Piotr Kolberg

Piotr Kolberg
Cud św. Antoniego, fragment. Źródło: www.frombork.art.pl
Data i miejsce urodzenia	1657 r. Pieniężno
Data i miejsce śmierci	1727 r. Dobre Miasto

Piotr Andrzej Kolberg (ur. w 1657 r. w Melzaku, dzisiejszym Pieniężnie, zm. 1727 r. w Dobrym Mieście) – malarz warmiński, rajca miejski w Dobrym Mieście, burmistrz Pieniężna.

Życiorys

Urodził się w rodzinie Katarzyny i Jakuba Kolbergów z Pieniężna prawdopodobnie jako pierwsze dziecko. Brak informacji o jego rodzeństwie. 22 listopada 1678 r. ożenił się w Dobrym Mieście z Anną Weroniką, córką rajcy dobromiejskiego Andrzeja Schröttera, o dwa lata starszą od Piotra (zapisanego w księdze ślubów pod nazwiskiem Kolbertt). W 1680 r. urodziła się jego pierwsza córka Anna Cecylia, która 9 września 1698 r. została żoną Karola Kaspara Piekuta, urzędnika dobromiejskiego. 19 maja 1688 r. do chrztu podawano syna Piotra Kolberga – Piotra Alojzego. W 1690 r. na świat przyszła druga córka – Weronika, późniejsza żona (od 24 lutego 1726 r.) Martina Ignacego Stocka, również rajcy z Dobrego Miasta, matka Jana Ignacego. Piotr Kolberg wnuka trzymał do chrztu 30 stycznia 1727 r. Kilka lat wcześniej, w 1722 r. został wdowcem.

Szkoła i wykształcenie

Pierwsze doświadczenia artystyczne zdobył w warsztacie ojca, głuchoniemego malarza, działającego w Pieniężnie i Fromborku, dla kapituły fromborskiej, a później w Reszlu. Prawdopodobnie pod koniec XVII w. (być może w latach 1696–1698) dzięki wsparciu finansowemu biskupa warmińskiego Jana Stanisława Zbąskiego kształcił się we Włoszech i w Holandii, gdzie m.in. miał kopiować dzieła mistrzów światowych: Veronese'a i Rubensa.

Praca

Jego pierwszą pracą jest datowany na 1695 r. ołtarz w kolegiacie dobromiejskiej. Z jego fundacji zachował się do dziś główny obraz "'Pokłon Trzech Króli. Po powrocie z zagranicy rozwinął swoją działalność artystyczną na całą Warmię. Początkowo działał jako mieszkaniec Pieniężna, pracujący poza rodzinnym miastem. Dla kościoła w Plutach w 1702 r. namalował obraz ołtarzowy Ostatnia Wieczerza.

W latach 1710–1721 wykonał wiele prac artystycznych dla katedry fromborskiej. Z 1710 r. pochodzą trzy obrazy w ołtarzu św. Mateusza przedstawiające św. Katarzynę, Maryję z Dzieciątkiem oraz Janem Chrzcicielem a także samego św. Jana Chrzciciela. W innym ołtarzu św. Rozalię. Przez wiele lat działał m.in. na zlecenie tamtejszych duchownych: Jana Jerzego Kunigka i Krzysztofa Szembeka. W 1714 r. w księgach z Rogóż widnieje już jako malarz mieszkający w Dobrym Mieście (choć pracował w Pieniężnie). Tak też mianowany był przez wikariusza ze Świętej Lipki w 1725 r. Tworzył obrazy w stylu barokowym o wyraźnych wpływach niderlandzkich, włoskich i pomorskich. Jego autorstwa jest też siedem obrazów ołtarzowych w kościele w Krośnie przedstawiających św. Franciszka, Świętą Rodzinę oraz Matkę Boską ze św. Antonim oraz św. Anną i św. Joachimem. Prawdopodobnie spod jego pędzla wyszło kilka dzieł znajdujących się w bazylice w Świętej Lipce w górnych kondygnacjach ołtarza głównego oraz ołtarzach bocznych. W kościele w Zwierznie koło Elbląga znajdują się też obrazy Kolberga przeniesione z Fromborka.

Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna

Działalnością publiczną zainteresował się po powrocie z Holandii. W kwietniu 1682 roku został ławnikiem miejskim w Dobrym Mieście. Według części publikacji Piotr Kolberg od 1694 r. był rajcą miejskim w Pieniężnie, gdzie następnie został burmistrzem.

Ciekawostki

Typowe dla Piotra Kolberga było umieszczanie swojej podobizny na własnych pracach o treści religijnej. Postać na nich cechuje się wysokim czołem, wydatnymi kośćmi policzkowymi, szerokim nosem oraz wysuniętą brodą. Autoportrety artysty znajdują się m.in.:

• na jednym z czternastu obrazów zdobiących ambonę wykonaną przez Krzysztofa Peuckera w 1700 r. dla bazyliki w Świętej Lipce. Wizerunek Kolberga, jako przysłuchującego się nauce Chrystusa, znajduje się na drzwiach ambony,
• na obrazie Święty Antoni uzdrawiający chorego w kościele w Henrykowie.

Bibliografia

Przeracki Jerzy, Artyści działający na Warmii w XVIII wieku (Krzysztof Peucker, Jan Chrystian Schmidt, Chrystian Bernard Schmidt, Krzysztof Sand, Jan Witt, Jan Ignacy Witt, Jan Antoni Frey, Piotr Andrzej Kolberg i Józef Joachim Korzeniewski), "Komunikaty Mazursko-Warmińskie", 2011, nr 3, s. 441-499.
Przeracki Jerzy, Piotr Andrzej Kolberg (1657-1727), "Rocznik Dobromiejski", T. 5 (2011) [wyd. 2014], s. 167-171.
Przeracki Jerzy, Sławni obywatele Dobrego Miasta, "Rocznik Dobromiejski", T. 4 (2010) [wyd. 2011], s. 206.
Wróblewska Kamila, Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku, Olsztyn 1978, s. 20, il. s. 76.
Wróblewska Kamila, Piotr Kolberg - malarz warmiński z końca XVII i początku XVIII stulecia, "Komunikaty Mazursko-Warmińskie", 1969, R. 3, s. 295-330.