Kraszewo (gmina Lidzbark Warmiński)

Kraszewo
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	lidzbarski
Gmina	Lidzbark Warmiński
Liczba ludności (2010)	583
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kraszewo
Położenie na mapie Polski Kraszewo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Kraszewo (niem. Reichenberg) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie lidzbarskim, w gminie Lidzbark Warmiński. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

W 2010 roku miejscowość liczyła 583 mieszkańców (łącznie z Chełmem). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jan Sawka.

Położenie

Miejscowość leży w odległości 6 km na południowy zachód od Lidzbarka Warmińskiego.

Dzieje miejscowości

Miejscowość została założona przez Henryka z Lutr. Do jej powstania doszło między 1333 a 1342 rokiem. Lokacja wsi na obszarze 61,5 łanów została potwierdzona w 1359 roku przez biskupa warmińskiego Jana Stryprocka.

W XIV wieku wybudowano pierwszy kościół. W latach 40. XIV wieku przy świątyni działała szkoła parafialna. Kraszewo, podobnie jak większość miejscowości w tym okresie, zostało dotkliwie zniszczone w czasie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519–1521. W 1608 roku ówczesny biskup warmiński Szymon Rudnicki odnowił przywilej lokacyjny wsi. Wszystko wskazuje na to, że zniszczenia wojenne doprowadziły do częściowego wyludnienia się Kraszewa i porzucenia uprawianej dotąd ziemi. Odnowienie przywileju przyniosło ostatecznie efekty. W 1688 roku na obszarze 60 łanów gospodarzyły łącznie 22 osoby: 2 sołtysów, 16 chłopów, 4 zagrodników.

W 1651 roku spłonął miejscowy kościół, który odbudowano w 1718 roku. Dwa lata przed odbudową świątyni proboszcz Jan Jakub Burchardt wybudował na terenie cmentarza kaplicę, która pełniła także funkcję szpitala. W 1783 roku Kraszewo składało się z 42 budynków. W 1818 roku wieś była zamieszkana przez 252 osoby. W 1861 roku wzniesiona została zachowana do czasów obecnych wieża kościelna. U progu II wojny światowej miejscowość liczyła 493 mieszkańców.

Po 1945 roku Kraszewo uzyskało status wsi sołeckiej. Uruchomiona została szkoła, poczta oraz ośrodek zdrowia. W 1998 roku wieś była zamieszkana przez 596 osób.

Edukacja

• Gimnazjum w Kraszewie
• Szkoła Podstawowa im. Karola Wojtyły w Kraszewie

Zabytki

• kościół pw. św. Elżbiety z pierwszej połowy XIV stulecia.

Świątynia spłonęła w roku 1651. Kościół odbudowano w 1718 roku kościół, a dodatkowo rozbudowano o prezbiterium. Ołtarz główny oraz ołtarze boczne pochodzą z ok. 1800 roku. Wśród interesujących elementów wnętrza na uwagę zasługuje m.in. barokowa kaplica z XVIII wieku.

• neogotycka kapliczka przydrożna z drugiej połowy XIX stulecia
• kaplica pw. św. Rocha zlokalizowana na cmentarzu, wzniesiona w 1716 roku z inicjatywy ówczesnego proboszcza Jana Jakuba Burchardta

W XVIII WI wieku kaplica pełniła także funkcję miejscowego szpitala.

• dwa klasycystyczne domy (nr 52 i 56) z przełomu XVIII i XIX wieku oraz z początku XIX stulecia

Zobacz też

• Kraszewo (powiat działdowski)

Bibliografia

Chłosta Jan, Słownik Warmii, Olsztyn 2002.
Chrzanowski Tadeusz, Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii, Olsztyn 1978.
Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, redaktor prowadzący Bronisław Magdziarz, t. II, Olsztyn 1999.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]