Stegny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Bibliografia) |
(Nazwisko sołtysa i współrzędne wsi) |
||
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = | |dopełniacz wsi = | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 343<ref> | + | |liczba ludności = 343<ref>Łączna liczba mieszkańców wsi: Stegny, [[Dawidy]] i [[Siódmak (gmina Pasłęk)|Siódmak]].</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 22: | Linia 22: | ||
|mapa wsi = | |mapa wsi = | ||
|kod mapy = PL-WN | |kod mapy = PL-WN | ||
| − | |stopniN = | + | |stopniN = 54 |minutN = 06 |sekundN = 31 |
| − | |stopniE = | + | |stopniE = 19 |minutE = 40 |sekundE = 34 |
|commons = | |commons = | ||
|wikipodróże = | |wikipodróże = | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Stegny ''' (niem. ''Stegeen'') – | + | ''' Stegny ''' (niem. ''Stegeen'') – wieś sołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat elbląski|powiecie elbląskim]], w [[Pasłęk (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pasłęk]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego. |
| − | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 343 mieszkańców (łącznie z [[Dawidy|Dawidami]] i [[Siódmak (gmina Pasłęk)|Siódmakiem]]). W skład sołectwa wchodzą wsie: Stegny, [[Wikrowo]], Dawidy, Siódmak i [[Stacja PKP Stegny]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Krystian Makuch]]<ref>[http://www.paslek.pl/ paslek.pl] </ref>. | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 343 mieszkańców (łącznie z [[Dawidy|Dawidami]] i [[Siódmak|Siódmakiem]]). W skład sołectwa wchodzą wsie: Stegny, [[Wikrowo]], | + | <br/><br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wysoczyzna Elbląska|Wysoczyzny Elbląskiej]], 6 km na północ od [[Pasłęk|Pasłęka]], przy drodze wojewódzkiej nr 505 i linii kolejowej [[Młynary]] | + | Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze [[Wysoczyzna Elbląska|Wysoczyzny Elbląskiej]], 6 km na północ od [[Pasłęk|Pasłęka]], przy drodze wojewódzkiej nr 505 i linii kolejowej [[Młynary]] – [[Elbląg]]. Przez miejscowość przepływa [[Rzeka Elszka|rzeka Elszka]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1328 | + | Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1328 roku, kiedy to w Pasłęku komtur elbląski [[Hermann von Oppen|Hermanna von Oppena]] wystawił dokument lokacyjny. Jednak pierwsza lokacja miała mieć miejsce pod koniec XIII w. za czasów ówczesnego komtura [[Ludwik von Schippen|Ludiwka von Schippena]]. W tym okresie we wsi miała już działać karczma oraz młyn. Odnowienie lokacji na [[prawo chełmińskie|prawie chełmińskim]] miało miejsce 20 sierpnia 1547 roku. Było to spowodowane [[wojny polsko-krzyżackie|wojnami polsko-krzyżackimi]], które doprowadziły do znacznych zniszczeń i poważnego wyludnienia wsi. Wieś podlegała parafii w [[Marianka|Mariance]]. W 1698 roku spośród 36 łanów chłopskich udało się obsadzić tylko 14. |
| − | |||
| − | |||
| − | + | W pierwszej połowie XIX wieku w miejscowości powstało 6 większych gospodarstw. W 1875 roku wieś liczyła 472 mieszkańców. Od 1870 do 1939 roku w Stegnach wzniesiono łącznie 56 nowych budynków, natomiast 20 udało się zmodernizować. Po 1900 roku uruchomiony został przystanek kolejowy; wybudowano również 5 domów dla pracowników kolei. W 1920 roku powstała mleczarnia, dzięki której sześć lat później wieś została zelektryfikowana. Przed wojną istniała tu także strzelnica dla broni małokalibrowej i boisko sportowe. Działała również gospoda. | |
| − | |||
| − | + | W czasie I wojny światowej zginęło dwóch mieszkańców wsi, których nazwiska upamiętniono na pomniku ku czci poległych w [[Aniołowo|Aniołowie]]. W miejscowości działała gospoda, sklep kolonialny, kuźnia. Swoje usługi oferował szewc, murarz, stelmach. W latach 1904–1927 w miejscowej szkole nauczał Juliusz Kuczewski. Kolejny z nauczycieli – [[Max Sonnenfeld]] założył miejscowe towarzystwo sportowe i związek strzelecki. W szkole znajdowała się także siedziba powiatowej kasy oszczędności. Stegny miały również własną drużynę piłkarską. W 1931 roku Stegny były zamieszkane przez 410 osób, z których 401 było ewangelikami, a 9 katolikami. Ostatnim przedwojennym wójtem był Rudolf Apfelbaum. W 1939 roku wieś liczyła 418 mieszkańców. | |
| + | Pierwsi Polacy przybyli już w listopadzie 1945 roku z Wileńszczyzny i Polski centralnej. Pierwszym polskim sołtysem został [[Jan Karpezo]]. We wsi powstało [[Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR)|Państwowe Gospodarstwo Roln]]e Stegny – obecnie ziemie i zabudowania PGR-u znajdują się w rękach prywatnych. Uruchomiona została również placówka pocztowa i szkoła podstawowa. W latach 70. szkoła została zamknięta. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *zabytkowy dom podcieniowy, zrębowy, częściowo otynkowany, z podcieniem wspartym na 5 słupach – bardzo dobrze zachowany |
| − | * | + | *stara przedwojenna kuźnia – przekształcona na mieszkanie prywatne |
| − | * | + | *budynek poniemieckiej szkoły |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki, znajdujący się po lewej stronie drogi do Pasłęka |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
<references/> | <references/> | ||
| − | <br/> | + | == Bibliografia == |
| − | + | Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, ''Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych'', Elbląg 2012.<br/> | |
| − | == | + | ''Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297–1997'', red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.<br/> |
| + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [05.03.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.glospasleka.pl/index.php?id=news&idd=16456 Lech Słodownik, ''Stegny'', www.glospasleka.pl] [05.03.2014]<br/> | ||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat elbląski]] [[Kategoria: Pasłęk (gmina miejsko-wiejska)]] [[Kategoria: Wsie sołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Aktualna wersja na dzień 12:45, 19 wrz 2024
| Stegny | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | elbląski |
| Gmina | Pasłęk |
| Liczba ludności (2010) | 343[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Stegny | |
| Położenie na mapie Polski  Stegny | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Stegny (niem. Stegeen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 343 mieszkańców (łącznie z Dawidami i Siódmakiem). W skład sołectwa wchodzą wsie: Stegny, Wikrowo, Dawidy, Siódmak i Stacja PKP Stegny. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Krystian Makuch[2].
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, 6 km na północ od Pasłęka, przy drodze wojewódzkiej nr 505 i linii kolejowej Młynary – Elbląg. Przez miejscowość przepływa rzeka Elszka.
Dzieje miejscowości
Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1328 roku, kiedy to w Pasłęku komtur elbląski Hermanna von Oppena wystawił dokument lokacyjny. Jednak pierwsza lokacja miała mieć miejsce pod koniec XIII w. za czasów ówczesnego komtura Ludiwka von Schippena. W tym okresie we wsi miała już działać karczma oraz młyn. Odnowienie lokacji na prawie chełmińskim miało miejsce 20 sierpnia 1547 roku. Było to spowodowane wojnami polsko-krzyżackimi, które doprowadziły do znacznych zniszczeń i poważnego wyludnienia wsi. Wieś podlegała parafii w Mariance. W 1698 roku spośród 36 łanów chłopskich udało się obsadzić tylko 14.
W pierwszej połowie XIX wieku w miejscowości powstało 6 większych gospodarstw. W 1875 roku wieś liczyła 472 mieszkańców. Od 1870 do 1939 roku w Stegnach wzniesiono łącznie 56 nowych budynków, natomiast 20 udało się zmodernizować. Po 1900 roku uruchomiony został przystanek kolejowy; wybudowano również 5 domów dla pracowników kolei. W 1920 roku powstała mleczarnia, dzięki której sześć lat później wieś została zelektryfikowana. Przed wojną istniała tu także strzelnica dla broni małokalibrowej i boisko sportowe. Działała również gospoda.
W czasie I wojny światowej zginęło dwóch mieszkańców wsi, których nazwiska upamiętniono na pomniku ku czci poległych w Aniołowie. W miejscowości działała gospoda, sklep kolonialny, kuźnia. Swoje usługi oferował szewc, murarz, stelmach. W latach 1904–1927 w miejscowej szkole nauczał Juliusz Kuczewski. Kolejny z nauczycieli – Max Sonnenfeld założył miejscowe towarzystwo sportowe i związek strzelecki. W szkole znajdowała się także siedziba powiatowej kasy oszczędności. Stegny miały również własną drużynę piłkarską. W 1931 roku Stegny były zamieszkane przez 410 osób, z których 401 było ewangelikami, a 9 katolikami. Ostatnim przedwojennym wójtem był Rudolf Apfelbaum. W 1939 roku wieś liczyła 418 mieszkańców.
Pierwsi Polacy przybyli już w listopadzie 1945 roku z Wileńszczyzny i Polski centralnej. Pierwszym polskim sołtysem został Jan Karpezo. We wsi powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne Stegny – obecnie ziemie i zabudowania PGR-u znajdują się w rękach prywatnych. Uruchomiona została również placówka pocztowa i szkoła podstawowa. W latach 70. szkoła została zamknięta.
Zabytki
- zabytkowy dom podcieniowy, zrębowy, częściowo otynkowany, z podcieniem wspartym na 5 słupach – bardzo dobrze zachowany
- stara przedwojenna kuźnia – przekształcona na mieszkanie prywatne
- budynek poniemieckiej szkoły
- dawny cmentarz ewangelicki, znajdujący się po lewej stronie drogi do Pasłęka
Przypisy
Bibliografia
Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
Pasłęk. Z dziejów miasta i okolic 1297–1997, red. Józef Włodarski, Pasłęk 1997.
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Lech Słodownik, Stegny, www.glospasleka.pl [05.03.2014]
