Łęcze

Łęcze
Łęcze. Kościół pw. Najświętszego Serca Jezusa. Fot. Miska199222. Źródło: Commons Wikimedia [05.12.2014]
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Tolkmicko
Liczba ludności (2010)	537
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Łęcze
Położenie na mapie Polski Łęcze
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Łęcze (niem. Lenzen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Tolkmicko. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego. W 2010 roku liczyła 537 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Szczepan Grochoła .

Łęcze. Chata podcieniowa nr 62. Fot. Miska199222. Źródło: Commons Wikimedia [05.12.2014]

Położenie

Wieś jest położona na obszarze Parku Krajobrazowego Wysoczyzny Elbląskiej. Miejscowość leży w odległości 10 km od Tolkmicka.

Dzieje miejscowości

Miejscowość należy do jednych z najstarszych wsi w powiecie elbląskim. Powstała na obszarze dawnego grodziska pruskiego pochodzącego z okresu 400-100 p.n.e. Pierwsza wzmianka dotycząca wsi pochodzi z 1214 roku. Wówczas Łęcze otrzymał cysters o imieniu Chrystian. Nazwa wsi stanowiła bezpośrednie nawiązanie do języka pruskiego, nazwa Lenzen nawiązywała bowiem do pruskiego słowa Lenz (wiosna, obchody święta wiosny).

12 marca 1299 roku komtur elbląski Ludwik von Schippe nadał wsi przywilej lokacyjny na prawie chełmińskim. Pierwszymi właścicielami osady byli ówcześni sołtysi Reddemir i Albert. W roku 1323 komtur Hermann von Oettingen nadał Bernardowi i jego potomkom prawo założenia i prowadzenia gospody w Łęczu. Bernard posiadał ten przywilej jako jedyny we wsi.

Pierwsza wzmianka dotycząca miejscowego kościoła pochodzi z ok. 1300 r. W okresie przedreformacyjnym parafia podlegała dekanatowi fromborskiemu. W 1577 roku, w okresie wojny w królem Stefanem Batorym, miejscowość została spalona przez mieszkańców w Gdańska. W latach 1580-1630 we wsi zaczęli się osiedlać angielscy kupcy. W tym okresie wybudowana została szkoła. Pierwszym nauczycielem, którego nazwisko odnotowano, był Jan Richterus (1637). Nauczyciel pełnił również rolę organisty. W miejscowości powstała pod koniec XVI wieku stacja angielskiej Kompanii Wschodniej. Przed 1750 r. w miejscowości działała restauracja będąca własnością Michała Kogge. W 1750 r. przybytek przeszedł w posiadanie rodziny Blitschau, która prowadziła gospodę do 1945 r.

W latach 1873-1876 wybudowana została brukowana droga. Na początku XX w. wielu mieszkańców zaczęła uprawiać plantacje drzew wiśniowych i morelowych. W 1878 roku niejaki Michał Kuhn wybudował restaurację "Cesarska Poczta", w której mieścił się punkt pocztowy i kręgielnia. W 1896 roku we wsi wzniesiono nowy budynek szkoły. W 1900 r. Łęcze liczyły 1000 mieszkańców. W 1907 roku w miejscowości wzniesiono hotel z restauracją. Obiekt uległ zniszczeniu w 1945 r. 11 czerwca 1899 mieszkańcy obchodzili z pompą uroczystość 600-lecia lokacji. W 1945 roku wieś uległa znacznym zniszczeniom. Spłonęło pięć zabytkowych domów podcieniowych oraz 21 innych budynków mieszkalnych. W 1933 r. wieś była zamieszkana przez 920 osób.

Organizacje i stowarzyszenia

• Stowarzyszenie "Łęcze - wieś z perspektywą"
• Polska Izba Dziedzictwa Kulturowego"

Religia

• Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Łęczu

Edukacja

• Przedszkole
• Szkoła Podstawowa w Łęczu im. Morskiego Oddziału Straży Granicznej

Sport

• KS "Sokół Łęcze"

Turystyka

• Szlak Pięknych Widoków
• Szlak Kopernikowski: Frombork - Kępki
• Siedlisko rekreacyjno-wypoczynkowe "Lanzania"
• Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej
• Pracownia Rzemiosł Dawnych

Zabytki

• Kościół barokowy wzniesiony w 1746 r.z dobudowaną wieżą (1881) z renesansowym dzwonem (1546 r.); we wnętrzu zachował się barokowy ołtarz (1753), mosiężny świecznik (2. poł. XVIII w.) oraz drewniana chrzcielnica
• Dom podcieniowy nr 19 (1846 r.)
• Dom podcieniowy nr 30 (pocz. XIX w.).
• Dom podcieniowy nr 62 (poł. XIX w.)
• Budynek gospodarczy przy domu nr 26
• Stodoła przy domu nr 26
• Wiatrak z 1885 r.
• Święte Miejsce: grodzisko położone w odległości 1 km od wsi; zachowane pozostałości wałów; w pobliżu znajduje się cmentarzysko; na terenie grodziska zlokalizowany jest pamiątkowy głaz z 1935 r., który upamiętnia prace archeologa Roberta Dorra

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Miejsca z duszą. Miejscowości tematyczne Warmii i Mazur, tekst Mira Stankiewicz i in., Elbląg 2011.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [24.11.2014]
lecze.com.pl, strona wsi Łęcze 24.11.2014]
miejscazdusza.pl [24.11.2014]
Pracownia Rzemiosł Dawnych [06.01.2017]
Polska Izba Dziedzictwa Kulturowego [6.01.2017]