Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim: Różnice pomiędzy wersjami
(→Zobacz też) |
|||
Linia 7: | Linia 7: | ||
|Rok_zalozenia = 1948 | |Rok_zalozenia = 1948 | ||
}} | }} | ||
− | ''' Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim ''' | + | ''' Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim ''' – organizacja kombatancka działająca od listopada 1948 r. do września 1949 r., zrzeszająca uczestników walki i ruchu oporu podczas II wojny światowej. Jeden z poprzedników Związku Bojowników o Wolność i Demokrację. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Historia == | == Historia == | ||
Linia 27: | Linia 27: | ||
Na czele władz regionalnych stał Zarząd Wojewódzki (nazywany zamiennie Zarządem Okręgowym) w składzie 13 osobowym. W ramach Zarządu funkcjonowało pięcioosobowe prezydium z prezesem na czele. Struktury terenowe opierały się na zarządach powiatowych i zarządach gminnych, a najniższym ogniwem organizacyjnym było koło. W wyniku bardzo krótkiego okresu działania Związku, szczątkowo zachowanej bazy źródłowej i faktycznego nieistnienia Związku w literaturze przedmiotu, trudno jest o kompleksowe odtworzenie realnie funkcjonującej struktury terenowej związku. Za potwierdzone uznać należy istnienie nst. zarządów powiatowych:<br/> | Na czele władz regionalnych stał Zarząd Wojewódzki (nazywany zamiennie Zarządem Okręgowym) w składzie 13 osobowym. W ramach Zarządu funkcjonowało pięcioosobowe prezydium z prezesem na czele. Struktury terenowe opierały się na zarządach powiatowych i zarządach gminnych, a najniższym ogniwem organizacyjnym było koło. W wyniku bardzo krótkiego okresu działania Związku, szczątkowo zachowanej bazy źródłowej i faktycznego nieistnienia Związku w literaturze przedmiotu, trudno jest o kompleksowe odtworzenie realnie funkcjonującej struktury terenowej związku. Za potwierdzone uznać należy istnienie nst. zarządów powiatowych:<br/> | ||
*[[Biskupiec]] | *[[Biskupiec]] | ||
− | * Braniewo]] (8 kół, 120 członków) | + | * [[Braniewo]] (8 kół, 120 członków) |
*[[Kętrzyn]] (11 kół, 642 członków) <br/> | *[[Kętrzyn]] (11 kół, 642 członków) <br/> | ||
*[[Lidzbark Warmiński]] (6 kół, 600 członków)<br/> | *[[Lidzbark Warmiński]] (6 kół, 600 członków)<br/> | ||
Linia 41: | Linia 41: | ||
Siedziba Zarządu Wojewódzkiego Związku mieściła się przy ul. Partyzantów 83 w Olsztynie. | Siedziba Zarządu Wojewódzkiego Związku mieściła się przy ul. Partyzantów 83 w Olsztynie. | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
− | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85zek_Bojownik%C3%B3w_o_Wolno%C5%9B%C4%87_i_Demokracj%C4%99 pl.wikipedia.org] | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Zwi%C4%85zek_Bojownik%C3%B3w_o_Wolno%C5%9B%C4%87_i_Demokracj%C4%99 pl.wikipedia.org] [01.03.2015] |
− | |||
== Źródła archiwalne == | == Źródła archiwalne == | ||
[[Archiwum Państwowe w Olsztynie]], zespół nr 2931.<br/> | [[Archiwum Państwowe w Olsztynie]], zespół nr 2931.<br/> |
Wersja z 17:42, 1 mar 2015
Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację | |
| |
logo | |
Rodzaj organizacji | stowarzyszenie kombatantów |
Rok założenia | 1948 |
Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację w województwie olsztyńskim – organizacja kombatancka działająca od listopada 1948 r. do września 1949 r., zrzeszająca uczestników walki i ruchu oporu podczas II wojny światowej. Jeden z poprzedników Związku Bojowników o Wolność i Demokrację.
Spis treści
Historia
W dniu 13 listopada 1948 r. na połączonym zebraniu Zarządu Okręgowego Związku Uczestników Walki Zbrojnej w Olsztynie i Zarządu Okręgowego Związku Osadników Wojskowych w Olsztynie powołano do życia wojewódzkie struktury Związku Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację.
Na czele nowej organizacji stanął - jako prezes - Stanisław Rajminiak. Obok niego w prezydium Zarządu Wojewódzkiego znaleźli się: Władysław Balicki (wiceprezes), Kazimierz Mazurkiewicz (sekretarz) oraz członkowie zwykli: Antoni Grotowski i kpt Bolesław Marcinkowski [?]. W skład Zarząd Wojewódzkiego Związku poza członkami prezydium weszli: wicewojewoda olsztyński Bohdan Wilamowski (w sierpniu 1949 r. jego miejsce zajął wojewoda Mieczysław Moczar), por. Jan Gnatt, Aleksander Żaczkowski, Leon Kossakowski, Julian Kuc, mjr Krzesiński [?] (w sierpniu 1949 r. jego miejsce zajął mjr Stanisław Konieczny, Komendant Wojewódzki MO w Olsztynie), Karol Mikina [?] oraz Stanisław Warzęchowski.
Na posiedzeniu Zarządu Okręgowego Związku w dniu 05 sierpnia 1949 r. wiceprezes W. Balicki poinformował zebranych, że we wrześniu 1949 r. w Warszawie odbędzie się ogólnokrajowy zjazd połączeniowy, na którym Związek Bojowników z Faszyzmem i Najazdem Hitlerowskim o Niepodległość i Demokrację wraz z dziesięcioma innymi organizacjami kombatanckimi utworzą jednolitą, ogólnopolską organizację kombatancką (ZBoWiD). W ramach przygotowania do warszawskiego zjazdu dokonano zmian we władzach wojewódzkich Związku (m.in. wprowadzono do Zarządu M. Moczara). W dniu 13 sierpnia 1949 r. , w teatrze im. S. Jaracza w Olsztynie, odbył się wojewódzki zjazd Związku, na którym wybrano 35 delegatów na zjazd połączeniowy z Warmii i Mazur.
Cele i zadania organizacji, działalność
Do uchwytnych celów Związku zaliczyć należy:
- zrzeszanie uczestników walki z "hitlerowskim najeźdźcą i faszystowskim okupantem", przy czym jako uczestników walki rozumiano tu zarówno żołnierzy formacji mundurowych, członków oddziałów partyzanckich, jak i szeroko rozumianego ruchu oporu. Warto odnotować, że kontrowersję wzbudzał sposób kwalifikacji uczestników walk z września 1939 r., lecz jednoznaczna interpretacja Zarządu Głównego Związku wskazywała, że w struktury organizacji należy przyjmować kombatantów walk obronnych z Modlina, Warszawy i wielu innych, związanych z wojną obronną '39 r. Równie jednoznacznie, acz mało precyzyjnie, Zarząd Główny nakazywał relegowanie ze struktur związkowych "elementów reakcyjnych" oraz przeciwników "obecnej rzeczywistości". Kategorie te zostały doprecyzowane dopiero w warunkach funkcjonowania następcy Związku, tj. ZBoWiD. Wobec faktu, że w strukturach Związku i jego władz szczebli wojewódzkiego oraz powiatowego licznie reprezentowani byli funkcjonariusze MO w służbie czynnej, można wnioskować, że ramy Związku obejmowały również uczestników i kombatantów walk z "reakcyjnym podziemiem" prowadzonych już po zakończeniu II wojny światowej;
- popieranie i propagowanie idei przekształcania "Polski ludowej" w Polskę socjalistyczną. Wobec krótkiego okresu istnienia Związku trudno jest uchwycić materię realizacyjną dla owego hasła. Pośród nielicznych zachowanych przekazów warto odnotować wyrazy czci dla gen. "Walterowi" oraz wyraziste wystąpienia antykościelne;
- weryfikacja uprawnień kombatanckich, a więc weryfikacja odznaczeń i stopni wojskowych nadanych w warunkach wojennych, szczególnie przez organizacje podziemne i partyzanckie.
Związek nie zdążył rozwinąć szerszej działalności, skupiając się w zasadzie na pracach wewnątrzorganizacyjnych: próbach uporządkowania ewidencji członkowskiej, poprawie wskaźnika ściągalności składek członkowskich itp. Wydaje się, że nie zdążyły rozpocząć działalności organa wewnętrzne związku (np. komisja weryfikacyjna), a na posiedzeniach Zarządu Wojewódzkiego i jego prezydium zdecydowanie najwięcej uwagi poświęcano sprawom likwidacji majątku przejętego po poprzednikach.
Organizacja i struktura
Na czele władz regionalnych stał Zarząd Wojewódzki (nazywany zamiennie Zarządem Okręgowym) w składzie 13 osobowym. W ramach Zarządu funkcjonowało pięcioosobowe prezydium z prezesem na czele. Struktury terenowe opierały się na zarządach powiatowych i zarządach gminnych, a najniższym ogniwem organizacyjnym było koło. W wyniku bardzo krótkiego okresu działania Związku, szczątkowo zachowanej bazy źródłowej i faktycznego nieistnienia Związku w literaturze przedmiotu, trudno jest o kompleksowe odtworzenie realnie funkcjonującej struktury terenowej związku. Za potwierdzone uznać należy istnienie nst. zarządów powiatowych:
- Biskupiec
- Braniewo (8 kół, 120 członków)
- Kętrzyn (11 kół, 642 członków)
- Lidzbark Warmiński (6 kół, 600 członków)
- Morąg (657 członków)
- Olsztyn miasto (443 członków)
- Olsztyn powiat (8 kół, 257 członków)
- Ostróda
- Pasłęk
- Pisz (40 członków)
- Szczytno (7 kół, 380 lub 285 członków)
- Węgorzewo (348 członków)
Siedziba
Siedziba Zarządu Wojewódzkiego Związku mieściła się przy ul. Partyzantów 83 w Olsztynie.
Zobacz też
pl.wikipedia.org [01.03.2015]
Źródła archiwalne
Archiwum Państwowe w Olsztynie, zespół nr 2931.