Zamordeje

Zamordeje
Rodzaj miejscowości	wieś niesołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Ruciane-Nida
Sołectwo	Szeroki Bór
Liczba ludności (2010)	38 (łącznie Zamordeje i Oko)
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-220
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Zamordeje
Położenie na mapie Polski Zamordeje
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Zamordeje (niem. Kolonie Samordey, od 1938 r. Kolonie Samordei) – wieś niesołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Ruciane-Nida, w sołectwie Szeroki Bór. Po 1945 roku wieś wchodziła w skład gminy (później gromady) Wiartel; w 1973 roku włączono ją do gminy Ruciane-Nida. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Charakterystyka fizjograficzna

Wieś położona jest w południowo-wschodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, w centrum Puszczy Piskiej, na północnym brzegu Jeziora Nidzkiego, 10 km na południe od Rucianego-Nidy.

Znajdująca się w pobliżu osady wschodnia odnoga Jeziora Nidzkiego nosi nazwę zatoki Zamordeje Małe. Nad tą zatoką, około 1,3 km na północny wschód od wsi, położone są dwie bindugi: Zamordeje Północne i Zamordeje Południowe; na północ od wsi znajduje się binduga Cumówka, zaś na południowy zachód – binduga Czapka. Na północ od wsi, na zatoce Zamordeje Małe, położona jest wysepka Węża Kępa. W okolicy Zamordejów leżą również dwa niewielkie jeziorka, oba na północnych brzegach Jeziora Nidzkiego: Węża Wielka (3 ha) i Węża Mała (1,7 ha).

Dzieje miejscowości

Osada i majątek powstały tutaj prawdopodobnie na początku XIX wieku. Mieszkańcy wsi trudnili się rybołówstwem, zbieractwem, łowiectwem. Zatrudniali się również w leśnictwie, przede wszystkim przy wyrębie lasów i dostarczaniu drewna do któregoś z okolicznych tartaków. Szkoła we wsi powstała w 1855 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 21 dzieci, pracował zaś jeden nauczyciel. Według spisu powszechnego z 1939 roku znajdowało się tu osiem gospodarstw.

Po II wojnie światowej – w listopadzie 1945 roku – we wsi pozostało 29 mieszkańców. W latach 70. było we wsi dziesięć budynków mieszkalnych, działał również zakład gastronomiczny. Wieś ma charakter zabudowy rozproszonej.

Zamordeje odgrywają dużą rolę w ruchu turystycznym, jest to bowiem jedyna wieś na brzegach Jeziora Nidzkiego na odcinku między Krzyżami i Karwicą a Jaśkowem. Obok wsi rozwinęła się już w latach 70. XX wieku osada turystyczno-wypoczynkowa z domkami letniskowymi i kempingowymi, polem namiotowym oraz ze stanicą wodną Czaple; znajdują się tu również gospodarstwa agroturystyczne. Poza położeniem na Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, Zamordeje leżą na mniejszych szlakach pieszych i rowerowych, np. pętla z Rucianego-Nidy, dalej wschodnim brzegiem Jeziora Nidzkiego, przez wieś i leśniczówkę Zamordeje, na malowniczy półwysep Zamordeje i do stanicy wodnej Czaple, powrót na północ przez puszczę.

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych

1857 – 33 osoby (łącznie z leśniczówką)

1945 – 29 osób

1970 – 64 osoby, 11 gospodarstw (łącznie z leśną osadą Oko)

1978 – 30 osób

1987 – 36 osób

Ludzie związani z miejscowością:

• Do Zamordejów w młodości przyjeżdżał w odwiedziny do wuja Ernst Wiechert (1887-1950), znany pisarz niemiecki pochodzący z Mazur. Stąd zapewne odbywał spacery do Sowirogu, uwiecznionego później na kartach powieści Dzieci Jerominów.

Zabytki:

• Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, po północnej stronie drogi do leśniczówki Czaple.
• Dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku, rodzinny, po południowej stronie drogi do leśniczówki Czaple.

Turystyka:

• Szlak Puszczą Piską: Ruciane Nida - Pisz

Bibliografia:

1. Pawlicki Ryszard W., Sowiróg Ernsta Wiecherta, Znad Pisy, nr 2, 1995, s. 16-23.
2. Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
4. Szelichowski Stanisław, Uroki mazurskiej krainy. Krzyże 300 lat, Karwica i okolice, Warszawa 2006.
5. Śliwiński Józef, Z dziejów Rucianego-Nidy i okolic, Olsztyn 1993.
6. Worobiec Krzysztof A., Zaginione wioski Puszczy Piskiej, http://sadybamazury.wordpress.com/2009/06/18/zagubione-wioski-puszczy-piskiej/ [data dostępu: 11.08.2013]
7. Bank Danych Lokalnych GUS: www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 11.08.2013]
8. Gminna Ewidencja Zabytków: www.bip.ruciane-nida.pl/zalaczniki/prawo/130215093910.pdf [data dostępu: 11.08.2013]