Pióropusznik strusi

Pióropusznik strusi
Matteuccia struthiopteris
(L.) Todaro
Pióropusznik strusi, źródło: commons.wikimedia.org [31.05.2013]
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	"paprotniki"
Klasa	paprocie
Rząd	paprotkowce
Rodzina	Onocleaceae
Rodzaj	pióropusznik
Gatunek	pióropusznik strusi
Synonimy

Pióropusznik strusi (Matteuccia struthiopteris (L.) Todaro) – gatunek paproci należący do rodziny Onocleaceae.

Morfologia

Pióropusznik strusi to roślina wieloletnia z krótkim kłączem (do 20 cm długości), z którego wyrastają lejkowato pojedyncze, podwójnie pierzaste liście płonne (asymilacyjne) o wysokości 30-170 cm i szerokości 35 cm. Są one lancetowate w zarysie i mocno zwężają się ku dołowi, mają bardzo krótki ogonek liściowy. W sierpniu lub wrześniu z wnętrza lejka wyrasta krótszy (do 60 cm długości), sztywny, początkowo zielony – później ciemnobrunatny, jednokrotnie pierzasty liść zarodnionośny, podobny do strusiego pióra (skąd pochodzi nazwa paproci). Zarodnikowanie przypada na wrzesień-październik. Stosunkowo duże, ciemnobrunatne (czasem również czarne) zarodniki znajdują się w kubkach zarodnikowych leżących na obrzeżach blaszek liściowych, kiełkują po 14-22 dniach. Liście płonne zasychają wcześniej, pozostawiając na zimę tylko brunatne liście zarodnikowe. Paproć ta odznacza się zatem dwupostaciowością liści, tj. trofofil (część liścia zaopatrująca roślinę w substancje odżywcze) i sporofil (część liścia wytwarzająca zarodniki) występują oddzielne.

Rozmieszczenie i ekologia

W Polsce przebiega północna granica zasięgu tego gatunku. Pióropusznik strusi występuje na pogórzu Karpat i Pienin, w Sudetach Zachodnich, Górach Świętokrzyskich i Bieszczadach. Na niżu znany jest z rozproszonych stanowisk, można go spotkać m.in.: w Północno-Wschodniej Polsce, nad Nysą i Bobrem, w Mazowieckim Parku Krajobrazowym.

Siedliska pióropusznika to brzegi potoków, wilgotne zbocza, mokre łąki i leśne polany.
Na Warmii i Mazurach pióropusznik strusi jest chroniony w kilku rezerwatach przyrody. Jednym z najbardziej znanych jest rezerwat Pióropusznikowy Jar położony w gminie Młynary, na terenie Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej oraz rezerwat Czarnówko. Na uwagę zasługuje również bogate stanowisko tego gatunku w rezerwacie Czerwona Struga w Parku Krajobrazowym Puszczy Rominckiej.

Wartość użytkowa

W Polsce pióropusznik strusi podlega ścisłej ochronie prawnej. Roślina jest chętnie uprawiana ze względu na jej walory ozdobne, sadzona w parkach, ogrodach i na cmentarzach. Polecana jest do nasadzeń w wilgotnych i cienistych zakątkach. Szybko wypełnia oferowaną jej przestrzeń, nie jest jednak inwazyjna.

Bibliografia

H. Wójciak: Porosty, mszaki, paprotniki. Flora Polski. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa: 2003.

Linki zewnętrzne

pl.wikipedia.org, Pióropusznik strusi [25.04.2014]