Rzeka Łyna

Łyna

Łyna
koryto rz. Łyny, os. Brzeziny w Olsztynie. Z prawej uchodząca Kortówka
Lokalizacja	Europa Polska Rosja
Źródło	Łyna 155 m n.p.m.Łyna. [dostęp 2011-09-20].
Ujście	Pregoła Znamiensk
Długość	264 km
Powierzchnia zlewni	7126 km²
Największe dopływy	Marózka, Kwiela, Kortówka, Elma, Wadąg, Kirsna, Symsarna, Pisa Północna i Guber
Rzeki Polski

Rzeka Łyna – rzeka położona w Polsce (województwie warmińsko-mazurskim - główna rzeka Warmii), oraz Rosji (obwód kaliningradzki). Lewy dopływ Pregoły. Płynie przez Pojezierze Olsztyńskie i Nizinę Sępopolską.

Położenie w województwie warmińsko-mazurskim

Łyna biegnie przez środek krainy Pojezierza Olsztyńskiego, stanowiąc jak gdyby oś symetrii i uchodzi do Pregoły, jako jej lewobrzeżny dopływ.

Bieg rzeki

Łyna wypływa z piasków sandrowych na północ od Nidzicy, źródła rzeki znajdują się w okolicy wsi Łyna, na terenie rezerwatu przyrody Źródła Rzeki Łyny. Jest to rezerwat krajobrazowo-geomorfologicznego z występującym tu zjawiskiem erozji wstecznej, zjawiska bardzo rzadkiego na niżu. Rzeka Łyna przepływa przez jeziora rynnowe: (Brzeźno Duże, Kiernoz Mały, Kiernoz Wielki, Jezioro Łańskie, Ustrych), wśród których największym i najgłębszym jest Jezioro Łańskie. Łyna kilkakrotnie zmienia swój kierunek, przecina kilka ciągów moren czołowych, co wpływa na różnorodny charakter poszczególnych odcinków doliny. Na terenie Olsztyna Łyna przepływa przez zróżnicowany obszar. Na obrzeżach miasta jest to zabudowa podmiejska z dużymi fragmentami zadrzewień. Nieco dalej stopniowo przechodzi w zwartą zabudowę śródmieścia. Opuszczając granice miasta rzeka przecina duży obszar leśny (Las Miejski w Olsztynie). W obrębie miasta rzeka jest zróżnicowana, szerokość koryta waha się w granicach 8 – 20 m, natomiast głębokość 1,5 – 2,5 m. W Olsztynie z Łyną łączą się dwie mniejsze rzeki - Wadąg i Kortówka. W górnym biegu rzeka przepływa przez Rezerwat przyrody Las Warmiński. Łyna przepływa przez tereny następujących powiatów: nidzickiego, olsztyńskiego, lidzbarskiego i bartoszyckiego. Miastami położone nad rzeką: Olsztyn, Dobre Miasto, Lidzbark Warmiński, Bartoszyce i Sępopol.
Główne dopływy prawobrzeżne:

• Wadąg
• Kirsna
• Symsarna
• Pisa Północna
• Guber
• Omet
  

Główne dopływy lewobrzeżne:

• Marózka
• Kwiela
• Kortówka
• Elma

Przyroda

W rzecze można spotkać ciekawe i zagrożone wyginięciem owady wodne, m.in. chruścik niprzyrówka rzeczna (Leptocerus interruptus). W ostatnich latach stwierdzono także słodkowodnego krasnorosta – Hildebrandtia rivularis. Odradzanie się biocenoz rzeki Łyny na wysokości Olsztyna możliwe jest dzięki istniejącemu rezerwatowi Las Warmiński.

Znaczenie

Na rzece znajdują się elektrownie wodne, w tym Elektrownia wodna "Łyna" w Olsztynie. Oprócz tego jest to interesujący ciek wodny począwszy od źródeł, które usytuowane są w malowniczym wąwozie. Spacer tam ułatwia znakowany szlak pieszy, pozwalający zwiedzić rezerwat erozji wstecznej. Łyna to również ciekawy szlak kajakowy o dużej różnorodności i rozmaitym stopniu trudności (między jez. Ustrych a wsią Ruś rzeka ma charakter górski). Płynąc kajakiem można zobaczyć wiele ciekawych zabytków architektury. Łynę upodobał sobie ks. Karol Wojtyła (Jan Paweł II), który w 1958 roku wraz z grupą studentów latem uczestniczył w spływie kajakowym w górnym jej biegu. To właśnie podczas spływu dowiedział się o nominacji na biskupa krakowskiego. O tym wydarzeniu przypomina tablica pamiątkowa, zawieszona na dawnym kościele ewangelickim, a obecnie katolickim w Kurkach.

Bibliografia

wikipedia.org [20.12.2014]
przyroda.mazury.pl [20.12.2014]
splywy.pl [20.12.2014]