Związek Mazurów I

Związek Mazurów I
Rodzaj organizacji	organizacja regionalna
Profil działalności	reprezentowanie interesów ludności mazurskiej
Rok założenia	1931

Związek Mazurów I - organizacja założona w 1931 roku w Działdowie.

Historia

Geneza powstania organizacji jest bezpośrednio związana ze zmianami na arenie politycznej, rozgrywającymi się zarówno w Polsce, jak i w Niemczech. Po przewrocie majowym w 1926 roku na Działdowszczyźnie do głosu doszły stronnictwa sanacyjne. Mazurscy działacze z Działdowa także opowiedzieli się za współpracą z sanacją. Z drugiej strony do głosu dochodziły niemieckie nurty nacjonalistyczne, w których kierunki podążali młodzi Mazurzy, zniechęceni i rozczarowani działaniami polskich władz. Coraz większą popularność zdobywały niemieckie stowarzyszenia i organizacje polityczne i gospodarcze. W związku z ówczesną sytuacją i nastrojami przeważającej części ludności, działacze mazurscy postanowili podjąć w kroki w celu utworzenia własnej organizacji o polskiej orientacji. Związek Mazurów miał skupiać wyłącznie ludność mazurską i spełniać rolę jej reprezentanta w rozmowach z władzami polskimi. Inicjatywa powołania nowej organizacji przyciągnęła ówczesnych działaczy mazurskich: Karola Małłka, Adolfa Edwarda Szymańskiego, Jana Jagiełkę-Jaegertala. 3 lutego 1931 roku w obecności 30 osób odbyło się zebranie założycielskie Związku Mazurów. W projekcie nie uczestniczyła lkwim: Emilia Sukertowa-Biedrawina, Józef Biedrawa, ani Cieszyniacy.

Cele i zadania organizacji

Program organizacji został sformułowany w postaci Tez mazurskich, których opracowaniem zajął się Adolf Szymański. Program opublikowano na łamach "Gazety Mazurskiej".Tezy mazurskie nie spotkały się z życzliwym przyjęciem ze strony polskiej administracji, przede wszystkim wojewody i starosty. Działacze Związku Mazurów mieli szanse osobiście zaprezentować im postulaty organizacji (17 stycznia 1932 roku), nie wpłynęło to jednak w żaden sposób na zmianę stosunku polskiej administracji. Rozgoryczeni członkowie Związku potraktowali to jako kolejny dowód na całkowity brak zrozumienia dla kwestii mazurskiej. Szczególnie bolesne okazały się twierdzenia, że Mazurzy nie potrzebują dodatkowych przywilejów, a ich brak doświadczenia i słabe wykształcenie uniemożliwia podjęcie przez nich pracy w polskiej administracji. To doświadczenie nie zmotywowało jednak organizacji do podjęcia praktycznych działań. Związek Mazurów nie podjął dalszej aktywności.

Bibliografia

1. Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. II, Olsztyn 2011.
2. Bystrzycki Piotr, Działdowszczyzna w latach II Rzeczpospolitej. Życie społeczno-polityczne, Olsztyn 1997.
3. Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
4. Wrzesiński Wojciech, Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939, Olsztyn 1973.
5. Wrzesiński Wojciech, Polski ruch narodowy w Niemczech 1922-1939, Poznań 1970.

Zobacz też

• Związek Mazurów II
• Komitet Niesienia Pomocy Mazurom
• Komisja Szkolna na Mazurach
• Mazurska Partia Ludowa (1897)
• Mazurski Dom Ludowy w Działdowie
• Muzeum Mazurskie w Działdowie
• Mazurski Związek Ludowy
• Towarzystwo Mazurskiej Inteligencji Ludowej