Zabielne: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Zabielne | |nazwa = Zabielne | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Zabielnego |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Zabielne''' (dawniej Kupisze, niem. ''Sabielnen'', od 1938 r. ''Freudlingen'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski |powiecie piskim]], w [[Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)|gminie Biała Piska]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 r. liczyła 41 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Maria Markowska]]<ref> [http://bialapiska.eu/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Itemid=22/ Strona Gminy Biała Piska] [30.08.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | ==Położenie== | ||
| + | Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Równina Mazurska|Równinie Mazurskiej]], na wschód od jeziora [[Jezioro Roś|Roś]], 7 km na północny zachód od [[Biała Piska|Białej Piskiej]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | + | Osada istniała już w 1424 roku, w źródłach pojawiła się wówczas informacja o 40–łanowej dąbrowie położonej nad rzeką [[Rzeka Konopka|Konopką]], o którą nikt się nie ubiegał. Przywilej wystawiono dopiero w 1471 roku na [[Prawo magdeburskie| prawie magdeburskim]] na około 13 łanów dla spokrewnionych ze sobą: Trojana, Grzegorza, Lorka, Jana i Mikołaja. W XVI wieku wieś się powiększyła: w 1534 roku o 3 łany lasu i łąk, zaś w 1561 roku o ponad jeden łan. W XV wieku wieś zaczęto nazywać Kupiszami, ''Copischen''. W 1527 roku wolni z Zabielna zakupili ponad 4 łany w osadzie, którą zaczęto nazywać [[Worgule|Worgulami]] – początkowo występowały one łącznie z Zabielnymi, ale od połowy XVI wieku zaczęto je traktować oddzielnie. W sierpniu 1710 roku do wsi dotarła wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło ośmiu mieszkańców. | |
| − | + | Zabielne należało do [[Parafia ewangelicka w Drygałach|parafii ewangelickiej w Drygałach]], przed 1540 rokiem przeniesiono je do [[Parafia ewangelicka w Piszu|parafii piskiej]], ale po roku 1579 powróciły do drygalskiej. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Osada istniała już w 1424 roku, w źródłach pojawiła się wówczas informacja o | ||
| − | Zabielne | ||
Szkoła we wsi powstała w 1896 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 34 dzieci, pracował jeden nauczyciel. | Szkoła we wsi powstała w 1896 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 34 dzieci, pracował jeden nauczyciel. | ||
| − | Aktualnie wieś jest siedzibą | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. |
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: |
| − | 1857 – 152 osoby | + | *1857 r. – 152 osoby |
| − | 1864 – 143 osoby | + | *1864 r. – 143 osoby |
| − | 1867 – 133 osoby | + | *1867 r. – 133 osoby |
| − | 1933 – 193 osoby | + | *1933 r. – 193 osoby |
| − | 1939 – 218 osób | + | *1939 r. – 218 osób |
| − | 1988 – 61 osób | + | *1988 r. – 61 osób |
| − | + | ==Zabytki== | |
| − | + | *zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane | |
| − | + | *dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku | |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki rodzinny z XIX wieku |
| − | * | + | *domy murowane z początku XX wieku (nr 11, 12, 16) |
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==Bibliografia== | |
#Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. | #Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. | ||
| − | #Białuński Grzegorz, ''Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach | + | #Białuński Grzegorz, ''Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709–1711'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57. |
| − | #Hippel Rudolf | + | #von Hippel Rudolf, ''Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868'', Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157. |
#Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | #Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. | ||
#''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | #''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [10.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.08.2013] |
| − | # | + | #[http://www.bip.bialapiska.pl/zalaczniki/art/050506130925.doc/ Strona Urzędu Biała Piska] [10.08.2013] |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 06:47, 1 gru 2014
| Zabielne | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Biała Piska |
| Liczba ludności (2010) | 41 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-230 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Zabielne | |
| Położenie na mapie Polski  Zabielne | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Zabielne (dawniej Kupisze, niem. Sabielnen, od 1938 r. Freudlingen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 r. liczyła 41 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Maria Markowska[1].
Położenie
Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, na wschód od jeziora Roś, 7 km na północny zachód od Białej Piskiej.
Dzieje miejscowości
Osada istniała już w 1424 roku, w źródłach pojawiła się wówczas informacja o 40–łanowej dąbrowie położonej nad rzeką Konopką, o którą nikt się nie ubiegał. Przywilej wystawiono dopiero w 1471 roku na prawie magdeburskim na około 13 łanów dla spokrewnionych ze sobą: Trojana, Grzegorza, Lorka, Jana i Mikołaja. W XVI wieku wieś się powiększyła: w 1534 roku o 3 łany lasu i łąk, zaś w 1561 roku o ponad jeden łan. W XV wieku wieś zaczęto nazywać Kupiszami, Copischen. W 1527 roku wolni z Zabielna zakupili ponad 4 łany w osadzie, którą zaczęto nazywać Worgulami – początkowo występowały one łącznie z Zabielnymi, ale od połowy XVI wieku zaczęto je traktować oddzielnie. W sierpniu 1710 roku do wsi dotarła wielka epidemia dżumy; w jej wyniku zmarło ośmiu mieszkańców. Zabielne należało do parafii ewangelickiej w Drygałach, przed 1540 rokiem przeniesiono je do parafii piskiej, ale po roku 1579 powróciły do drygalskiej.
Szkoła we wsi powstała w 1896 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 34 dzieci, pracował jeden nauczyciel.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. – 152 osoby
- 1864 r. – 143 osoby
- 1867 r. – 133 osoby
- 1933 r. – 193 osoby
- 1939 r. – 218 osób
- 1988 r. – 61 osób
Zabytki
- zespół budynków szkolnych z początku XX wieku: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku
- dawny cmentarz ewangelicki rodzinny z XIX wieku
- domy murowane z początku XX wieku (nr 11, 12, 16)
Bibliografia
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709–1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57.
- von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010–2011, ss. 83–157.
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.08.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [10.08.2013]
- Strona Urzędu Biała Piska [10.08.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Biała Piska [30.08.2013]
