Godkowo: Różnice pomiędzy wersjami

	Godkowo
	Herb Godkowa
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Godkowo
Liczba ludności (2010)	378
	Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego ; Godkowo
	Położenie na mapie Polski ; Godkowo
	{{#invoke:Koordynaty\|szablon}}

[wersja nieprzejrzana]

[wersja zweryfikowana]

Aktualna wersja na dzień 11:25, 14 mar 2016

Godkowo (niem. Göttchendorf ) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Godkowo, siedziba władz gminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 378 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa wsi sprawuje Sławomir Łesyk^[1].

Cerkiew prawosławna w Godkowie.
Źródło: www.cerkiew.nazwa.pl

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 17,5 km na wschód od Pasłęka. Przebiega przez nią droga wojewódzka nr 513.

Dzieje miejscowości

Nazwa Godkowa na przestrzeni stuleci ulegała licznym przekształceniom: Gotkendorff, Godikendorf, Gotgendorff, Göttkendorff i Götgendorf. Miejscowość lokowano jako niemiecką wieś czynszową na prawie chełmińskim w latach 1320–1331. Wystawcą dokumentu był komtur elbląski Hermann von Oettingen. W 1352 roku wielki szpitalnik i komtur elbląski Otto von Dreileben wystawił zezwolenie na założenie we wsi karczmy. Pierwszy dokument lokacyjny prawdopodobnie zaginął w okresie Wielkiej Wojny z zakonem krzyżackim. W 1417 roku doszło do odnowienia lokacji.

W okresie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519–1521 wieś została dotkliwie zniszczona i wyludniła się, podobnie jak większość miejscowości w okolicy.

Obsadzanie opuszczonych łanów wiązało się z przybyciem pierwszej fali kolonistów holenderskich. W Godkowie nowi osadnicy pojawili się już w 1531 roku. Niemiecko-holenderskie relacje nie układały się najlepiej, mimo to w 1556 roku napłynęła kolejna fala osadników z Holandii. W 1578 roku Godkowo obejmowało obszar 30 łanów. Wieś była zamieszkana przez karczmarza, zagrodnika, pasterza i 5 chłopów. 10 łanów ziemi nadal leżało odłogiem.

Od 1543 do 1945 roku miejscowość należała do parafii w Skowronach. Wojny polsko-szwedzkie spustoszyły miejscowość. W 1683 roku oddano ją pod zastaw wymuszony obowiązkiem spłacania długów zakonu krzyżackiego, które ten zaciągał u miejscowych możnych rodów. W latach 1701–1711 Godkowo i okolice wyniszczyła epidemia dżumy.

23 stycznia 1807 roku przed Godkowo przemaszerowali kolejno Francuzi, Prusacy i Rosjanie podążający w kierunku Pruskiej Iławy. Przez pewien czas w miejscowości stacjonowali dragoni 18. regimentu marszałka J.B. Bernadotte'a. Okres wojen napoleońskich minął pod znakiem kontrybucji i rabunków, pojawiło się widmo głodu i epidemii. Śmiertelne żniwo zbierała czerwonka. W 1818 roku Godkowo było zamieszkane przez 122 osoby i składało się z 27 domów. Pod koniec XIX stulecia liczba mieszkańców wzrosła do 267 osób. Wśród nich znalazło się 265 ewangelików i 2 katolików.

W 1866 roku powstała w Godkowie placówka pocztowa, a w 1905 roku uruchomiono samodzielną agenturą pocztową. W 1904 roku zaczęła działać poczta konna na trasie Morąg – Godkowo – dworzec w Słobitach. W 1924 roku Godkowo zelektryfikowano.

W sierpniu 1914 roku w miejscowości ogłoszono mobilizację. Przygotowywano się także do ewakuacji, która jednak nie nastąpiła. W 1925 roku miejscowość składała się z 41 budynków mieszkalnych i liczyła 235 mieszkańców. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 210 osób. Wśród nich największymi gospodarzami byli: Gustav Madsack, Johanna Pörschke, Adolf Borrmann, Adolf Schönsee, Gottfried Werner, Wilhelm Wiechmann, August Ziemer. W miejscowości swoje usługi oferował krawiec, cieśla, kowal, szewc i murarz. Działał również tartak, remiza strażacka oraz szkoła. Niedaleko wsi zlokalizowana była cegielnia oraz strzelnica zbudowana około 1931 roku. Centrum życia towarzyskiego wsi była z pewnością gospoda, przy której od 1936 roku działała stacja paliw. Ostatnim przedwojennym wójtem Godkowa był Gustaw Werner.

Późną jesienią w Godkowie pojawili się polscy jeńcy wojenni wykorzystywani jako robotnicy przymusowi. Rok później zastąpili ich Francuzi. Pod koniec 1944 roku do Godkowa zaczęła nadciągać ludność uciekająca przed zbliżającymi się oddziałami Armii Czerwonej. 21 stycznia 1945 roku ogłoszono ewakuację, która jednak ze względu na zablokowane przez tabory uciekinierów drogi była praktycznie niemożliwa. 23 stycznia do wsi wkroczyli sowieci. Na krótko Rosjanie wycofali się z Godkowa pod naporem Werhmachtu, jednak 3 lutego ostatecznie zajęli wieś. W domach pozostało około 80 Niemców.

Pierwsi powojenni mieszkańcy Godkowa pochodzili z Polski centralnej. Po wojnie uruchomiono szkołę podstawową, która w 1961 roku otrzymała nowy budynek. W dawnej gospodzie mieści się obecnie sklep i mieszkanie prywatne.

W miejscowości działa filia banku, Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska, sklepy spożywcze i wielobranżowe, apteka, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, weterynarz, prywatna przychodnia.

Edukacja

Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Westerplatte

Kultura

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława w Osieku.

Sport

W miejscowości działa drużyna piłkarska KS Żuraw Godkowo.

Zabytki

przedwojenna gospoda obecnie zaadaptowana na sklep i mieszkanie
budynek dawnej i obecnej poczty wzniesiony w 1905 roku
dawna niemiecka szkoła wybudowana w XIX wieku, obecnie zaadaptowana na mieszkanie prywatne
zdewastowany cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX wieku

Przypisy

↑ Gazeta Olsztyńska z 14.03.2016 r.

Bibliografia

Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
uggodkowo.bip.doc.pl, Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Godkowo na lata 2013-2020 [05.05.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.05.2014]
Baza Informacji Lokalnej [05.05.2014]

[1] Gazeta Olsztyńska z 14.03.2016 r.

[1]

@@ Linia 28: / Linia 28: @@
   |wikisłownik           =
   |www                   =
-}}<br/>
+}}
-''' Godkowo ''' (niem. ''Göttchendorf '') – [[wieś gminna]] położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat elbląski|powiecie elbląskim]], w [[gmina Godkowo|gminie Godkowo]], siedziba władz gminy. W latach 1975-1998 miejscowość należała [[podział administracyjny|administracyjnie]] do [[województwo elbląskie|województwa elbląskiego]].
+''' Godkowo ''' (niem. ''Göttchendorf '') – wieś gminna położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat elbląski|powiecie elbląskim]], w [[Godkowo (gmina wiejska)|gminie Godkowo]], siedziba władz gminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
-Miejscowość w 2010 roku liczyła 378 mieszkańców.Obecnie funkcję sołtysa wsi sprawuje [[Ryszard Janusz Grzywalski]] <ref>http://www.godkowo.bil-wm.pl/index.php?inf=2&idsl=2&idz=1</ref>.
+Miejscowość w 2010 roku liczyła 378 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa wsi sprawuje [[Sławomir Łesyk]]<ref>Gazeta Olsztyńska z 14.03.2016 r.</ref>.
+<br/><br/>
-<br/>
+[[Plik: Cerkiew prawosławna w Godkowie.jpg|right|290px|thumb| Cerkiew prawosławna w Godkowie.<br>Źródło: [http://cerkiew.nazwa.pl/?p=1739 www.cerkiew.nazwa.pl] ]]
 == Położenie ==
-Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wysoczyzna Elbląska|Wysoczyzny Elbląskiej]], 17,5 km na wschód od [[Pasłęk|Pasłęka]], przebiega przez nią droga wojewódzka nr 513.
+Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wysoczyzna Elbląska|Wysoczyzny Elbląskiej]], 17,5 km na wschód od [[Pasłęk|Pasłęka]]. Przebiega przez nią droga wojewódzka nr 513.
 <br/>
 == Dzieje miejscowości ==
-Nazwa Godkowa na przestrzeni stuleci ulegała licznym przekształceniom: ''Gotkendorff'', ''Godikendorf'',  ''Gotgendorff'',   ''Göttkendorff''  i  ''Götgendorf''. Miejscowość została lokowana jako niemiecka [[wieś czynszowa]]. Godkowo zostało lokowane na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]]  w latach 1320-1331. Wystawcą dokumentu był komtur elbląski [[Hermann von Oettingen]]. W 1352 roku wielki szpitalnik i komtur elbląski [[Otto  von  Dreileben]] wystawił zezwolenie na założenie we wsi karczmy. Pierwszy dokument lokacyjny prawdopodobnie zaginął w okresie [[Wielka Wojna z Zakonem Krzyżackim| Wielkiej Wojny z Zakonem Krzyżackim]]. W 1417 roku  doszło do odnowienia lokacji Godkowa. W okresie [[wojny polsko-krzyżackie|wojny polsko-krzyżackiej]] w latach 1519-1521 wieś została dotkliwie zniszczona. Wyludniła się, podobnie jak większość miejscowości w okolicy.
+Nazwa Godkowa na przestrzeni stuleci ulegała licznym przekształceniom: ''Gotkendorff'', ''Godikendorf'', ''Gotgendorff'', ''Göttkendorff''  i  ''Götgendorf''. Miejscowość lokowano jako niemiecką [[wieś czynszowa|wieś czynszową]] na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] w latach 1320–1331. Wystawcą dokumentu był komtur elbląski [[Hermann von Oettingen]]. W 1352 roku wielki szpitalnik i komtur elbląski [[Otto  von  Dreileben]] wystawił zezwolenie na założenie we wsi karczmy. Pierwszy dokument lokacyjny prawdopodobnie zaginął w okresie [[Wielka Wojna z zakonem krzyżackim| Wielkiej Wojny z zakonem krzyżackim]]. W 1417 roku doszło do odnowienia lokacji.
-[[File: Cerkiew prawosławna w Godkowie.jpg|thumb|left|300 px|Cerkiew prawosławna w Godkowie]]
+W okresie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519–1521 wieś została dotkliwie zniszczona i wyludniła się, podobnie jak większość miejscowości w okolicy.
-Obsadzanie opuszczonych łanów wiązało się z przybyciem pierwszej fali kolonistów holenderskich. W Godkowie pojawili się już w 1531 roku. Niemiecko-holenderskie relacje nie układały się najlepiej. Mimo tego faktu, w 1556 roku napłynęła kolejna fala osadników z Holandii. W 1578 roku Godkowo obejmowało obszar 30 łanów. Wieś była zamieszkana przez karczmarza, zagrodnika, pasterza i 5 chłopów. 10 łanów ziemi nadal leżało odłogiem.
+Obsadzanie opuszczonych łanów wiązało się z przybyciem pierwszej fali kolonistów holenderskich. W Godkowie nowi osadnicy pojawili się już w 1531 roku. Niemiecko-holenderskie relacje nie układały się najlepiej, mimo to w 1556 roku napłynęła kolejna fala osadników z Holandii. W 1578 roku Godkowo obejmowało obszar 30 łanów. Wieś była zamieszkana przez karczmarza, zagrodnika, pasterza i 5 chłopów. 10 łanów ziemi nadal leżało odłogiem.
-Od 1543 do 1945 roku miejscowość była podporządkowana parafii w [[Skowrony|Skowronach]]. [[Wojny polsko-szwedzkie]] spustoszyły Godkowo. W 1683 roku wieś została oddana pod zastaw, wymuszony obowiązkiem spłacania długów Zakonu Krzyżackiego, które ten zaciągał u miejscowych możnych rodów. W latach 1701-1711 Godkowo i okolice wyniszczyła [[epidemia dżumy]]. 23 stycznia 1807 roku przed Godkowo przemaszerowali kolejno Francuzi, Prusacy i Rosjanie, podążający w kierunku Pruskiej Iławy. Przez pewien czas w miejscowości stacjonowali dragoni 18. regimentu marszałka J.B.Bernadotte'a. Okres [[Wojny Napoleońskie|wojen napoleońskich]] minął pod znakiem kontrybucji i rabunków. Wśród ludności pojawiło się widmo głodu i epidemii. Śmiertelne żniwo zbierała czerwonka. W 1818 roku Godkowo było zamieszkane przez 122 osoby i składało się z 27 domów. Pod koniec XIX stulecia liczba mieszkańców wzrosła do 267 osób. Wśród nich znalazło się 265 ewangelików i 2 katolików.
+Od 1543 do 1945 roku miejscowość należała do parafii w [[Skowrony|Skowronach]]. Wojny polsko-szwedzkie spustoszyły miejscowość. W 1683 roku oddano ją pod zastaw wymuszony obowiązkiem spłacania długów zakonu krzyżackiego, które ten zaciągał u miejscowych możnych rodów. W latach 1701–1711 Godkowo i okolice wyniszczyła [[epidemia dżumy 1709-1711| epidemia dżumy]].
-W 1866 roku powstała w Godkowie placówka pocztowa, a w 1905 roku uruchomiono samodzielną agenturą pocztową. W 1904 roku zaczęła działać poczta konna na trasie [[Morąg]]-Godkowo-dworzec w [[Słobity|Słobitach]]. W 1924 roku Godkowo zelektryfikowano. W sierpniu 1914 roku w miejscowości ogłoszono mobilizację - przygotowywano się także do ewakuacji, która jednak nie nastąpiła. W 1925 roku miejscowość składała się z 41 budynków mieszkalnych i liczyła 235 mieszkańców. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 210 osób. Wśród nich największymi gospodarzami byli: Gustav Madsack, Johanna Pörschke, Adolf Borrmann, Adolf Schönsee, Gottfried Werner, Wilhelm  Wiechmann, August  Ziemer. W miejscowości swoje usługi oferował krawiec, cieśla, kowal, szewc, murarz cieśla. Działał również tartak, remiza strażacka oraz szkoła.
+stycznia 1807 roku przed Godkowo przemaszerowali kolejno Francuzi, Prusacy i Rosjanie podążający w kierunku Pruskiej Iławy. Przez pewien czas w miejscowości stacjonowali dragoni 18. regimentu marszałka J.B. Bernadotte'a. Okres wojen napoleońskich minął pod znakiem kontrybucji i rabunków, pojawiło się widmo głodu i epidemii. Śmiertelne żniwo zbierała czerwonka. W 1818 roku Godkowo było zamieszkane przez 122 osoby i składało się z 27 domów. Pod koniec XIX stulecia liczba mieszkańców wzrosła do 267 osób. Wśród nich znalazło się 265 ewangelików i 2 katolików.
-Ostatnim przedwojennym wójtem Godkowa był Gustaw Werner.
+W 1866 roku powstała w Godkowie placówka pocztowa, a w 1905 roku uruchomiono samodzielną agenturą pocztową. W 1904 roku zaczęła działać poczta konna na trasie [[Morąg]] – Godkowo – dworzec w [[Słobity|Słobitach]]. W 1924 roku Godkowo zelektryfikowano.
+W sierpniu 1914 roku w miejscowości ogłoszono mobilizację. Przygotowywano się także do ewakuacji, która jednak nie nastąpiła. W 1925 roku miejscowość składała się z 41 budynków mieszkalnych i liczyła 235 mieszkańców. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 210 osób. Wśród nich największymi gospodarzami byli: Gustav Madsack, Johanna Pörschke, Adolf Borrmann, Adolf Schönsee, Gottfried Werner, Wilhelm  Wiechmann, August  Ziemer. W miejscowości swoje usługi oferował krawiec, cieśla, kowal, szewc i murarz. Działał również tartak, remiza strażacka oraz szkoła. Niedaleko wsi zlokalizowana była cegielnia oraz strzelnica zbudowana około 1931 roku. Centrum życia towarzyskiego wsi była z pewnością gospoda, przy której od 1936 roku działała stacja paliw. Ostatnim przedwojennym wójtem Godkowa był Gustaw Werner.
-Niedaleko   stąd,   w   kierunku    na   folwark   Kandyty (Kanditten), znajdowała   się     cegielnia.      Natomiast    po    drugiej    stronie wspomnianej     drogi     zbudowano    ok.    1931 r.    strzelnicę    z 4  stanowiskami  (50 m)  dla broni  małokalibrowej  i 2 stanowiskami (100 m)  dla   broni   większego   kalibru.    Odbywały  się  tu  często strzelania  i  festyny    ludowe,    organizowane    przez    miejscowe Towarzystwo Strzeleckie, założone przez nauczyciela Ernsta Hülsena, które miało siedzibę w gospodzie G. Wernera – wójta w latach 1934-45.  Właśnie  ta   gospoda  była   centralnym   punktem  we  wsi,   w której   serwowano   m.in.   piwo   elbląskie   z   browaru   „Englisch Brunnen”   (dzisiaj   „Elbrewery”)    i     braniewskie      z      browaru  „Bergschlößchen” (nie istnieje). Obok  gospody znajdowała się m.in. waga oraz duża  „ława mleczna”,   gdzie miejscowi rolnicy codziennie rano zostawiali konwie z mlekiem,    które Fritz Karpinski ze Skowron zawoził samochodem ciężarowym do mleczarni   Hansa   Trösch’a   w   Dobrym.    W  1936 r.  firma   „Esso”   otworzyła     przy  gospodzie  stację  paliw,   którą  oddano  pieczy jej właścicielowi. Dzisiaj stacja paliw    ma    swe    miejsce    na    wzniesieniu   zwanym   niegdyś   „Nickelsberg”,    przy   drodze    na  Szymbory.   Na wybrukowanym   podjeździe    do    gospody   Wernera   znajdował    się   przystanek  „omnibusa”   obsługującego   codziennie  linię  Orneta  –  Godkowo.  Z piekarni  w Dobrym  przywożono  także chleb, a niejaki Schidlowski  -  handlarz   ze   Strużyny   (Silberbach)  raz  w  miesiącu  przywoził  świeże   ryby   prosto  z   jeziora  Narie.    Do   wsi   dwukrotnie    w tygodniu   przyjeżdżał   dentysta  z   Elbląga – Lewin,  który miał swą „praktykę”  również  w  gospodzie  Wernera.  Dentysta  był  Żydem - i niestety, po 1933 r. już się tu  nie  pojawiał. Po   tej  dacie  zwanej Machtübernahme   (przejęcie  władzy  przez  Hitlera)  -  bauer   Ernst Dziggel został zastępcą naczelnika urzędu  gminnego  w  Skowronach oraz  wioskowym sekretarzem NSDAP  (Ortsgruppenleiter).  Placówką Czerwonego    Krzyża    kierowała    Hedwig    Konrad,   a   mistrzem żandarmerii w miejscowym rewirze (Gendarmeriebezirk) był  w  latach 1927-45 Paul Berger.
+Późną jesienią w Godkowie pojawili się polscy jeńcy wojenni wykorzystywani jako robotnicy przymusowi. Rok później zastąpili ich Francuzi. Pod koniec 1944 roku do Godkowa zaczęła nadciągać ludność uciekająca przed zbliżającymi się oddziałami Armii Czerwonej. 21 stycznia 1945 roku ogłoszono ewakuację, która jednak ze względu na zablokowane przez tabory uciekinierów drogi była praktycznie niemożliwa. 23 stycznia do wsi wkroczyli sowieci. Na krótko Rosjanie wycofali się z Godkowa pod naporem Werhmachtu, jednak 3 lutego ostatecznie zajęli wieś. W domach pozostało około 80 Niemców.
-W    październiku    1939   r.,    tuż    po    zakończeniu     kampanii wrześniowej,  pojawili  się w Godkowie polscy jeńcy wojenni, których wykorzystywano   do  przymusowej   pracy   u   bogatych    bauerów. Mieszkali    w   barakach    postawionych    w   pobliżu    zabudowań G. Madsack’a. W 1940 r.  zastąpili  ich  jeńcy  francuscy.  Pod  koniec 1944 r. do wsi zaczęli  napływać  uciekinierzy ze  wschodnich  rubieży Prus,   do   których    nadchodziła   Armia  Czerwona.    Front  zbliżał  się szybkimi krokami, toteż wszyscy mężczyźni w  wieku od 16 do 65 lat zostali wcieleni do Volkssturmu.  Wczesnym rankiem, w niedzielę 21.  stycznia  1945 r.,    od  partyjnych   władz  w  Pasłęku,  nadeszło polecenie  pakowania  się  (Packbefehl)  i  opuszczenia wsi.  Było  to jednak  niemożliwe,  ponieważ   wszystkie   lokalne   drogi  były   już zablokowane niekończącymi się kolumnami uciekinierów  i  wojskiem. Większość   pozostała   więc   na  miejscu  i  dopiero  w poniedziałek 22. stycznia część mieszkańców opuściła Godkowo, kierując się trasą na Pasłęk oraz przez  Szymbory  (Schönborn)  do stacji  kolejowych w Dobrym (Döbern) – 6 km i  Jankówku (Hensels) – 8 km,  a  nawet  na dworzec   w   Słobitach  –  12, 6 km.   We   wtorek   23. stycznia,  do opuszczonego  bez  walki  Godkowa,  wjechały  sowieckie  czołgi T-34 i  piechota.  Zaczęły  dziać  się  dantejskie  sceny.  Czerwonoarmiści, będący  na  ogół  pod  działaniem  alkoholu,  przystąpili z miejsca do podpaleń,  plądrowania,  rabunków  oraz  gwałcenia  kobiet.  Spalono m.in. dom Marii Borrmann, a ją zamordowano, nieco później w domu Bruno  Schönsee  znaleziono  ciała  6  zastrzelonych,  zabito   wdowę Wilhelminę  Armbrost,  małżeństwo Gottfrieda i Henriette Taube  (we własnym domu),  Annę  i  Lotte  Tilsner  i  Otto  Baeger’a  - w sumie  13 osób straciło życie.  Ciała zabitych leżały  tam,  gdzie  dosięgły ich kule,   a   szczególnie   wokół  Stawu  Kowalskiego  (Schmiedeteich), znajdującego się przy drodze do Skowron. Następnego dnia sytuacja się powtórzyła, toteż ludzie w popłochu szukali schronienia na koloniach i w sąsiednich wsiach. W sobotę 27. stycznia, po kontrataku z kierunku Burdajn (Bordehnen) 49 Pułku Strzelców Wehrmachtu i po uporczywych, krwawych walkach - Rosjanie wycofali się ze wsi. Wiele rosyjskich czołgów zniszczono pancerfaustami w bitwie w pobliżu Lasu Surowskiego. Na wiejskim cmentarzu, pochodzącym z drugiej połowy XIX w., a znajdującym się po prawej stronie wylotu drogi na Swędkowo, pochowano ofiary sowieckich żołnierzy i wykonano wstępną dokumentację zbrodni dla potrzeb dowództwa Wehrmachtu. Po cmentarzu tym nie zostało dzisiaj prawie nic, w jego pobliżu znajdowała się wiejska żwirownia. Ponura sława Armii Czerwonej, ugruntowana zbrodnią w Nemmersdorf, stała się faktem, a okrucieństwo żołnierzy radzieckich spowodowało, że pozostali we wsi zaczęli szybko ją opuszczać, kierując się na Szymbory i dworzec kolejowy w Dobrym. Ostatecznie wczesnym rankiem 3. lutego 1945 r. oddziały Wehrmachtu opuściły bez walki Godkowo i wkrótce weszli tu ponownie Rosjanie. Z pobieżnych szacunków wynikało, że około 80 Niemców pozostało na miejscu, m.in. murarz Hermann Grahn, Auguste i Friedrich Herrmann, Helene Schönsee, Adolf Schulz, Wilhelmine Zander i August Widder, który zmarł w kwietniu 1947 r. Wśród nich byli również uciekinierzy z innych obszarów Prus, którzy woleli zostać na łasce krasnoarmiejców, niż wędrować w śniegu i mrozie sięgającym minus 21 stopni Celsjusza. Pierwsi powojenni mieszkańcy Godkowa pochodzili z Polski centralnej i prawie wszyscy już nie żyją. Byli to m.in. Jan Piechota, Ludwik Piętka, Roman Bloch, Franciszek Cichecki, rodzina P. Bąbel i Konstanty Czyżewski, który osiedlił się na kolonii wsi. U niego jeszcze do 1947 r. mieszkały dwie Niemki, które po nakazie deportacji odwiózł na stację w Pasłęku jego syn – Tadeusz. W 1946 r. osiedliła się Regina Cichecka i Wacław Zduniak, a z Wileńszczyzny przybył Michał Mazgaj z rodziną. W ramach Akcji „Wisła” po marcu 1947 r. przybyli m.in. Katarzyna Smotrycka, Michał Pawliszyn, Michał Stolica i Michał Hoszwa (wszyscy już nie żyją). Pierwszym kierownikiem „starej szkoły” był p. Żyłka, a nauczycielem Henryk Bończak. Niedługo potem kierowniczką została Maria Chorąży, a następnie jej przyszły mąż Stanisław Kiejzik - nauczycielką była Zuzanna Sozańska. W 1961 r. oddano do użytku nową szkołę i jej dyrektorem został S. Kiejzik. Dyrektorem rozbudowanej wzorowo w ostatnich latach szkoły, jest Zdzisław Białobrzewski. Pierwszym milicjantem z posterunku w Dobrym (wówczas Dąbrowa), był mieszkający w Godkowie Michał Przewoźny. Wielokrotniewspominana gospoda Wernera zmieniła po wojnie szyld i przeznaczenie. Dzisiaj jest tu sklep spożywczy P. Gajownika i mieszkanie prywatne. Po wojnie Godkowo przyporządkowano początkowo do kościoła w Osieku, a od 1957 r. do parafii w Dobrym. Od tego czasu kościoły w Dobrym i Wilczętach włączono do dekanatu Orneta. Pierwszym księdzem sprawującym posługi duszpasterskie dla mieszkańców wsi i okolicy, był dojeżdżający sporadycznie z Pasłęka ks. Józef Sikora (1907-1989), b. kapelan wojskowy z września 1939 r. (uciekł z transportu do Kozielska), kapelan AK, administrator parafii Pasłęk w latach 1945-1949. Dopiero jednak ks. Stanisław Czernik, b. kapelan AK w stopniu pułkownika, zapewnił stałą obsługę wiernych. Jako proboszcz w Osieku (wówczas Morawy) w latach 1947-49, obsługiwał także kościoły w Śmiałkach (Skowrony), Piastowie (Wilczęta) i Dębinach (Dobry). Po nim proboszczem był krótko ks. Piotr Żarnowski ze Strużyny, później ks. Paweł Majcher, w latach 1954-57 ks. Paweł Dziendzielewski, a następnie do 1959 r. ks. Stanisław Kałucki (zm. w 1994 r. w Kwidzynie). Obecnie Godkowo podlega pod parafię w Osieku z filią w Skowronach. W ubiegłym roku, na zaproszenie wójta Bogdana Pobiarżyna Gminę Godkowo odwiedziła 9-osobowa delegacja straży pożarnej z Wittenbergi w Niemczech. Członkiem tej delegacji był m.in. Kurt Jordan, urodzony w 1932 r. w Skowronach, a obecnie zamieszkały w Landau w Palatynacie. Dzięki niemu i Horstowi Heck - pochodzącemu również ze Skowron, tutejsza straż pożarna otrzymała w 2001 r. samochód strażacki, kupiony ze składek b. niemieckich mieszkańców tej wsi. Podczas wizyty w 2003 r. przekazano drobne upominki zwycięzcom młodzieżowych zawodów OSP w szkole w Godkowie, a K. Jordan wręczył opracowaną przez siebie kronikę d. parafii Skowron i Lesisk . Jest to wartościowy przykład współpracy dawnych i obecnych mieszkańców społeczności wiejskich, współpracy i pojednania ponad podziałami, bez zbędnej aprobaty i instrukcji osób trzymających władzę w regionie. Jeszcze do niedawna swoistym logo Godkowa było trzypiętrowe bocianie gniazdo usytuowane na dachu budynku GS „SCH”, któremu prezesuje Jerzy Kirol, ale od pewnego czasu zaczęło się niebezpiecznie przechylać i zostało częściowo rozebrane. Bociany tej zmiany nie zaakceptowały, toteż opuszczone gniazdo wkrótce zlikwidowano ... .
+Pierwsi powojenni mieszkańcy Godkowa pochodzili z Polski centralnej. Po wojnie uruchomiono szkołę podstawową, która w 1961 roku otrzymała nowy budynek. W dawnej gospodzie mieści się obecnie sklep i mieszkanie prywatne.
+W miejscowości działa filia banku, Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska, sklepy spożywcze i wielobranżowe, apteka, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, weterynarz, prywatna przychodnia.
-W miejscowości działają filia banku, Gminna Spółdzielnia Samopomoc Chłopska, sklepy spożywcze i wielobranżowe, apteka, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, weterynarz, prywatna przychodnia.
 <br/>
 == Edukacja ==
-*[[Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Westerplatte w Godkowie|Szkoła Podstawowa w Godkowie]]
+*[[Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Westerplatte w Godkowie|Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Westerplatte]]
-<br/>
 ==Kultura==
 *[[Biblioteka Publiczna Gminy Godkowo|Biblioteka Publiczna]]
 *[[Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Gminy Godkowo ''Pomocna Dłoń'']]
+==Religia==
+Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. św. Stanisława w Osieku|parafii rzymskokatolickiej pw. św. Stanisława w Osieku]].
 <br/>
@@ Linia 77: / Linia 77: @@
 ==Zabytki==
-*Budynek dawnej i obecnej poczty, wzniesiony w 1905 roku
+*przedwojenna gospoda obecnie zaadaptowana na sklep i mieszkanie
+*budynek dawnej i obecnej poczty wzniesiony w 1905 roku
-== Bibliografia ==
+*dawna niemiecka szkoła wybudowana w XIX wieku, obecnie zaadaptowana na mieszkanie prywatne
-#Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, ''Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych'', Elbląg 2012.
+*zdewastowany cmentarz ewangelicki z drugiej połowy XIX wieku
-#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
-#[http://www.uggodkowo.bip.doc.pl/index.php?wiad=78718| Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Godkowo na lata 2013-2020] [data dostępu: 5.05.2014]
-#[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [data dostępu: 5.05.2014]
-#[http://www.godkowo.bil-wm.pl/index.php| Baza Informacji Lokalnej] [data dostępu: 5.05.2014]
-<br/>
 {{Przypisy}}
 <references/>
-<br/>
+== Bibliografia ==
+Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, ''Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych'', Elbląg 2012.<br/>
+''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/>
+[http://www.uggodkowo.bip.doc.pl/index.php?wiad=78718| uggodkowo.bip.doc.pl, Strategia zrównoważonego rozwoju gminy Godkowo na lata 2013-2020] [05.05.2014]<br/>
+[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [05.05.2014]<br/>
+[http://www.godkowo.bil-wm.pl/index.php| Baza Informacji Lokalnej] [05.05.2014]<br/>
-[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: Gmina Godkowo]] [[Kategoria: Wieś gminna]]
+[[Kategoria: Miejscowość]]  [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: Godkowo (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie gminne]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]][[Kategoria: 1301-1400]]

Godkowo: Różnice pomiędzy wersjami

Aktualna wersja na dzień 11:25, 14 mar 2016

Spis treści

Położenie

Dzieje miejscowości

Edukacja

Kultura

Religia

Sport

Zabytki

Przypisy

Bibliografia

Menu nawigacyjne

Widok

Narzędzia osobiste

Nawigacja

Szukaj

Narzędzia