Praslity

Praslity
Dwór w Praslitach. Fot. Napoleon, 2010 r. Źródło: www.polskiezabytki.pl [19.10.2014]
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Dobre Miasto
Liczba ludności (2010)	313
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Praslity
Położenie na mapie Polski Praslity
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Praslity (niem. Altkirch;) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dobre Miasto. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w roku 2010 była zamieszkana przez 313 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Józef Mucha.

Śródpolna kapliczka warmińska w okolicach Praslit. Fot. Jacek Jaworski. Źródło: www.ciekawemazury.pl [19.10.2014]

Położenie

Miejscowość jest położona w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego, w odległości 6,4 km od Dobrego Miasta.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona przez Jana z Łajs. W 1361 roku ówczesny biskup Jan Stryprock wystawił dokument lokacyjny. Na jego mocy Jan z Łajs otrzymał 70 łanów na prawie pruskim na założenie nowej wsi. W tym czasie w miejscowości zamieszkiwało już 10 pruskich rycerzy - zachowały się imiona 5 z nich: Cantote, Tuledrange, Milde, Nodobe i Tulegede. W czasie wojny polsko–krzyżackiej w latach 1519–1521 miejscowość uległa zniszczeniu. Wieś wyludniła się, a ziemia leżała odłogiem. Proces ponownego zasiedlenia przebiegał powoli. W 1656 roku Praslity obejmowały obszar 71 łanów, zamieszkały przez 2 sołtysów, 20 chłopów i 2 karczmarzy. W 1688 roku oprócz wspomnianych sołtysów i karczmarzy wieś liczyła 20 chłopów, 8 zagrodników, 12 komorników, 6 wolnych i 6 osób starszych. W połowie lat 90. XVII wieku miejscowość była zamieszkana przez 324 osoby (164 kobiety, 160 mężczyzn). W okresie wojny północnej w latach 1700–1721, Praslity nie zostały zniszczone przez Szwedów dzięki postawie ówczesnego sołtysa – Jerzego Heinego. W 1817 roku Praslity składały się z 55 domów, zamieszkanych przez 320 osób. W roku 1939 miejscowość liczyła 546 mieszkańców. 1 lipca 1947 roku nadano miejscowości polską nazwę Praslity. Po 1945 roku szkołę we wsi założył Zygmunt Kieżuń. Placówka uległa jednak likwidacji z powodu niewielkiej ilości uczniów.

Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych okresach:

• 1846 r. – 586 osób (26 ewangelików, 560 katolików; 74 domy)

• 1871 r. – 721 osób (21 ewangelików, 700 katolików; 91 domów)

• 1905 r. – 584 osoby (4 ewangelików, 580 katolików)

• 1925 r. – 561 osób (13 ewangelików, 547 katolików, jedna osoba nieokreślona religijnie; 85 domów)

Gospodarka

Poza granicami wsi zlokalizowane jest gospodarstwo agroturystyczne Agroturystka Praslity, w którym prowadzona jest również hodowla szkockich krów. W miejscowości działa również zakład produkcyjny, specjalizujący się w wyrobach mleczarskich.

Bezpieczeństwo

W Praslitach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.

Kultura

W miejscowości działa Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju Wsi Praslity.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Dobrym Mieście.

Turystyka

• szlak rowerowy o długości 34 km – przebieg trasy: Knopin – Barcikowo – Międzylesie – Smolajny – Praslity – Nowa Wieś Mała – Głotowo – Knopin

Zabytki

• dwór z początków XX wieku; od szosy do dworu prowadzi aleja lipowa; park z dużym stawem, pojedyncze egzemplarze okazów starodrzewów, obecnie zamieszkany przez kilka rodzin
• kapliczki warmińskie, zlokalizowane w centrum wsi oraz w okolicach miejscowości

Ludzie związani z miejscowością

• Zbigniew Kieżun (ur. 1950) - trener piłki nożnej na Warmii i Mazurach, szkoleniowiec najsilniejszych klubów w regionie: Stomilu Olsztyn, Olimpii Elbląg, Drwęcy Nowe Miasto Lubawskie, Jezioraka Iława, dzieciństwo spędził w Praslitach.

Bibliografia

Suchenek Zygmunt, Dobre Miasto: skrawek uroczej Warmii, Olsztyn 2011.
Bank Danych Lokalnych GUS [09.12.2013]
Polskie Zabytki [19.10.2014]