Grzybienie północne: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 2 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = Lumme_(Nymphaea_candida).jpg | |grafika = Lumme_(Nymphaea_candida).jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Grzybienie północne [http:// | + | |podpis grafiki = Grzybienie północne.<br>Autor: Finner. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Lumme_%28Nymphaea_candida%29.JPG Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = grzybienie zapoznane}} | |Lista synonimów = grzybienie zapoznane}} | ||
| − | <br/> | + | '''Grzybienie północne''' (''Nymphaea candida'' J. Presl & C. Presl) – gatunek byliny z rodziny grzybieniowatych (''Nymphaeaceae''). |
| + | <br/><br/> | ||
| + | === Morfologia === | ||
| + | Roślina wodna (hydrofit) o pełzających, walcowatych kłączach. Kłącze jest grube, pełzające, walcowate zakorzenione w dnie. Liście i kwiaty unoszą się na wodzie. Gatunek bardzo podobny do powszechnie znanych [[grzybienie białe|grzybieni białych]]. | ||
| − | + | Liście pływające na powierzchni wody z długim ogonkiem (do 2 m). Unoszą się na powierzchni dzięki licznym komorom powietrznym w blaszce liściowej i ogonku oraz za sprawą śluzu wydzielanego przez włoski gęsto pokrywające spód liścia. Śluz ten chroni też liść przed wysychaniem. Liście są skórzaste, jajowate lub koliste, długości do 27 cm i szerokości do 23 cm, u nasady głęboko wycięte. | |
| + | W odróżnieniu od grzybieni białych klapy u nasady liścia często zachodzą na siebie (u tego drugiego gatunku są zawsze rozchylone). Żyłki drugiego rzędu przy brzegu połączone ze sobą (cecha dobrze widoczna od spodu). Z wierzchu liście są zielone i pokryte woskiem, od spodu mają kolor fioletowy. Kwiaty umieszczone na długich szypułkach, pływające, białe, o średnicy do 9 cm. Pozbawione są miodników. | ||
| − | + | Kielich jest cztero-, rzadko pięciodziałkowy, z działkami od zewnątrz zielonkawymi, od wewnątrz białymi. Płatki korony są liczne (do 20), ułożone spiralnie i stopniowo przechodzące w liczne pręciki. Pręciki mają nitki różnej długości przy czym nitki nawet najbardziej wewnętrznych pręcików pozostają szersze od pylników (u grzybieni białych są węższe). Znamię pojedynczego słupka jest ciemnożółte do czerwonego, zagłębione w środku, zbudowane z 6-14 promieni. Roślina kwitnie od czerwca do lipca. | |
| − | + | Owoc jest wielonasienny, jagodopodobny, zielony, z czworokątną nasadą. Za sprawą kłącza roślina ma możliwość rozmnażania wegetatywnego. | |
<br/> | <br/> | ||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| + | Gatunek ten występuje w północnej Europie i Azji (najdalej na południe w Hiszpanii i na Kaukazie). W Polsce jego stanowiska są rozproszone w północnej części kraju. | ||
| − | + | Po 1980 r. zostały potwierdzone następujące stanowiska w województwie warmińsko-mazurskim: | |
| + | [[jezioro Kołowinek|Kołowinek]] koło [[Dobry Las|Dobrego Lasu]] w [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim Parku Krajobrazowym]], [[Jezioro Róg|Róg]], [[jezioro Łękuk|Łękuk]] i [[Jezioro Dubinek|Dubinek]] koło [[Orłowo (gmina Wydminy)|Orłowa]] w [[Powiat giżycki|powiecie giżyckim]], [[Jezioro Legenda|Legenda]] koło [[Zawady Oleckie|Zawad Oleckich]] w [[Powiat olecki|powiecie oleckim]] oraz [[Jezioro Liczonka|Liczonka]] koło [[Ruska Wieś|Ruskiej Wsi]] w [[Powiat ełcki|powiecie ełckim]]. | ||
Siedlisko tej rośliny stanowią wody stojące lub wolno płynące, płytkie, o dnie zwykle torfowym lub piaszczysto-mulistym i mulistym. W odróżnieniu od grzybieni białych preferuje zbiorniki oligo- do słabo eutroficznych, o wodach bardziej miękkich (unika zbiorników z gytią wapienną). Gatunek charakterystyczny dla własnego zespołu ''Nymphaeetum candidae''. | Siedlisko tej rośliny stanowią wody stojące lub wolno płynące, płytkie, o dnie zwykle torfowym lub piaszczysto-mulistym i mulistym. W odróżnieniu od grzybieni białych preferuje zbiorniki oligo- do słabo eutroficznych, o wodach bardziej miękkich (unika zbiorników z gytią wapienną). Gatunek charakterystyczny dla własnego zespołu ''Nymphaeetum candidae''. | ||
| Linia 36: | Linia 42: | ||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | |||
Gatunek w Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową. Ustępuje głównie z powodu eutrofizacji jezior. Zagrożeniem dla gatunku jest także zanieczyszczenie wód. Na niektórych stanowiskach, np. w Zalewie Szczecińskim wyginął całkowicie, w wielu miejscach zmniejszył swoją liczebność. | Gatunek w Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową. Ustępuje głównie z powodu eutrofizacji jezior. Zagrożeniem dla gatunku jest także zanieczyszczenie wód. Na niektórych stanowiskach, np. w Zalewie Szczecińskim wyginął całkowicie, w wielu miejscach zmniejszył swoją liczebność. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| − | |||
Z powodu dużego podobieństwa do [[grzybienie białe|grzybieni białych]] oba gatunki są często ze sobą mylone i dlatego też rozmieszczenie grzybieni północnych nie jest dokładnie poznane. Ponadto tworzą często między sobą mieszańce. | Z powodu dużego podobieństwa do [[grzybienie białe|grzybieni białych]] oba gatunki są często ze sobą mylone i dlatego też rozmieszczenie grzybieni północnych nie jest dokładnie poznane. Ponadto tworzą często między sobą mieszańce. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Grzybienie_p%C3%B3%C5%82nocne pl.wikipedia.org, grzybienie północne] [28.06.2014]<br/> | |
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_gatunk%C3%B3w_ro%C5%9Blin_obj%C4%99tych_ochron%C4%85_cz%C4%99%C5%9Bciow%C4%85_w_Polsce pl.wikipedia.org, lista gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce] [28.06.2014]<br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: | + | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Powiat olecki]] [[Kategoria: Powiat giżycki]] [[Kategoria: Powiat ełcki]] [[Kategoria: Rośliny chronione]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] |
Aktualna wersja na dzień 19:11, 11 lut 2015
| Grzybienie północne | |
| | |
| Nymphaea candida | |
| J. Presl & C. Presl | |
.jpg) Grzybienie północne. Autor: Finner. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Klasa | okrytonasienne |
| Rząd | grzybieniowce |
| Rodzina | grzybieniowate |
| Rodzaj | grzybienie |
| Gatunek | grzybienie północne |
| Synonimy | |
| grzybienie zapoznane | |
Grzybienie północne (Nymphaea candida J. Presl & C. Presl) – gatunek byliny z rodziny grzybieniowatych (Nymphaeaceae).
Spis treści
Morfologia
Roślina wodna (hydrofit) o pełzających, walcowatych kłączach. Kłącze jest grube, pełzające, walcowate zakorzenione w dnie. Liście i kwiaty unoszą się na wodzie. Gatunek bardzo podobny do powszechnie znanych grzybieni białych.
Liście pływające na powierzchni wody z długim ogonkiem (do 2 m). Unoszą się na powierzchni dzięki licznym komorom powietrznym w blaszce liściowej i ogonku oraz za sprawą śluzu wydzielanego przez włoski gęsto pokrywające spód liścia. Śluz ten chroni też liść przed wysychaniem. Liście są skórzaste, jajowate lub koliste, długości do 27 cm i szerokości do 23 cm, u nasady głęboko wycięte.
W odróżnieniu od grzybieni białych klapy u nasady liścia często zachodzą na siebie (u tego drugiego gatunku są zawsze rozchylone). Żyłki drugiego rzędu przy brzegu połączone ze sobą (cecha dobrze widoczna od spodu). Z wierzchu liście są zielone i pokryte woskiem, od spodu mają kolor fioletowy. Kwiaty umieszczone na długich szypułkach, pływające, białe, o średnicy do 9 cm. Pozbawione są miodników.
Kielich jest cztero-, rzadko pięciodziałkowy, z działkami od zewnątrz zielonkawymi, od wewnątrz białymi. Płatki korony są liczne (do 20), ułożone spiralnie i stopniowo przechodzące w liczne pręciki. Pręciki mają nitki różnej długości przy czym nitki nawet najbardziej wewnętrznych pręcików pozostają szersze od pylników (u grzybieni białych są węższe). Znamię pojedynczego słupka jest ciemnożółte do czerwonego, zagłębione w środku, zbudowane z 6-14 promieni. Roślina kwitnie od czerwca do lipca.
Owoc jest wielonasienny, jagodopodobny, zielony, z czworokątną nasadą. Za sprawą kłącza roślina ma możliwość rozmnażania wegetatywnego.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek ten występuje w północnej Europie i Azji (najdalej na południe w Hiszpanii i na Kaukazie). W Polsce jego stanowiska są rozproszone w północnej części kraju.
Po 1980 r. zostały potwierdzone następujące stanowiska w województwie warmińsko-mazurskim: Kołowinek koło Dobrego Lasu w Mazurskim Parku Krajobrazowym, Róg, Łękuk i Dubinek koło Orłowa w powiecie giżyckim, Legenda koło Zawad Oleckich w powiecie oleckim oraz Liczonka koło Ruskiej Wsi w powiecie ełckim.
Siedlisko tej rośliny stanowią wody stojące lub wolno płynące, płytkie, o dnie zwykle torfowym lub piaszczysto-mulistym i mulistym. W odróżnieniu od grzybieni białych preferuje zbiorniki oligo- do słabo eutroficznych, o wodach bardziej miękkich (unika zbiorników z gytią wapienną). Gatunek charakterystyczny dla własnego zespołu Nymphaeetum candidae.
Wartość użytkowa
Gatunek w Polsce objęty ścisłą ochroną gatunkową. Ustępuje głównie z powodu eutrofizacji jezior. Zagrożeniem dla gatunku jest także zanieczyszczenie wód. Na niektórych stanowiskach, np. w Zalewie Szczecińskim wyginął całkowicie, w wielu miejscach zmniejszył swoją liczebność.
Ciekawostki
Z powodu dużego podobieństwa do grzybieni białych oba gatunki są często ze sobą mylone i dlatego też rozmieszczenie grzybieni północnych nie jest dokładnie poznane. Ponadto tworzą często między sobą mieszańce.
Bibliografia
pl.wikipedia.org, grzybienie północne [28.06.2014]
pl.wikipedia.org, lista gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce [28.06.2014]
