Rybno

Rybno
Rybno z lotu ptaka Baza Informacji Lokalnej Rybno [10.11.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś gminna
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	działdowski
Gmina	Rybno
Liczba ludności (2010)	2 622
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rybno
Położenie na mapie Polski Rybno
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rybno (niem. Rybno) – wieś gminna położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie działdowskim, w gminie Rybno, siedziba władz gminy. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa ciechanowskiego. Wieś w 2010 roku liczyła 2622 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Henryk Wiśniewski, zaś funkcję wójta pełni Edmund Ligman

Położenie

Wieś położona jest w południowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Mazurskiego i Niziny Mazowieckiej, między jeziorami Rybno, Zarybinek i Rumian, 25 km na północny zachód od Działdowa oraz 20 km na północny wschód od Lidzbarka; przebiega przez nią droga wojewódzka nr 538 oraz linia kolejowa Działdowo – Nowe Miasto Lubawskie i Lubawa.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona na gruntach należących do biskupa chełmińskiego. Po raz pierwszy wzmiankowano o niej w 1335 roku. Po wojnie trzynastoletniej znalazła się w granicach Królestwa Polskiego. Rybno znacznie ucierpiało podczas wojen szwedzkich. W 1667 roku spośród mieszkających tu poprzednio 14 włościan pozostało jedynie pięciu. Poza tym we wsi było wówczas dwóch sołtysów (każdy po dwa łany ziemi), 12 szlachciców oraz karczmarz, który posiadał aż 12 łanów. W 1706 roku, gdy wieś wizytował biskup Teodor Andrzej Potocki, jej powierzchnia wynosiła 34 łany.

Szkołę we wsi założono około 1785 roku. W 1867 roku uczęszczało do niej 92 uczniów z Rybna oraz okolicznych wsi. W 1905 roku wzniesiono dla szkoły nową siedzibę. W okresie międzywojennym miała cztery klasy; w 1937 roku uczęszczało do niej 219 uczniów.

W 1919 roku na mocy traktatu wersalskiego wieś przyznana została Polsce; do 1932 roku wchodziła w skład powiatu lubawskiego, była siedzibą gminy. W 1929 roku wybudowano tu pierwszy kościół (drewniano-murowany) i założono cmentarz. W 1939 roku znalazła się pod okupacją niemiecką. Po II wojnie światowej Rybno w dalszym ciągu było siedzibą gminy, a w latach 1954–1972 gromady. W okresie powojennym działała tu rolnicza spółdzielnia oszczędnościowo–pożyczkowa, założono ośrodek zdrowia (1953), punkt apteczny i lecznicę weterynaryjną. W 1988 roku wzniesiono nowy kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa, który przejął funkcję kościoła parafialnego.

Obecnie jest to duża wieś gminna. Znajduje się tu m.in. stacja kolejowa, przystanek PKS, ośrodek zdrowia, apteka, punkt weterynaryjny, urząd pocztowy, komisariat policji, dwie restauracje i dwa bary. Rybno pełni też istotną rolę w ruchu turystycznym. Obok gospodarstw agroturystycznych, kwater prywatnych i pola namiotowego nad jeziorem Zarybinek, działa tu również w sezonie letnim schronisko młodzieżowe (w budynku szkoły). U schyłku XX wieku wieś skanalizowano i oddano do użytku oczyszczalnię ścieków.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:

• 1858 r. – 433 osoby

• 1886 r. – 523 osoby, 60 gospodarstw

• 1905 r. – 937 osób

• 1910 r. – 961 osób

• 1931 r. – 1123 osoby

• 1934 r. – 1202 osoby

Szkolnictwo

• Szkoła Podstawowa im. Kawalerów Orderu Uśmiechu
• gimnazjum

Kultura

W miejscowości działa Gminna Biblioteka Publiczna, Dom Kultury, Ośrodek Sportu i Rekreacji, a także Młodzieżowa Orkiestra Dęta.

Zabytki

• kościół z 1929 roku, dawny kościół parafialny (do 1988 roku)
• budynek szkoły z przełomu XIX i XX wieku

Przyroda

W pobliżu miejscowości znajduje się Rezerwat Przyrody "Jezioro Neliwa", natomiast w dalszym jej otoczeniu Rezerwat Czapliniec, Rezerwat Czapliniec Werski i Welski Park Krajobrazowy.

Ludzie związani z miejscowością

• Marian Janicki (ur. 1958) — urodzony w Rybnie samorządowiec, starosta powiatu działdowskiego

Bibliografia

1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
2. Działdowo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1966.
3. Przewodnik po zabytkach kultury materialnej Welskiego Parku Krajobrazowego, tekst Jarosław Kapiński, Wanda Grodzka, Lidzbark 2001.
4. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
5. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
6. Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
7. Westpreussen.de [12.11.2013]
8. Baza Informacji Lokalnej Rybno [10.11.2014]