Rasząg

Rasząg
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Biskupiec
Liczba ludności (2010)	409
Strefa numeracyjna	(+48) 89
Kod pocztowy	11-300
Tablice rejestracyjne	NOL
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rasząg
Położenie na mapie Polski Rasząg
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rasząg (niem. Raschung) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Biskupiec. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 409 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Roman Jaśkiewicz.

Położenie

Wieś położona jest w środkowej części województwa warmińsko–mazurskiego, na pograniczu Pojezierza Olsztyńskiego i Pojezierza Mrągowskiego, nad jeziorem Rasząg.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w 1569 roku, gdy biskup Stanisław Hozjusz nadał swemu bratu Janowi 60 łanów na prawie magdeburskim, zaś Jan zobowiązał się do wystawienia jednej służby zbrojnej. Początkowo powstał tu majątek, następnie wieś szlachecka. W drugiej połowie XVIII wieku znajdował się tu majątek szlachecki, folwark i wieś, które łącznie liczyły 30 domów. W początkach następnego stulecia właścicielem majątku był niejaki Gerkowski. W 1820 roku majątek oraz wieś obejmowały łącznie 26 domów, natomiast w 1848 roku 25 domów.

Szkoła we wsi funkcjonowała już w pierwszej połowie XIX wieku: w 1827 roku nauczano w niej w języku polskim, zaś uczęszczało 27 uczniów. Z kolei w 1935 roku zatrudnionych w niej było trzech nauczycieli, zaś uczęszczało 133 dzieci. W 1882 roku staraniem Jana Liszewskiego założono w Raszągu bibliotekę Towarzystwa Czytelni Ludowych. W plebiscycie 1920 roku padło tu za Polską 39% głosów. W okresie międzywojennym działało w Raszągu koło Związku Polaków w Niemczech oraz koło Związku Towarzystw Młodzieży.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:

• 1820 r. – 205 osób

• 1857 r. – 421 osób

• 1933 r. – 557 osób

• 1939 r. – 605 osób

• 1988 r. – 378 osób

Religia

Rasząg znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Bartołtach Wielkich. We wsi znajduje się także filiał parafii ewangelicko–augsburskiej z Sorkwit.

Ludzie związani z miejscowością

• Jan Liszewski (1852–1894) – etnograf, działacz społeczny i polityczny, założyciel "Gazety Olsztyńskiej"; był nauczycielem w szkole w Raszągu w latach 1881-1883
• Jakub Mazuch (1847–1921) – mieszkaniec Rasząga, zasłużony działacz ruchu polskiego, członek Związku Polaków w Niemczech
• Bernard Barabasz (1889–1961) – działacz ruchu polskiego w okresie plebiscytowym, społecznik, członek Związku Polaków w Niemczech; urodził się w Raszągu

Zabytki

• park dawnego założenia dworskiego
• kościół ewangelicko–augsburski z 1925 roku, neogotycki, z kamienia polnego
• kaplica filialna pw. św. Józefa
• dwie kapliczki przydrożne z XIX wieku

Turystyka

• szlak rowerowy: Biskupiec – Rzeck – Rasząg – Zabrodzie – Kobułty – Parelskie Wzgórza – Lipowo – Stanclewo – Bredynki – Dębowo – Czerwonka – Biesowo – jezioro Galk – jezioro Dadaj

Bibliografia

Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [15.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [15.09.2013]
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [15.09.2013]