Rezerwat Dęby Napiwodzkie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 75 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
| nazwa_rezerwatu= Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie | | nazwa_rezerwatu= Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie | ||
| zdjęcie= deby napiwodzkie.jpeg | | zdjęcie= deby napiwodzkie.jpeg | ||
| − | | opis_zdjęcia= Rezerwat Dęby Napiwodzkie | + | | opis_zdjęcia= Rezerwat Dęby Napiwodzkie – tablica informacyjna przed wejściem do rezerwatu. Fot. Dariusz Kubiak. |
| − | | rodzaj_rezerwatu= | + | | rodzaj_rezerwatu= leśny |
|charakter_rezerwatu= | |charakter_rezerwatu= | ||
| − | | położenie= | + | | położenie= województwo warmińsko-mazurskie, powiat szczycieński, Jedwabno (gmina wiejska) |
| − | | | + | | data= 1989 r. |
| kod mapy= PL-WN | | kod mapy= PL-WN | ||
| − | | powierzchnia= 37,11 | + | | powierzchnia= 37,11 |
| stopniN= 53 | | stopniN= 53 | ||
| − | | minutN= | + | | minutN= 29 |
| − | | sekundN= | + | | sekundN= 43 |
| − | | stopniE= | + | | stopniE= 20 |
| − | | minutE= | + | | minutE= 39 |
| − | | sekundE= | + | | sekundE= 00 |
}} | }} | ||
| − | '''Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie''' | + | '''Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie''' – rezerwat utworzony na mocy Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dn. 11 maja 1989 r. ("Monitor Polski", nr 17, poz. 120). Jest to rezerwat leśny (fitocenotyczny), zajmujący obszar 37,11 ha. Przedmiotem ochrony są w nim zbiorowiska leśne wykształcone w postaci grądu, łęgu jesionowo-olszowego i boru mieszanego. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | |||
| − | Rezerwat przyrody | + | == Fizjogeografia terenu i szata roślinna == |
| + | Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie położony jest na terenie [[Nadleśnictwo Jedwabno|Nadleśnictwa Jedwabno]], w odległości około 5 km na południowy zachód od miejscowości [[Jedwabno]] ([[powiat szczycieński]]). Centralną część rezerwatu stanowi dobrze wyodrębniony, ciągnący się południkowo, subglacjalny wał ozowy wysokości około 10 m. Oz otoczony jest obniżeniami z licznymi rowami odwadniającymi, odprowadzającymi nadmiar wód do przepływającej bezpośrednio po wschodniej stronie rezerwatu rzeki [[Rzeka Czarna|Czarnej]]. | ||
| − | + | Największą część rezerwatu (wyniesienia) zajmuje zbiorowisko grądu zaliczone do odmiany subatlantyckiej (''Stellario-Carpinetum''), mimo że obszar ten położony jest poza naturalnym zasięgiem występowania buka. W wydzieleniach leśnych porośniętych przez to zbiorowisko występują liczne pomnikowe dęby, w wieku 300-350 lat oraz stare, około 200-letnie sosny. Niewielki fragment rezerwatu w jego północno-zachodniej części zajmuje bór mieszany pochodzenia antropogenicznego, na żyznym siedlisku lasu świeżego. Najbardziej oddalone od wału ozowego, położone w obniżeniach terenowych, zewnętrzne części rezerwatu zajmuje łęg jesionowo-olszowy (''Fraxino-Alnetum'') z olszami w wieku od 45-95 lat. <br/> | |
| + | == Zwierzęta == | ||
| + | Mimo że rezerwat Dęby Napiwodzkie położony jest w odległości zaledwie 300 m od szosy Jedwabno–Nidzica, to stanowi teren dość odludny, na którym schronienie znajduje wiele gatunków zwierząt. Łącznie stwierdzono tu bytowanie 17 gatunków ssaków, 68 ptaków, 4 gadów, 4 płazów oraz 25 motyli. Wśród nich znajdują się gatunki bardzo rzadkie, zagrożone w Polsce i Europie (m.in. [[wilk]], [[wydra]], [[bóbr]]). | ||
| + | <br/> | ||
| − | + | == Rośliny == | |
| − | + | Dotychczas w rezerwacie Dęby Napiwodzkie i na terenie proponowanym do włączenia do rezerwatu stwierdzono 20 gatunków mszaków i 215 gatunków roślin naczyniowych. Występują tu m.in. gatunki objęte ścisłą ochroną: [[lilia złotogłów]], [[wawrzynek wilczełyko]] i [[podkolan biały]]. Ochroną częściową objęte są rośliny takie jak: [[kopytnik pospolity]], [[konwalia majowa]], [[kruszyna pospolita]] i [[marzanka wonna]]. Obecne w rezerwacie są także rzadkie w skali kraju: [[czartawa drobna]], [[skrzyp zimowy]], [[gwiazdnica długolistna]] i [[konietlica łąkowa]]. | |
<br/> | <br/> | ||
| + | == Grzyby == | ||
| + | W rezerwacie Dęby Napiwodzkie wyróżniono dotychczas ponad 100 gatunków porostów (grzybów zlichenizowanych). Ten stosunkowo niewielki obszar zabezpiecza populacje wielu rzadkich w kraju gatunków. Oprócz 14 gatunków chronionych oraz porostów zagrożonych wymarciem w skali kraju (36 gatunków) odnotowano tu liczną grupę taksonów charakterystycznych dla dobrze zachowanych zbiorowisk leśnych, w tym 14 gatunków mających status wskaźników niżowych lasów puszczańskich. | ||
| − | + | Szczególnie interesująca jest lichenobiota starych dębów obejmująca wiele gatunków bardzo rzadkich w kraju. Jest to m.in. [[pałecznik]] (''Calicium adspersum''), [[jaskrawiec złotawy]] (''Caloplaca lucifuga''), [[trzonecznica zielonawa]] (''Chaenotheca phaeocephala''), [[jasenka ziarnista]] (''Cliostomum corrugatum'') i [[otwornica żółtawa]] (''Pertusaria flavida''). W rezerwacie występuje [[granicznik płucnik]] (''Lobaria pulmonaria''), dla którego leśnicy wyznaczyli strefę ochrony. Na szczególną uwagę zasługuje gatunek z rodzaju brunatka – ''Buellia violaceofusca'', podany niedawno jako nowy dla bioty krajowej (z jednego stanowiska na Pojezierzu Kaszubskim), a w rezerwacie Dęby Napiwodzkie stwierdzony w 2012 r. Obficie występuje również [[pawężnica łuseczkowata]] (''Peltigera praetextata''), porost objęty ścisłą ochroną i wymierający w kraju (kategoria EN na czerwonej liście). | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Dotychczas nie prowadzono szczegółowych badań grzybów wielkoowocnikowych występujących w rezerwacie. Na starych dębach częstym gatunkiem jest [[ozorek dębowy]] (''Fistulina hepatica''). W rezerwacie stwierdzono rzadkie i zagrożone w skali kraju gatunki z czerwonej listy: [[trzęsak listkowaty|trzęsaka listkowatego]] (''Tremella foliacea'') i [[boczniak łyżkowaty|boczniaka łyżkowatego]] (''Pleurotus pulmonarius''). | |
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ciekawostki == | |
| − | + | Rezerwat Dęby Napiwodzkie jest jednym z ogniw potencjalnego, specjalnego obszaru ochrony siedlisk [[Ostoja Napiwodzko-Ramucka]] w ramach programu [[Natura 2000]] (kod PLH280026). | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Galeria zdjęć== | |
| − | === | + | <gallery mode=packed widths=300px heights=300px class="left"> |
| − | + | File: deby_napiwodzkie_rp_w.png|<center>Rezerwat Dęby Napiwodzkie | |
| − | + | File: deby_napiwodzkie_rp_g.png|<center>Rezerwat Dęby Napiwodzkie | |
| − | + | Plik:deby napiwodzkie grad.jpg|<center>Grąd w rezerwacie Dęby Napiwodzkie. Fot. Dariusz Kubiak. | |
| − | + | Plik:deby pomnikowe.jpg|<center>Pomnikowe dęby w rezerwacie. Fot. Dariusz Kubiak. | |
| − | + | Plik:granicznik deby napiwodzkie.jpg|<center>Granicznik płucnik w rezerwacie Dęby Napiwodzkie. Fot. Dariusz Kubiak. | |
| + | </gallery> | ||
| + | == Zobacz też == | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Rezerwat_przyrody_Dęby_Napiwodzkie pl.wikipedia.org, Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie] [21.04.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Chudyba Henryk, Endler Zbigniew, ''Przyroda projektowanego rezerwatu Ostańce Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej'', "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" 1987, nr 2, s. 52-61. | |
| − | + | <br/> | |
| − | + | Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, ''Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego'', Olsztyn 1999. | |
| − | + | <br/> | |
| − | + | Kubiak Dariusz, Zalewska Anna, Fiedorowicz Grzegorz, ''Porosty i grzyby wielkoowocnikowe na tle zbiorowisk leśnych południowej Warmii i Mazur'', [w:] ''Dziedzictwo przyrodnicze Warmii, Mazur i Powiśla. Przewodnik do warsztatów terenowych 56. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego pt. "Interdyscyplinarne i aplikacyjne znaczenie nauk botanicznych"'', red. Hanna Ciecierska, Czesław Hołdyński, Olsztyn 24-30 czerwca 2013 r., s.181-191. | |
| − | + | <br/> | |
| − | + | Plan Ochrony Rezerwatu Przyrody "Dęby Napiwodzkie", [w:] Rozporządzenie Wojewody Warmińsko-Mazurskiego nr 45 z dnia 8 listopada 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia planów ochrony dla rezerwatów przyrody. Załącznik nr 15., Dziennik Urzędowy Województwa Warmińsko-Mazurskiego nr 190., poz. 2673. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
[[Kategoria: Przyroda]] | [[Kategoria: Przyroda]] | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Natura 2000]] [[Kategoria:Ochrona przyrody]] |
| + | [[Kategoria: Rezerwaty przyrody]] | ||
| + | [[Kategoria: powiat szczycieński]] | ||
| + | [[Kategoria: Jedwabno (gmina wiejska)]] | ||
Aktualna wersja na dzień 12:34, 20 mar 2015
| Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie | |
| | |
 Rezerwat Dęby Napiwodzkie – tablica informacyjna przed wejściem do rezerwatu. Fot. Dariusz Kubiak. | |
| Rodzaj rezerwatu | leśny |
| Państwo |  Polska
|
| Data utworzenia | 1989 r. |
| Powierzchnia | 37,11 ha |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie | |
| Położenie na mapie Polski  Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie – rezerwat utworzony na mocy Zarządzenia Ministra Ochrony Środowiska i Zasobów Naturalnych z dn. 11 maja 1989 r. ("Monitor Polski", nr 17, poz. 120). Jest to rezerwat leśny (fitocenotyczny), zajmujący obszar 37,11 ha. Przedmiotem ochrony są w nim zbiorowiska leśne wykształcone w postaci grądu, łęgu jesionowo-olszowego i boru mieszanego.
Spis treści
Fizjogeografia terenu i szata roślinna
Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie położony jest na terenie Nadleśnictwa Jedwabno, w odległości około 5 km na południowy zachód od miejscowości Jedwabno (powiat szczycieński). Centralną część rezerwatu stanowi dobrze wyodrębniony, ciągnący się południkowo, subglacjalny wał ozowy wysokości około 10 m. Oz otoczony jest obniżeniami z licznymi rowami odwadniającymi, odprowadzającymi nadmiar wód do przepływającej bezpośrednio po wschodniej stronie rezerwatu rzeki Czarnej.
Największą część rezerwatu (wyniesienia) zajmuje zbiorowisko grądu zaliczone do odmiany subatlantyckiej (Stellario-Carpinetum), mimo że obszar ten położony jest poza naturalnym zasięgiem występowania buka. W wydzieleniach leśnych porośniętych przez to zbiorowisko występują liczne pomnikowe dęby, w wieku 300-350 lat oraz stare, około 200-letnie sosny. Niewielki fragment rezerwatu w jego północno-zachodniej części zajmuje bór mieszany pochodzenia antropogenicznego, na żyznym siedlisku lasu świeżego. Najbardziej oddalone od wału ozowego, położone w obniżeniach terenowych, zewnętrzne części rezerwatu zajmuje łęg jesionowo-olszowy (Fraxino-Alnetum) z olszami w wieku od 45-95 lat.
Zwierzęta
Mimo że rezerwat Dęby Napiwodzkie położony jest w odległości zaledwie 300 m od szosy Jedwabno–Nidzica, to stanowi teren dość odludny, na którym schronienie znajduje wiele gatunków zwierząt. Łącznie stwierdzono tu bytowanie 17 gatunków ssaków, 68 ptaków, 4 gadów, 4 płazów oraz 25 motyli. Wśród nich znajdują się gatunki bardzo rzadkie, zagrożone w Polsce i Europie (m.in. wilk, wydra, bóbr).
Rośliny
Dotychczas w rezerwacie Dęby Napiwodzkie i na terenie proponowanym do włączenia do rezerwatu stwierdzono 20 gatunków mszaków i 215 gatunków roślin naczyniowych. Występują tu m.in. gatunki objęte ścisłą ochroną: lilia złotogłów, wawrzynek wilczełyko i podkolan biały. Ochroną częściową objęte są rośliny takie jak: kopytnik pospolity, konwalia majowa, kruszyna pospolita i marzanka wonna. Obecne w rezerwacie są także rzadkie w skali kraju: czartawa drobna, skrzyp zimowy, gwiazdnica długolistna i konietlica łąkowa.
Grzyby
W rezerwacie Dęby Napiwodzkie wyróżniono dotychczas ponad 100 gatunków porostów (grzybów zlichenizowanych). Ten stosunkowo niewielki obszar zabezpiecza populacje wielu rzadkich w kraju gatunków. Oprócz 14 gatunków chronionych oraz porostów zagrożonych wymarciem w skali kraju (36 gatunków) odnotowano tu liczną grupę taksonów charakterystycznych dla dobrze zachowanych zbiorowisk leśnych, w tym 14 gatunków mających status wskaźników niżowych lasów puszczańskich.
Szczególnie interesująca jest lichenobiota starych dębów obejmująca wiele gatunków bardzo rzadkich w kraju. Jest to m.in. pałecznik (Calicium adspersum), jaskrawiec złotawy (Caloplaca lucifuga), trzonecznica zielonawa (Chaenotheca phaeocephala), jasenka ziarnista (Cliostomum corrugatum) i otwornica żółtawa (Pertusaria flavida). W rezerwacie występuje granicznik płucnik (Lobaria pulmonaria), dla którego leśnicy wyznaczyli strefę ochrony. Na szczególną uwagę zasługuje gatunek z rodzaju brunatka – Buellia violaceofusca, podany niedawno jako nowy dla bioty krajowej (z jednego stanowiska na Pojezierzu Kaszubskim), a w rezerwacie Dęby Napiwodzkie stwierdzony w 2012 r. Obficie występuje również pawężnica łuseczkowata (Peltigera praetextata), porost objęty ścisłą ochroną i wymierający w kraju (kategoria EN na czerwonej liście).
Dotychczas nie prowadzono szczegółowych badań grzybów wielkoowocnikowych występujących w rezerwacie. Na starych dębach częstym gatunkiem jest ozorek dębowy (Fistulina hepatica). W rezerwacie stwierdzono rzadkie i zagrożone w skali kraju gatunki z czerwonej listy: trzęsaka listkowatego (Tremella foliacea) i boczniaka łyżkowatego (Pleurotus pulmonarius).
Ciekawostki
Rezerwat Dęby Napiwodzkie jest jednym z ogniw potencjalnego, specjalnego obszaru ochrony siedlisk Ostoja Napiwodzko-Ramucka w ramach programu Natura 2000 (kod PLH280026).
Galeria zdjęć
Rezerwat Dęby Napiwodzkie 
Rezerwat Dęby Napiwodzkie 
Grąd w rezerwacie Dęby Napiwodzkie. Fot. Dariusz Kubiak. 
Pomnikowe dęby w rezerwacie. Fot. Dariusz Kubiak. 
Granicznik płucnik w rezerwacie Dęby Napiwodzkie. Fot. Dariusz Kubiak.
Zobacz też
pl.wikipedia.org, Rezerwat przyrody Dęby Napiwodzkie [21.04.2014]
Bibliografia
Chudyba Henryk, Endler Zbigniew, Przyroda projektowanego rezerwatu Ostańce Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej, "Chrońmy Przyrodę Ojczystą" 1987, nr 2, s. 52-61.
Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego, Olsztyn 1999.
Kubiak Dariusz, Zalewska Anna, Fiedorowicz Grzegorz, Porosty i grzyby wielkoowocnikowe na tle zbiorowisk leśnych południowej Warmii i Mazur, [w:] Dziedzictwo przyrodnicze Warmii, Mazur i Powiśla. Przewodnik do warsztatów terenowych 56. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Botanicznego pt. "Interdyscyplinarne i aplikacyjne znaczenie nauk botanicznych", red. Hanna Ciecierska, Czesław Hołdyński, Olsztyn 24-30 czerwca 2013 r., s.181-191.
Plan Ochrony Rezerwatu Przyrody "Dęby Napiwodzkie", [w:] Rozporządzenie Wojewody Warmińsko-Mazurskiego nr 45 z dnia 8 listopada 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia planów ochrony dla rezerwatów przyrody. Załącznik nr 15., Dziennik Urzędowy Województwa Warmińsko-Mazurskiego nr 190., poz. 2673.
