Franknowo

Franknowo
Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Jeziorany
Liczba ludności (2010)	703
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Franknowo
Położenie na mapie Polski Franknowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Franknowo (niem. Frankenau) – wieś warmińska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jeziorany. Do 1954 roku siedziba gminy Franknowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego..

Położenie

Miejscowość położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 6 km na północny wschód od Jezioran w kierunku Bisztynka.

Dzieje miejscowości

Wieś została założona na prawie chełmińskim 3 grudnia 1346 roku przez wójta biskupiego Brunona z Lutr. Przez jakiś czas miejscowość nosiła podwójną nazwę: niemiecką - Vrankenaw i pruską - Vamlauken. Ta ostatnia z czasem zanikła. Franknowo zostało zlokalizowane na staropruskim polu osadniczym Vamlauken. Zasadźcą wsi został Prus o imieniu Heinko. Obszar wsi obejmował 91 włók, zasiedlonych przez ludność pruską. W okresie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521, miejscowość została całkowicie zniszczona. Wieś została opuszczona, 72 włóki ziemi leżały odłogiem. Do 1533 roku udało się na nowo zasiedlić 37 włók. 1 kwietnia 1585 roku biskup Marcin Kromer nadał niejakiemu Bartłomiejowi Mukowi karczmę we Franknowie. Druga karczma powstała w 1613 roku. W 1783 roku Franknowo składało się z 2 karczem i 70 domów. W 1785 roku wieś była zamieszkana wyłącznie przez Niemców.

Kościół został zbudowany wkrótce po założeniu wsi. Przed 1426 rokiem proboszczem był Mikołaj Hamersdorf, a po nim Dominicus Sartoris. Świątynia została zniszczona w okresie wojny trzynastoletniej. Kościół odbudowano w 1565 roku, ale po 1581 roku ponownie uległ zniszczeniu. Odbudowy podjęto się w latach 1746-1751 z fundacji biskupa Grabowskiego. W XIX wieku do parafii we Franknowie należały wsie: Kramarzewo, Polkajmy, Wólka Szlachecka i Wielewo.

Miejscowa szkoła w 1935 roku zatrudniała 3 nauczycieli, pracujących z 162 dzieci.

Liczba mieszkańców w poszczególnych okresach:

1820 - 455 osób

1848 - 595 osób

1939 - 927 osób

Edukacja

W miejscowości działa szkoła podstawowa.

Turystyka

• Szlak turystyczny o długości 23,5 km - przebieg trasy: Jeziorany-Tłokowo-Kramarzewo-Franknowo-Ustnik-Wójtówko-Jeziorany

Zabytki

• Kościół pw. św. Stanisława Biskupa i Męczennika i św. Katarzyny zbudowany w latach 1746-1751 w stylu barokowym
• Murowana barokowa dzwonnica z połowy XVIII stulecia
• Ogrodzenie cmentarza przykościelnego z dwoma bramkami z XVIII i XIX wieku
• 8 zabytkowych warmińskich kapliczek z XIX i XX wieku
• Krzyże przydrożne
• Cmentarz przykościelny
• Budynek dawnej szkoły
• Budynki mieszkalne i gospodarcze
• Budynek dawnej, nieczynnej obecnie stacji kolejowej,zaadaptowany na cele mieszkalne.

Bibliografia

1. Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
2. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 19.12.2013]
3. Dom Warmiński [data dostępu: 19.12.2013]
4. Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 19.12.2013]
5. Portal Jeziorany [data dostępu: 19.12.2013]
6. Wikipedia: Franknowo [data dostępu: 19.12.2013]