Łukta: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Charakterystyka fizjograficzna) |
|||
| Linia 39: | Linia 39: | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Łukta położona jest w obrębie krainy historycznej [[Prusy Górne|Prus Górnych]], w odległości około 17 km od [[Morąg|Morąga]]. Przez wieś przepływa [[Rzeka Łukta|rzeka Łukta]]. W odległości 2 km od Łukty położone jest [[Jezioro Marąg]]. Na jeziorze znajduje się [[Wyspa Lipowa - Rezerwat krajobrazowy]]. W odległości 2-4 km zlokalizowane są jeziora: [[Jezioro Isąg|Isąg]], [[Jezioro Długie|Długie]], [[Jezioro Taborskie|Taborskie]], [[Jezioro Karwek|Karwek]], [[Jezioro Zerek|Zerek]]. | + | Łukta położona jest w obrębie krainy historycznej [[Prusy Górne|Prus Górnych]], w odległości około 17 km od [[Morąg|Morąga]]. Przez wieś przepływa [[Rzeka Łukta|rzeka Łukta]]. W odległości 2 km od Łukty położone jest [[Jezioro Marąg]]. Na jeziorze znajduje się [[Rezerwat Wyspa Lipowa|Wyspa Lipowa - Rezerwat krajobrazowy]]. W odległości 2-4 km zlokalizowane są jeziora: [[Jezioro Isąg|Isąg]], [[Jezioro Długie|Długie]], [[Jezioro Taborskie|Taborskie]], [[Jezioro Karwek|Karwek]], [[Jezioro Zerek|Zerek]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 55: | Linia 55: | ||
1939 - 780 | 1939 - 780 | ||
| − | |||
===Gospodarka=== | ===Gospodarka=== | ||
Na terenie wsi działa [[Fundacja Rozwoju Regionu Łukta]]. | Na terenie wsi działa [[Fundacja Rozwoju Regionu Łukta]]. | ||
| − | |||
===Kultura=== | ===Kultura=== | ||
W miejscowości działa [[Gminny Ośrodek Kultury w Łukcie|Gminny Ośrodek Kultury]] oraz [[Gminna Biblioteka Publiczna w Łukcie|Gminna Biblioteka Publiczna]]. | W miejscowości działa [[Gminny Ośrodek Kultury w Łukcie|Gminny Ośrodek Kultury]] oraz [[Gminna Biblioteka Publiczna w Łukcie|Gminna Biblioteka Publiczna]]. | ||
| − | |||
===Sport=== | ===Sport=== | ||
W miejscowości działa piłkarski klub sportowy [[Warmiak Łukta]]. | W miejscowości działa piłkarski klub sportowy [[Warmiak Łukta]]. | ||
| − | |||
===Edukacja=== | ===Edukacja=== | ||
W Łukcie funkcjonuje [[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Łukcie|zespół szkolno - przedszkolny]] | W Łukcie funkcjonuje [[Zespół Szkolno-Przedszkolny w Łukcie|zespół szkolno - przedszkolny]] | ||
| − | |||
===Religia=== | ===Religia=== | ||
W miejscowości znajduje się siedziba [[Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Łukcie|parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Boskiej Częstochowskiej]], | W miejscowości znajduje się siedziba [[Parafia pw. Matki Boskiej Częstochowskiej w Łukcie|parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Boskiej Częstochowskiej]], | ||
| − | |||
===Turystyka=== | ===Turystyka=== | ||
| − | *Żółty szlak rowerowy: Łukta – [[Komorowo (gmina Łukta) |Komorowo]] – [[Pelnik]] – [[Łęguty]] – [[Grazymy]] – [[Wynki]] – Łukta o łącznej długości 24,5 km | + | *Żółty szlak rowerowy: Łukta – [[Komorowo (gmina Łukta) |Komorowo]] – [[Pelnik]] – [[Łęguty]] – [[Grazymy]] – [[Wynki]] – Łukta o łącznej długości 24,5 km. |
| − | *Zielony szlak rowerowy: Łukta – [[Dragolice]] – [[Florczaki]] – [[Nowaczyzna]] – [[Swojki]] – [[Żabi Róg]] – [[Gubity]] – [[Kozia Góra]] – [[Gucin]] – [[Kolonia Mostkowo]] – Łukta o łącznej długości 27,9 km | + | *Zielony szlak rowerowy: Łukta – [[Dragolice]] – [[Florczaki]] – [[Nowaczyzna]] – [[Swojki]] – [[Żabi Róg]] – [[Gubity]] – [[Kozia Góra]] – [[Gucin]] – [[Kolonia Mostkowo]] – Łukta o łącznej długości 27,9 km. |
| − | *Niebieski szlak rowerowy: Łukta – [[Molza]] – [[Dąg]] – [[Plichta]] – [[Tabórz]] – [[Niedźwiady]] – [[Białka Leśna]] – Florczaki [[Kolonia]] – [[Ramoty]] – Łukta o łącznej długości 27,3 km | + | *Niebieski szlak rowerowy: Łukta – [[Molza]] – [[Dąg]] – [[Plichta]] – [[Tabórz]] – [[Niedźwiady]] – [[Białka Leśna]] – Florczaki [[Kolonia]] – [[Ramoty]] – Łukta o łącznej długości 27,3 km. |
| − | |||
===Przyroda=== | ===Przyroda=== | ||
W pobliżu miejscowości znajduje się obszar ochrony siedliskowej [[Natura 2000 Jezioro Długie | "Jezioro Długie"]]. Na terenie gminy znajdują się także [[Rezerwat Wyspa Lipowa|Rezerwat "Wyspa Lipowa"]] i [[Rezerwat Sosny Taborskie|"Sosny Taborskie"]]. | W pobliżu miejscowości znajduje się obszar ochrony siedliskowej [[Natura 2000 Jezioro Długie | "Jezioro Długie"]]. Na terenie gminy znajdują się także [[Rezerwat Wyspa Lipowa|Rezerwat "Wyspa Lipowa"]] i [[Rezerwat Sosny Taborskie|"Sosny Taborskie"]]. | ||
| − | |||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| Linia 92: | Linia 84: | ||
*Wykopaliska archeologiczne wskazują na przynależność Łukty i jej okolic w okresie neolitu (4200 – 1700 lat p.n.e.) do tzw. [[kultura ceramiki sznurowej|kultury ceramiki sznurowej]]. Ludność tej kultury pojawiła się pod koniec neolitu i zasięgiem swym obejmowała Europę wschodnią, południową i środkową. W Łukcie znaleziono typowe dla kultury ceramiki sznurowej kamienne topory zwane łódkowatymi. | *Wykopaliska archeologiczne wskazują na przynależność Łukty i jej okolic w okresie neolitu (4200 – 1700 lat p.n.e.) do tzw. [[kultura ceramiki sznurowej|kultury ceramiki sznurowej]]. Ludność tej kultury pojawiła się pod koniec neolitu i zasięgiem swym obejmowała Europę wschodnią, południową i środkową. W Łukcie znaleziono typowe dla kultury ceramiki sznurowej kamienne topory zwane łódkowatymi. | ||
[[File:Kościół gotycki w Łukcie.jpg|thumb|300px|Kościół gotycki w Łukcie]] | [[File:Kościół gotycki w Łukcie.jpg|thumb|300px|Kościół gotycki w Łukcie]] | ||
| − | |||
===Ludzie związani z miejscowością=== | ===Ludzie związani z miejscowością=== | ||
| Linia 98: | Linia 89: | ||
*[[lkwim:Alfred Markowski|Alfred Markowski]] (1930-2002) – poeta, pisarz, satyryk. | *[[lkwim:Alfred Markowski|Alfred Markowski]] (1930-2002) – poeta, pisarz, satyryk. | ||
*[[lkwim:Stanisław Raginiak|Stanisław Raginiak]] (ur. 1952) – poeta, prozaik. | *[[lkwim:Stanisław Raginiak|Stanisław Raginiak]] (ur. 1952) – poeta, prozaik. | ||
| − | |||
=== Bibliografia: === | === Bibliografia: === | ||
Wersja z 21:06, 31 sie 2014
| Pole-obowiązkowe | |||
| | |||
| |||
 Łukta. Jezioro Marąg
| |||
| Rodzaj miejscowości | wieś gminna | ||
| Państwo |  Polska
| ||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | ostródzki | ||
| Gmina | Łukta | ||
| Liczba ludności (2010) | 1 235 (łącznie Łukta i Dragolice) | ||
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 | ||
| Kod pocztowy | 14-105 | ||
| Tablice rejestracyjne | NOS | ||
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Pole-obowiązkowe | |||
| Położenie na mapie Polski  Pole-obowiązkowe | |||
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |||
Łukta (niem. Locken) – wieś gminna w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ostródzkim, w gminie Łukta.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość jest siedzibą gminy Łukta.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Łukta położona jest w obrębie krainy historycznej Prus Górnych, w odległości około 17 km od Morąga. Przez wieś przepływa rzeka Łukta. W odległości 2 km od Łukty położone jest Jezioro Marąg. Na jeziorze znajduje się Wyspa Lipowa - Rezerwat krajobrazowy. W odległości 2-4 km zlokalizowane są jeziora: Isąg, Długie, Taborskie, Karwek, Zerek.
Dzieje miejscowości
Miejscowość powstała w 1340 roku. Winrych von Kniprode nadał w roku 1352 Prusom Jonemu i Girmanowi 5 łanów w Łukcie. W 1407 roku wzniesiono kościół, którego budowę wspierał finansowo wielki mistrz Zakonu Ulrich von Jungingen. W 1414 roku w Łukcie spłonęły w czasie polskich wypraw odwetowych 4 karczmy i 16 gospodarstw. W 1448 roku wieś liczyła 20 włók a majątek 6 włók. Do 1525 roku pozostawał świątynią katolicką. W XVI wieku miejscowość zamieszkiwała głównie polska ludność. Miała wówczas prawo do organizowania dwóch jarmarków, odbywających się razem z odpustami. W Łukcie istniał w tym czasie również targ rybny. W 1540 roku działały w miejscowości dwie karczmy i dwa młyny. W 1587 roku Łukta posiadała 20 włók, z których 4 należały do kościoła. W kolejnym stuleciu działała w miejscowości szkoła parafialna. W tym okresie w Łukcie istniał młyn, tartak i cegielnia. W 1678 roku struktura ludności przedstawiała się następująco: sołtys, 4 karczmarzy, 8 chłopów, 4 ogrodników, krawiec i rzeźnik w jednej osobie, piekarz, 2 szewców, garncarz, kołodziej i kowal. W XVI i XVII wieku w Łukcie przeważała ludność niemiecka. W XVIII wieku do tutejszej parafii należało pięć majątków i sześć okolicznych wsi. W 1706 roku w Łukcie wprowadzono na stałe targi końskie. W latach 1806-1807 w Łukcie stacjonowali żołnierze 13 pułku grenadierów francuskich. W 1862 roku w gminie Łukta zamieszkiwało 4 700 osób, w tym 3 900 Polaków. W 1867 roku uruchomiono w miejscowości dwuklasową szkołę ewangelicką, w której zajęcia prowadzono wyłącznie w języku niemieckim.
Aktualnie funkcję wójta pełni Jan Leonowicz[1].
Liczba ludności w poszczególnych okresach:
1820-1861 – 617
1895 – 818
1939 - 780
Gospodarka
Na terenie wsi działa Fundacja Rozwoju Regionu Łukta.
Kultura
W miejscowości działa Gminny Ośrodek Kultury oraz Gminna Biblioteka Publiczna.
Sport
W miejscowości działa piłkarski klub sportowy Warmiak Łukta.
Edukacja
W Łukcie funkcjonuje zespół szkolno - przedszkolny
Religia
W miejscowości znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Matki Boskiej Częstochowskiej,
Turystyka
- Żółty szlak rowerowy: Łukta – Komorowo – Pelnik – Łęguty – Grazymy – Wynki – Łukta o łącznej długości 24,5 km.
- Zielony szlak rowerowy: Łukta – Dragolice – Florczaki – Nowaczyzna – Swojki – Żabi Róg – Gubity – Kozia Góra – Gucin – Kolonia Mostkowo – Łukta o łącznej długości 27,9 km.
- Niebieski szlak rowerowy: Łukta – Molza – Dąg – Plichta – Tabórz – Niedźwiady – Białka Leśna – Florczaki Kolonia – Ramoty – Łukta o łącznej długości 27,3 km.
Przyroda
W pobliżu miejscowości znajduje się obszar ochrony siedliskowej "Jezioro Długie". Na terenie gminy znajdują się także Rezerwat "Wyspa Lipowa" i "Sosny Taborskie".
Zabytki:
- Kościół gotycki wzniesiony w roku 1407 wraz z przylegającym cmentarzem, wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków.
- Zlokalizowane w kościele płyty nagrobne Achacego Bocka i jego żony z początków XVII wieku.
- Wykopaliska archeologiczne wskazują na przynależność Łukty i jej okolic w okresie neolitu (4200 – 1700 lat p.n.e.) do tzw. kultury ceramiki sznurowej. Ludność tej kultury pojawiła się pod koniec neolitu i zasięgiem swym obejmowała Europę wschodnią, południową i środkową. W Łukcie znaleziono typowe dla kultury ceramiki sznurowej kamienne topory zwane łódkowatymi.
Ludzie związani z miejscowością
- Jan Leonowicz (ur. 1953) — społecznik, samorządowiec, wójt gminy Łukta.
- Alfred Markowski (1930-2002) – poeta, pisarz, satyryk.
- Stanisław Raginiak (ur. 1952) – poeta, prozaik.
Bibliografia:
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 2, Olsztyn 2011.
- Darmochwał Tomasz, Rumiński Marek Jacek, Warmia. Mazury, Białystok 1998.
- Dąbrowski Jan, Siedem wieków Łukty. 600-lecie kościoła, 50-lecie parafii Matki Boskiej Częstochowskiej, Olsztyn 2007.
- Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
- Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach Pruskich i Warmii, na nowo podali do druku Grzegorz Jasiński, Andrzej Rzempołuch, Robert Traba, Olsztyn 1991.
- Ostróda. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1976.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS:http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 30.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/osterode.html [data dostępu: 30.08.2013]
- Gminny Ośrodek Kultury: http://goklukta.pl/ [data dostępu: 30.08.2013]
- Oficjalna strona gminy Łukta: http://www.lukta.com.pl/ [data dostępu: 30.08.2013]
- Urząd gminy Łukta. Biuletyn Informacji Publicznej: http://www.bip.lukta.sprint.com.pl/ [data dostępu: 30.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 30.08.2013]
Przypisy
- ↑ http://www.bip.lukta.sprint.com.pl/ [data dostępu: 10.09.2013]
.
