Ząbie

Ząbie
Rodzaj miejscowości	wieś niesołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Olsztynek
Liczba ludności (2010)	37
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Ząbie
Położenie na mapie Polski Ząbie
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Ząbie (niem. Sombien) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku była zamieszkana przez 37 osób.

Położenie

Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, nad Łyną w pobliżu Jeziora Łańskiego. Wieś leży w odległości około 1 km na północ od Kurek.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona prawdopodobnie w XV wieku w dobrach kapituły warmińskiej. Przez długi okres ludność pracowała w zawodach związanych z eksploatacją obszarów leśnych. Jeszcze w XVIII wieku większa część mieszkańców trudniła się bartnictwem. W 1656 roku Ząbie obejmowały obszar 20 łanów, na których gospodarzyło 12 chłopów. Od początku swego istnienia wieś wchodziła w skład parafii w Butrynach. Od 1910 roku, po wybudowaniu kościoła w Orzechowie, wieś została przyłączona do nowo powstałej parafii. W 1905 roku wybudowano budynek szkoły podstawowej, który zachował się do czasów obecnych. W 1939 roku Ząbie były zamieszkane przez około 100 osób. Wieś składała się wówczas z 25 domów. Po zakończeniu II wojny światowej wieś została zasiedlona przez Polaków. W 2005 roku miejscowość była zamieszkana przez 41 osób. Walory przyrodnicze i niezwykle atrakcyjne położenie sprawiły, że przekształca się w miejscowość letniskową.

Turystyka

• rezerwat Las Warmiński utworzony w 1982 roku na terenie nadleśnictwa Nowe Ramuki; położony między Jeziorem Łańskim i miejscowością Ruś
• pola namiotowe, gospodarstwa agroturystyczne, domki letniskowe, stadnina koni, wypożyczalnia sprzętu wodnego oraz Ośrodek Wypoczynkowo–Szkoleniowy "Ząbie"
• szlak rowerowy o długości 45 km - przebieg trasy: Olsztynek - Kurki - Ząbie - Orzechowo

Zabytki

• tradycyjna warmińska dzwonniczkowa kapliczka przydrożna z czerwonej cegły, wzniesiona w XIX wieku; otoczona drewnianym płotkiem; w części frontowej nisza ostrołukowa z figurką Matki Boskiej
• drewniana chałupa z dwuspadowym dachem i podmurówką z kamienia polnego
• budynek dawnej szkoły z początku XX wieku, obecnie własność prywatna

Bibliografia

Kuźniewski Bogumił, Olsztynek: miasto i gmina, Olsztynek 2007.
Nidzica. Z dziejów miasta i okolic, red. Władysław Korzeniowski i in., Olsztyn 1976.
Ruś nad Łyną, red. Jan Chłosta, Olsztyn 2004.
Bank Danych Lokalnych GUS [19.12.2103]
Portal Infromacyjny Olsztynka [19.12.2103]