Dzietrzychowo

Dzietrzychowo
Kościół w Dzietrzychowie. Fot. Mieczysław Kalski
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Sępopol
Liczba ludności (2010)	422
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dzietrzychowo
Położenie na mapie Polski Dzietrzychowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dzietrzychowo (niem. Dietrichsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Sępopol. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 422 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie: Dzietrzychowo, Dobroty, Gierkiny, Majmławki i Wanikajmy. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Katarzyna Sulich.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 26 km na północny wschód od Bartoszyc i 8 km na północny wschód od Sępopola.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa zakonu krzyżackiego. Została założona jako majątek rycerski w 1366 roku. W XIV wieku znajdowała się ona w rękach potomków słynnego wodza Jaćwingów – Skomanda. Do reform uwłaszczeniowych na początku XIX w. była to wieś królewska.

Kościół we wsi wybudowano w połowie XV wieku. Po sekularyzacji Prus służył on ewangelikom. Spłonął pod koniec II wojny światowej. Został odbudowany w latach 1973–1976 jako kościół rzymskokatolicki.

Szkoła powstała wraz z kościołem, a w 1737 roku poddano ją reorganizacji i nadzorowi państwowemu. W 1935 roku uczęszczało do niej 53 uczniów i zatrudniony był jeden nauczyciel. Po wojnie uruchomiono szkołę ponownie, a w latach 60. oddano do użytku jej nowy budynek.

Po 1945 roku Dzietrzychowo stało się siedzibą sołectwa, a w latach 1954–1972 znajdowała się tu siedziba gromady. Przy wsi funkcjonowały dwa państwowe gospodarstwa rolne: PGR Gierkiny i PGR Majmławki. W 1978 roku wieś miała 16 indywidualnych gospodarstw rolnych, które łącznie zajmowały obszar 115 ha. Pięć lat później spis powszechny wykazał tu 26 budynków mieszkalnych, a ponadto: klub, bibliotekę, punkt biblioteczny, kino na 60 miejsc, urząd pocztowy, boisko sportowe i sklep wielobranżowy. Znajdowała się tu również siedziba leśnictwa.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

• 1857 – 401 osób
• 1933 – 312 osób
• 1939 – 280 osób
• 1983 – 430 osób

Edukacja

• Szkoła Podstawowa w Dzietrzychowie
• Zespół Wychowania Przedszkolnego w Dzietrzychowie

Turystyka

• Przez wieś przebiega szlak rowerowy "Bociana Białego": Sępopol – Romankowo – Lwowiec – Wanikajmy – Gaj – Smodajny – Dzietrzychowo – Miedna – Sępopol.

Zabytki

• kościół pw. Matki Boskiej Wspomożenia Wiernych z połowy XV wieku, wraz z cmentarzem przykościelnym
• ogrodzenie ażurowe kościoła, murowane z cegły, XIX w.

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Sępopol, Sępopol 2005 [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]