Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka

Obszar Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka
Typ obszaru	specjalny obszar ochrony ptaków (OSOP)
Kod	PLH280007
Powierzchnia	116 604,6 ha
Status obszaru	Obszar ustanowiony rozporządzeniem Min. Środ. w 2004 r.
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Obszar Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka
Położenie na mapie Polski Obszar Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Obszar Natura 2000 Puszcza Napiwodzko-Ramucka – obszar specjalnej ochrony ptaków (Dyrektywa Ptasia).

Ogólny opis obszaru

OSOP Puszcza Napiwodzko-Ramucka obejmuje duży kompleks lasów Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej. Zróżnicowany krajobraz uformowany został podczas ostatniego zlodowacenia. Jego południowa część to piaszczysta równina sandrowa, nachylona w kierunku południowym, której krajobraz urozmaicają rynny jezior oraz ostańcowe wzgórza morenowe. Różnice w wysokości dochodzą do 70 m, a najwyższy punkt wznosi się na 229 m n.p.m. (Złote Góry). Znacznie bardziej urozmaicony jest krajobraz północnej, silnie pofałdowanej części obszaru, z licznymi wzgórzami i wysoczyznami morenowymi, głębokimi rynnami i zagłębieniami wytopiskowymi. Elementem charakterystycznym i unikalnym w skali kraju są przebiegające procesy sufozyjne, których efektem są m.in. leje sufozyjne występujące w południowo-zachodniej części kompleksu. Główne rzeki płynące przez Puszczę Napiwodzko-Ramucką to Łyna, dopływ Pregoły, odwadniająca północno-zachodnią część obszaru, oraz Omulew, dopływ Narwi, odwadniająca południowo-wschodnią omawianego obszaru.

Lasy zajmują około 75 proc. powierzchni obszaru. Wśród zbiorowisk leśnych Puszczy Napiwodzko-Ramuckiej dominują bory sosnowe i sosnowo-świerkowe, zdecydowanie przeważające w południowej, sandrowej części obszaru. W północnej, morenowej części omawianego terenu, a także na zboczach rynien jezior i dolin rzecznych występują większe płaty liściastych lasów grądowych oraz lasów i borów mieszanych. Na niewielkich powierzchniach w bagnistych zagłębieniach występują bory bagienne i olsy.

Cechą ostoi jest duża liczba jezior, około 100 z nich ma powierzchnię ponad 1 ha, jednak większość to niewielkie i średniej wielkości zbiorniki. Największe jeziora to: Łańskie (1042 ha), Pluszne (903 ha), Sasek Wielki (869 ha), Kośno (552 ha) i Omulew (509 ha). W sąsiedztwie jezior, w dolinach rzecznych i w innych zagłębieniach terenu występują też torfowiska niskie i przejściowe, rzadziej spotyka się torfowiska wysokie. Liczne są także tereny źródliskowe. Na polanach oraz w enklawach na obrzeżach lasów znajdują się wsie oraz obszary opraw rolnych. W południowej części obszaru znajduje się dawny poligon wojskowy Muszaki, z rozległymi niegdyś piaszczyskami i terenami otwartymi, które obecnie zarastają krzewami i lasem.

Walory przyrodnicze

Puszcza Napiwodzko-Ramucka jest ostoją ptasią o randze europejskiej. Stwierdzono w niej występowanie przynajmniej 35 gatunków ptaków z Załącznika I Dyrektywy Ptasiej oraz 14 gatunków ptaków znajdujących się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Jest jedną z najważniejszych w kraju ostoi lęgowych ptaków drapieżnych. Odnotowano, że na omawianym terenie przystępuje do lęgów co najmniej 1 proc. krajowej populacji: bielika (17–22 pary lęgowe), kani czarnej (10–14 par lęgowych), orlika krzykliwego (30–35 par lęgowych), rybołowa (5 par lęgowych, ok. 15 proc. ogólnokrajowej populacji lęgowej), zielonki (30-40 odzywających się samców, 5 par lęgowych, ok. 15 proc. ogólnokrajowej populacji lęgowej), łabędzia krzykliwego (7–9 par lęgowych), cietrzewia (4 samce), derkacza (270–280 odzywających się samców), żurawia (200–250 par lęgowych) oraz dzięcioła średniego (190–250 par lęgowych). Licznie występują tu: gągoły (100–120 par), muchołówki małe (890-1040 par), muchołówki białoszyje (115-135 par) i siniak (240-320 par). Występują również takie gatunki, jak: trzmielojad, bąk, bocian czarny, puchacz, kraska. Duże liczebności osiąga również bocian biały, błotniak stawowy, błotniak zbożowy, kania ruda i zimorodek.
W okresie jesiennych przelotów obszar jest także miejscem zatrzymywania się stad żurawi, które gromadzą się tu wówczas w zgrupowaniach liczących do 2500 osobników.

Istniejące formy ochrony

W granicach obszaru znajduje się 11 rezerwatów przyrody: Rezerwat Bagno Nadrowskie (51,81 ha), Rezerwat Dęby Napiwodzkie (37,11 ha), Rezerwat Galwica (81,72 ha), Rezerwat Jezioro Kośno (1232,85 ha), Rezerwat Jezioro Orłowo Małe (4,50 ha), Rezerwat Koniuszanka I (24,04 ha), Rezerwat Koniuszanka II (64,55 ha), Rezerwat Las Warmiński (1798,18 ha), Rezerwat Małga (147,09 ha), Rezerwat Sołtysek (10,47 ha) i Rezerwat Źródła Rzeki Łyny (120,54 ha).
Z innych form ochrony przyrody znajdują się:

• Użytek ekologiczny: "Obiekt Stawowy Tylkowo" (194 ha)
• Obszar Natura 2000 Ostoja Napiwodzko-Ramucka PLH280052
• Obszar Chronionego Krajobrazu "Puszcza Napiwodzko-Ramucka"

Zobacz też

obszary.natura2000.org.pl [22.10.2014]

Bibliografia

Szymkiewicz M., Krupa R., Puszcza Napiwodzko-Ramucka. [W:] Obszary Natura 2000 w województwie warmińsko-mazurskim, red. Hołdyński Czesław, Krupa Małgorzata, Olsztyn 2009, s. 92–96.

'Eutroficzne jezioro Kośno.
Fot. S. Czachorowski. Źródło: commons.wikimedia.org

Młody bielik (Haliaeetus albicilla) w gnieździe.
Fot. Rainer Altenkamp. Źródło: commons.wikimedia.org