Brusiny

Brusiny
Brusiny. Dwór z XIX w.
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Susz
Liczba ludności (2010)	95
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Brusiny
Położenie na mapie Polski Brusiny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Brusiny (niem. Gross Brausen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Susz. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 r. liczyła 95 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Agnieszka Ziętarska.

Brusiny

Dwór w Brusinach. Fotografia sprzed II wojny światowej

 

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, 19 km na północny zachód od Iławy i 6 km na południowy wschód od Susza, na północ od drogi wojewódzkiej nr 521.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona w 1338 r. Zasadźca wsi otrzymał karczmę w dożywotnie użytkowanie. Brusiny uległy zniszczeniu w okresie wojny trzynastoletniej. Opuszczone grunty włączono do domeny lennej Zakonu Krzyżackiego.

Po 1700 r. wieś stała się własnością rodu von Auerswald, do którego należały Pławty Wielkie, Trupel, Ulnowo i Trumiejki. W połowie XVIII w. majątek wraz z folwarkiem Fabiany znalazł się w rękach rodziny von Besler. Karol Wilhelm Johann von Besler w XIX w. wybudował miejscową szkołę. W latach 1805-1830 K.W.J. von Besler sprawował urząd landrata suskiego.

W 1885 r. wieś i majątek obejmowały obszar 653 ha uprawnych gruntów, 112 ha łąk oraz 238 ha lasów. W tym czasie Brusiny oraz folwark Brusiny Małe zakupił Elard von Oldenburg. W 1928 r. wzniesiono nowy szkolny budynek wraz z mieszkaniem nauczyciela (w tym czasie był nim niejaki Rudolf Willer).

Liczba mieszkańców i budynków mieszkalnych

• 1817 – 192 osoby, 17 domów
• 1831 – 205 osób, 20 domów
• 1864 – 156 osób, 12 domów
• 1871 – 152 osoby, 12 domów
• 1885 – 150 osób, 11 domów
• 1895 – 140 osób, 9 domów
• 1905 – 140 osób, 9 domów

Zabytki

• Dwór z pierwszej poł. XIX w.

Bibliografia

Iława. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1972.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wyd. II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Plan rozwoju lokalnego gminy i miasta Susz, bip.susz.sisco.info [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]