Dym| dymów]]. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52, a zabudowa wsi ukształtowała się w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu Mrągowo - [[Ryn]]– [[Giżycko]]. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku, trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony Fryderykowi Wilhelmowi IV, który podróżował po [[Mazury| Mazurach]] w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu żyło 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich. 
 
<br/>
 
<br/>
  
=== Ludzie związani z miejscowością: ===
+
==Gospodarka==
 
+
We wsi znajduje się gospodarstwo [[Agroturystyka |agroturystyczne]] oraz przedsiębiorstwo rolnicze.
Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrza Konrada von Erlichshausen.  
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 +
== Bibliografia==
 +
''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975. <br/>
 +
[http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf/ Portal Informacji Turystycznej Mrągowa] [12.09.2013]<br/>
 +
[http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [12.09.2013]
  
=== Bibliografia: ===
+
{{Przypisy}}
 
+
<references/>
''Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
 
 
 
http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf, 12.09.2013.
 
  
  
<br/>
 
 
== Zobacz też ==
 
www.mragowo.wm.pl
 
  
 
<br/>
 
<br/>
  
[[Kategoria: Miejscowość]]
+
[[Kategoria: Powiat mrągowski]]
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 12:46, 21 wrz 2013 (CEST)
+
[[Kategoria: Mrągowo (gmina wiejska)]]
 +
[[Kategoria: Wsie sołeckie]]
 +
[[Kategoria: 1401-1500]]

Aktualna wersja na dzień 09:28, 14 mar 2015

Zalec

Zabudowa wiejska.Fot. Mieczysław Kalski.
Zabudowa wiejska.
Fot. Mieczysław Kalski.
Rodzaj miejscowości wieś sołecka
Państwo  Polska
Województwo warmińsko-mazurskie
Powiat mrągowski
Gmina Mrągowo
Sołectwo Zalec
Liczba ludności (2010) 210
Strefa numeracyjna (+48) 89
Tablice rejestracyjne NMR
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa lokalizacyjna województwa warmińsko-mazurskiego
Zalec
Zalec
Położenie na mapie Polski
Mapa lokalizacyjna Polski
Zalec
Zalec
Ziemia

{{#invoke:Koordynaty|szablon}}


Zalec (niem. Salza) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku liczyła 210 mieszkańców. W kadencji 2011–2015 sołtysem wsi jest Robert Ciołek[1].

Położenie

Miejscowość położona jest przy drodze krajowej nr 59 w odległości ok. 7 km od Mrągowa.

Dzieje miejscowości

Nazwa miejscowości najprawdopodobniej pochodzi od sąsiedniego jeziora Salza, dziś Zalec. W 1444 r. Polak Jeniche Mylastzki otrzymał przywilej od wielkiego mistrza Konrada von Erlichshausena na dobra służebne wielkości 20 łanów, na prawie magdeburskim. Został zobowiązany do dwóch służb konnych w zbroi. W wyniku wojny trzynastoletniej dobra opustoszały. W 1541 r. starosta Georg von Diebes sprzedał za 108 grzywien 4 łany sołeckie Polakowi Marcinowi Pieszczykowi (lub Pieseczek). Zasadźca miał obsadzić 40 łanów czynszowych. Ziemia została objęta 12 latami wolnizny. Po upływie tego okresu wieś musiała świadczyć szarwark dla folwarku w Śmiętkach. W 1564 r. było tutaj 28 gospodarstw, a w 1568 r. już 36 oraz dwie uposażone w ziemię karczmy. W 1657 r. miejscowość zniszczył najazd tatarski. W 1663 r. 8 łanów z 6 latami wolnizny nabył Stefan Kochanowski. Na początku XVIII w. liczba mieszkańców gwałtownie zmalała w wyniku zarazy.

Przed 1740 r. zbudowano szkołę, w której nauczycielem przez ponad 60 lat był Jan Skubich. W 1785 r. we wsi było 30 dymów. Od 1792 r. wieś stała się ośrodkiem dorocznych łowów na wilki. Po parcelacji majątków w 1832 r. liczba gospodarstw wzrosła do 52, a zabudowa wsi ukształtowała się w postaci długiej ulicówki wzdłuż traktu Mrągowo - RynGiżycko. Pod koniec XIX w. liczba mieszkańców wynosiła 470. Byli to przeważnie ewangelicy, którzy mówili trochę po polsku, trochę po niemiecku . Pod koniec XIX w. znajdował się tutaj pomnik wystawiony Fryderykowi Wilhelmowi IV, który podróżował po Mazurach w 1845 r. W 1928 r. w Zalcu żyło 476 mieszkańców, funkcjonowała także placówka pocztowa. W 1939 r. istniało 57 gospodarstw chłopskich.

Gospodarka

We wsi znajduje się gospodarstwo agroturystyczne oraz przedsiębiorstwo rolnicze.

Bibliografia

Mrągowo. Z dziejów powiatu i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
Portal Informacji Turystycznej Mrągowa [12.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.09.2013]

Przypisy

  1. Wrota Warmii i Mazur [12.11.2013]