Muszaki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Muszaki''' (niem. ''Muschaken'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat nidzicki| powiecie nidzickim]], w [[Janowo (gmina wiejska)|gminie Janowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny| administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 442 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Małgorzata Ługacz]]<ref>[http://www.janowo.pl/pl_solectwa-gminy,28.html/ Strona Gminy Janowo] [26.08.2014]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Położenie == | ||
| + | Wieś znajduje się nieopodal rezerwatu [[Rezerwat Małga |Małga]]. Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej nr 604, w odległości około 11 km od [[Nidzica |Nidzicy]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | + | Wieś została lokowana na [[Prawo chełmińskie |prawie chełmińskim]] na 20 łanach w 1359 r. Wówczas to wielki mistrz [[Winryk von Kniprode]] nadał te ziemie Wielisławowi i Jaśkowi. Właściciele byli zobowiązani do wystawiania dwóch służb pruskich. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego osadnika. Od XVI w. funkcjonowała tutaj parafia ewangelicka. W 1600 r. wieś zamieszkiwali tylko Polacy. W 1680 r. chłopi ze wsi zakupili 1 łan i 7 mórg przy wsi [[Ulesie]], potrzebowali bowiem miejsca do pasania bydła. W XVIII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W 1711 r. pastor [[Georg Funk]] zakupił 3 ¼ łana w majątku położonym w Muszakach – ''Pölkische Gütchen''. W tym samym okresie wieś obejmowała 27 łanów. W 1756 r. w Muszakach było: 13 wolnych, 1 chłop chełmiński, 8 komorników, kowal i krawiec. W tym okresie sołtysem był [[Christian Sadowski]]. Ponadto w XIX w. we wsi znajdował się kościół, stara plebania, park, stacja kolejowa oraz zakład wychowawczy o nazwie Emaus. W 1873 r. w [[lkwim:Gazeta Olsztyńska |Gazecie Olsztyńskiej]] odnotowano niewyjaśnione zjawisko na terenie wsi - olbrzymią, wielokolorową łunę. Po kilkunastu minutach tworzące ją koła, wydając dziwne odgłosy, uniosły się w górę, po czym zaczęły opadać, rozchodząc się po całym terenie. Zjawisko to powtórzyło się po kilku dniach. | |
| − | |||
| − | + | W XIX w. Muszaki przeżywały rozwój, a liczba mieszkańców systematycznie rosła. W 1856 r. było tu 280 mieszkańców . W 1877 r. mieszkało tutaj 468 osób w większości ewangelicy mówiący w języku polskim . W XIX w. ludność zajmowała się uprawą kartofli i hodowlą owiec. | |
| − | + | ||
| − | W XIX w. Muszaki przeżywały rozwój a liczba mieszkańców systematycznie | ||
W 1945 r. kościół uległ zniszczeniu. Na jego miejscu wybudowano kaplicę. Muszaki do 1954 r. były siedzibą gminy. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej. | W 1945 r. kościół uległ zniszczeniu. Na jego miejscu wybudowano kaplicę. Muszaki do 1954 r. były siedzibą gminy. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Gospodarka== | |
| − | W Muszakach działają | + | W Muszakach działają gospodarstwa [[Agroturystyka| agroturystyczne]]. We wsi funkcjonuje także firma usługowo–transportowa, firma z zakresu branży spożywczej, automechanika, firma handlowo–transportowa, tartak, firma budowlana i architektoniczna. Jest tutaj także siedziba [[Leśnictwo Muszaki |Leśnictwa Muszaki]], należącego do [[Nadleśnictwo Nidzica| Nadleśnictwa Nidzica]]. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Kultura== | |
| − | + | We wsi działa świetlica wiejska. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Szkolnictwo== |
| − | + | W miejscowości działa [[Szkoła Podstawowa w Muszakach |szkoła podstawowa]]. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Religia== | |
| − | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Wawrzyńca w Muszakach |parafii rzymskokatolickiej | + | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Wawrzyńca w Muszakach |parafii rzymskokatolickiej]]. Jest tutaj także stacja kaznodziejska [[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Nidzicy |parafii ewangelicko–augsburskkiej w Nidzicy]]. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Przyroda== | |
| − | W pobliżu miejscowości rozciąga się | + | W pobliżu miejscowości rozciąga się rezerwat Małga. Na terenie tutejszego leśnictwa znajduje się pomnik przyrody – [[Głaz narzutowy w leśnictwie Muszaki |głaz narzutowy]]. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ludzie związani z miejscowością == | |
*[[lkwim:Benedykt Błoński |Benedykt Błoński]] (ur. 1957) – urodzony w Muszakach dyrygent, chórmistrz, wykładowca uniwersytecki | *[[lkwim:Benedykt Błoński |Benedykt Błoński]] (ur. 1957) – urodzony w Muszakach dyrygent, chórmistrz, wykładowca uniwersytecki | ||
| − | + | ==Bibliografia == | |
| − | + | #Orłowicz Mieczysław,''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Olsztyn 1991. | |
| − | + | #''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885. | |
| − | + | #Wijaczka Jacek, ''Dzieje wsi do końca XVIII wieku'', [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202. | |
| − | + | #[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [26.08.2014] | |
| − | + | #[http://www.rowery.olsztyn.pl/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [26.08.2014] | |
| − | Orłowicz Mieczysław,''Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii'', Olsztyn 1991 | + | #[http://www.janowo.pl/ Strona Gminy Janowo] [26.08.2014] |
| − | |||
| − | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885, | ||
| − | + | {{Przypisy}} | |
| + | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 15:11, 26 sie 2014
| Muszaki | |
| | |
![Kwatera wojenna w Muszakach Olsztyńska Strona Rowerowa [26.08.2014]](/index.php/Plik:Mus.jpg) Kwatera wojenna w Muszakach Olsztyńska Strona Rowerowa [26.08.2014]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nidzicki |
| Gmina | Janowo |
| Sołectwo | Muszaki |
| Liczba ludności (2010) | 442 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NNI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Muszaki | |
| Położenie na mapie Polski  Muszaki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Muszaki (niem. Muschaken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nidzickim, w gminie Janowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 442 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Małgorzata Ługacz[1].
Spis treści
Położenie
Wieś znajduje się nieopodal rezerwatu Małga. Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej nr 604, w odległości około 11 km od Nidzicy.
Dzieje miejscowości
Wieś została lokowana na prawie chełmińskim na 20 łanach w 1359 r. Wówczas to wielki mistrz Winryk von Kniprode nadał te ziemie Wielisławowi i Jaśkowi. Właściciele byli zobowiązani do wystawiania dwóch służb pruskich. Nazwa wsi pochodzi od pruskiego osadnika. Od XVI w. funkcjonowała tutaj parafia ewangelicka. W 1600 r. wieś zamieszkiwali tylko Polacy. W 1680 r. chłopi ze wsi zakupili 1 łan i 7 mórg przy wsi Ulesie, potrzebowali bowiem miejsca do pasania bydła. W XVIII w. na terenie miejscowości powstała szkoła. W 1711 r. pastor Georg Funk zakupił 3 ¼ łana w majątku położonym w Muszakach – Pölkische Gütchen. W tym samym okresie wieś obejmowała 27 łanów. W 1756 r. w Muszakach było: 13 wolnych, 1 chłop chełmiński, 8 komorników, kowal i krawiec. W tym okresie sołtysem był Christian Sadowski. Ponadto w XIX w. we wsi znajdował się kościół, stara plebania, park, stacja kolejowa oraz zakład wychowawczy o nazwie Emaus. W 1873 r. w Gazecie Olsztyńskiej odnotowano niewyjaśnione zjawisko na terenie wsi - olbrzymią, wielokolorową łunę. Po kilkunastu minutach tworzące ją koła, wydając dziwne odgłosy, uniosły się w górę, po czym zaczęły opadać, rozchodząc się po całym terenie. Zjawisko to powtórzyło się po kilku dniach.
W XIX w. Muszaki przeżywały rozwój, a liczba mieszkańców systematycznie rosła. W 1856 r. było tu 280 mieszkańców . W 1877 r. mieszkało tutaj 468 osób w większości ewangelicy mówiący w języku polskim . W XIX w. ludność zajmowała się uprawą kartofli i hodowlą owiec.
W 1945 r. kościół uległ zniszczeniu. Na jego miejscu wybudowano kaplicę. Muszaki do 1954 r. były siedzibą gminy. Nie zachowała się informacja o kształcie zabudowy wiejskiej.
Gospodarka
W Muszakach działają gospodarstwa agroturystyczne. We wsi funkcjonuje także firma usługowo–transportowa, firma z zakresu branży spożywczej, automechanika, firma handlowo–transportowa, tartak, firma budowlana i architektoniczna. Jest tutaj także siedziba Leśnictwa Muszaki, należącego do Nadleśnictwa Nidzica.
Kultura
We wsi działa świetlica wiejska.
Szkolnictwo
W miejscowości działa szkoła podstawowa.
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej. Jest tutaj także stacja kaznodziejska parafii ewangelicko–augsburskkiej w Nidzicy.
Przyroda
W pobliżu miejscowości rozciąga się rezerwat Małga. Na terenie tutejszego leśnictwa znajduje się pomnik przyrody – głaz narzutowy.
Ludzie związani z miejscowością
- Benedykt Błoński (ur. 1957) – urodzony w Muszakach dyrygent, chórmistrz, wykładowca uniwersytecki
Bibliografia
- Orłowicz Mieczysław,Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, Olsztyn 1991.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885.
- Wijaczka Jacek, Dzieje wsi do końca XVIII wieku, [w:] Historia Nidzicy i okolic, pod red. Waldemara Rezmera, Nidzica 2012, ss. 165–202.
- Bank Danych Lokalnych GUS [26.08.2014]
- Olsztyńska Strona Rowerowa [26.08.2014]
- Strona Gminy Janowo [26.08.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Janowo [26.08.2014]
