Komitet Wojewódzki PPR w Olsztynie

Komitet Wojewódzki PPR w Olsztynie
Rodzaj organizacji	partia polityczna
Rok założenia	1945

Komitet Wojewódzki PPR w Olsztynie [KW PPR Olsztyn] - właść.: Komitet Wojewódzki Polskiej Partii Robotniczej w Olsztynie; funkcjonująca od kwietnia 1945 r. do grudnia 1948 r. regionalna struktura organizacyjna PPR.

Historia

Rok pierwszy. Kształtowanie się struktur PPR

Organizowanie struktur PPR w Okręgu Mazurskim było dziełem dwóch specjalnych wysłanników Komitetu Centralnego - Józefa Łączyńskiego i Franciszka Rohatyńskiego. Przyjechali oni do Olsztyna 17 kwietnia 1945 r., a nazajutrz zwołali spotkanie, na którym powołano prowizoryczny Komitet Wojewódzki. W jego składzie znaleźli się: Stanisław Andryszewski (I sekretarz), Bronisław Latosiński (II sekretarz), Ignacy Marzyński (III sekretarz) oraz – jako zwykli członkowie - J. Łączyński i F. Rohatyński.
W dniu 24 kwietnia, na kolejnym posiedzeniu KW, Andryszewskiego na stanowisku I sekretarza zmienił przybyły z Warszawy Michał Sokołowski. Jednocześnie II sekretarzem obrano F. Rohatyńskiego, w składzie egzekutywy pozostali B. Latosiński i S. Andryszewski, a jako nowi jej członkowie pojawili się: Wacław Gumiński i Zygmunt Palewicz. W czerwcu do egzekutywy KW włączono Jakuba Prawina, obok niego, w składzie Komitetu Wojewódzkiego znaleźli się: M. Sokołowski, S. Andryszewski, Musiał, Donat Frolewicz, Z. Palewicz, W. Gumiński, Grodziński i B. Latosiński.
Rozwój PPR wymuszał dalsze rozszerzenia składu KW. Na pierwszej w skali Okręgu Mazurskiego naradzie partyjnej (12/13 sierpnia 1945 r.) wybrano nowy KW, w składzie: S. Andryszewski, Bodzenta, Bralski, Stefan Ćwiek, Dudziński, D. Frolewicz, Gembal, Grodzieński, Kazimierski, Jan Kuchta, Franciszek Kurzynoga, mjr Ley, F. Łączyński, Z. Palewicz, Henryk Palka, J. Prawin, Rozalek, Samborski, Skowroński, M. Sokołowski, Winiarski, Włodarski. W skład egzekutywy weszli: M. Sokołowski, J. Prawin, S. Andryszewski, S. Ćwiek, Bodzenta, D. Frolewicz, F. Kurzynoga, mjr Ley, Gembala, H. Palka. Jedno miejsce pozostawiono jako zarezerwowane dla II sekretarza, którym miał być przybysz z KC PPR.
Budowę struktur terenowych PPR w Okręgu Mazurskim rozpoczęto od utworzenia Komitetu Miejskiego PPR w Olsztynie oraz kilku miejskich kół partyjnych (m.in. w Urzędzie Bezpieczeństwa). Do połowy maja 1945 r. powstały pojedyncze komórki PPR poza Olsztynem (Korsze, Szczytno, Ełk). W lipcu 1945 r., obok komitetów wojewódzkiego i miejskiego w Olsztynie, PPR dysponował:

• dziesięcioma komitetami powiatowymi: Nibork (Nidzica, 126 członków), Szczytno (70 członków), Łuczany (Giżycko, 56 członków), Ostród (Ostróda, 22 członków), Morąg (27 członków), Ełk (36 członków), Licbark (Lidzbark Warmiński, 17 członków), Reszel (14 członków), Węgorek [sic] (Węgorzewo, 17 członków), Pruska Iława (Górowo Iławeckie, 9 członków);
• sześcioma gminnymi;
• czternastoma kołami miejskimi w Olsztynie.

Liczebność PPR rosła bardzo szybko. W czerwcu PPR w Okręgu Mazurskim liczyła prawie pięciuset, w miesiącu następnym przekroczyła liczbę 1000 członków. Pod koniec 1945 r. w Okręgu liczyła ok. 2500 członków.

Okres działalności statutowej

I wojewódzka konferencja PPR w Olsztynie (14/15 kwietnia 1946 r.) zakończyła okres tymczasowy, a więc m.in. zasadę pozawyborczego ustalania składu władz partyjnych. W skład pierwszej statutowo obranej egzekutywy weszli: Ryszard Kalinowski (I sekretarz), Stanisław Rajewski (II sekretarz), Julian Kuc, Stanisław Lange, Adam Świderski, Kruczyński, W. Gumiński, H. Palka, Franciszek Kurzynoga, Mazur, Stanisław Włodarski. W składzie KW znaleźli się: J. Kuc, S. Lange, S. Rajewski, A. Świderski, Kruczyński, W. Gumiński, R. Kalinowski, H. Palka, J. Światło, Mazur, Han [Borys Chan Warfałomiejeff ?], Sergiusz Sahajda, Zieliński, Duda, Fibich, Berkiewicz, J. Zgodka, Grygierczyk, Józef Parol, S. Włodarski .
W dniach 17 i 18 maja 1947 r. w Olsztynie odbyła się II konferencja wojewódzka PPR. w składzie egzekutywy KW PPR znaleźli się wówczas: R. Kalinowski (I sekretarz), S. Rajewski (II sekretarz), S. Lange (III sekretarz), J. Kuc, M. Sokołowski, Bruno Skuteli, Stefan Ćwiek, H. Palka, Wiktor Jaśkiewicz, W. Gumiński, Kazimierz Szewczyk. W skład KW weszli: R. Kalinowski, S. Rajewski, S. Lange, J. Kuc, Maria Dobrzyńska, Anatol Rubicki, Leonard Muszyński, W. Jaśkiewicz, Kazimierz Szewczyk, Aleksander Bartnikowski, H. Palka, B. Skuteli, M. Sokołowski, Zofia Staros, Jan Kazimierski,W. Gumiński, Feliks Kaczyński, Marian Palamarczyk, Ludwik Zieliński, Stefan Pagacz, Józef Krzesiński, Stefan Ćwiek, Zygmunt Kowalczyk, Józef Zgódka, Walerian Kozarzewski, Jan Jaskólski, S. Sahajda, Marian Rogowski, D. Frolewicz. Zastępcami członka KW zostali: Wojciech Nowakowski, Józef Parol, Jan Błażejewski, Franciszek Duda, Jan Żukowski, Franciszek Skowroński.

Organizacja wewnętrzna PPR

Najważniejszym organem KW PPR Olsztyn była konferencja wojewódzka. Rolą konferencji pełnił poniekąd zjazd okręgowy, który miał miejsce 12/13 sierpnia 1945 r. Pierwsza statutowa konferencja wojewódzka odbyła się w dniach 14 i 15 kwietnia 1946 r.; II-ga w dniach 17 i 18 maja 1947 r. Ostatnim tego typu wydarzeniem w dziejach KW PPR Olsztyn był zjazd w dniu ... 1948 r., na którym powołano Komitet Wojewódzki PZPR w Olsztynie.
W przerwach między konferencjami wojewódzkimi najwyższą władzą partyjną w województwie sprawował Komitet Wojewódzki funkcjonujący poprzez posiedzenia plenarne. Na co dzień pracami KW kierowała egzekutywa. W sensie administracyjnym (KW jako jednostka administracyjna) Komitet Wojewódzki składał się z wydziałów, na czele których stali kierownicy. Wydziały nadzorowane były przez sekretarzy KW. Pierwsze, w miarę kompleksowe informacje o strukturze wewnętrznej KW, pochodzą z okresu tuż po I konferencji wojewódzkiej. W KW funkcjonowały wówczas nst. działy pracy:

• Wydział Propagandy (kierownik: Maga)
• Wydział Przemysłowy (kierownik: Muszyński)
• Wydział Rolny (kierownik: S. Lange)
• Wydział Organizacyjny (kierownik: J. Kuc)
• Wydział Zawodowy (kierownik: A.Bartnikowski)
• Wydział Kobiecy (kierownik: Ingoltowa)
• Wydział Personalny (nie obsadzony)
• Wydział Samorządowy (nie obsadzony)

Po II konferencji wojewódzkiej obsada wydziałów wyglądała nst.:

• Wydział organizacyjny – Julian Kuc
• Wydział rolny – S. Lange
• Wydział personalny – Kazimierz Szewczyk
• Wydział przemysłowy – Leonard Muszyński
• Wydział zawodowy – Al Bartnikowski
• Wydział propagandowy – Aleksander Rychlik
• Wydział ogólny – Woźniak
• Wydział gospodarczy – Nutkiewicz

Działalność

...

I sekretarz KW PPR w Olsztynie

Funkcję I sekretarza KW PPR Olsztyn pełnili:

• Stanisław Andryszewski (kwiecień 1945 r.)
• Michał Sokołowski (kwiecień 1945r.~styczeń 1946 r.)
• Ryszard Kalinowski (~styczeń 1946-sierpień 1948 r.)

Siedziba KW PPR Olsztyn

Pierwsza siedziba KW PPR Olsztyn mieściła się w Olsztynie przy ul. Kopernika 47, niedługo później władze partyjne zajęły budynek byłego konsulatu polskiego w Olsztynie (pl. Nowotki 5, dzisiejszy pl. Konsulatu Polskiego),w którym swoją siedzibę miał również Komitet Miejski PPR w Olsztynie.

Źródła archiwalne

Archiwum Państwowe w Olsztynie, zespół nr 1073

Bibliografia

E. Wojnowski, Życie społeczno-polityczne, w: Warmia i Mazury w Polsce Ludowej, pod red. E. Wojnowski, Olsztyn 1985 r
B. Łukaszewicz, Polskie Stronnictwo Ludowe na Warmii i Mazurach w latach 1945-1947, Olsztyn 1991
100 lat polskiego ruchu robotniczego. Kronika wydarzeń, Warszawa 1978 r.
R. Syrwid, Od partnerstwa do wymuszonej „jedności”. Olsztyńska organizacja Polskiej Partii Socjalistycznej w latach 1945-1948, Łódź 2004

Zobacz też

http://pl.wikipedia.org/wiki/Polska_Partia_Robotnicza