Drulity

Drulity
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	elbląski
Gmina	Pasłęk
Liczba ludności (2010)	417 (łącznie z Tumpitami)
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Drulity
Położenie na mapie Polski Drulity
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Drulity (niem. ') – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Pasłęk. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 417 mieszkańców (łącznie z Tumpitami). Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Piotr Wojciechowski.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na obszarze Wysoczyzny Elbląskiej, na wschód od Kanału Elbląskiego i drogi wojewódzkiej nr 526, 13 km na południe od Pasłęka, w pobliżu granicy z powiatem ostródzkim.

Dzieje miejscowości

W miejscowości działa centrum szkoleniowo-konferencyjne. Biogram tej wsi przedstawiono w „Głosie Pasłęka” nr 5 (112), za maj 2000 r. W międzyczasie powstała jednak konieczność uzupełnienia zaprezentowanego materiału z dwóch zasadniczych powodów. Po pierwsze - w większości przekazów historycznych, zarówno niemieckich jak i polskich, błędnie podaje się nazwisko właścicieli tego majątku w latach 1851-1945. Po drugie - w 2003 r. poznałem zamieszkałą w Paryżu p. Catherine Krahmer – córkę ostatniego właściciela dóbr w Drulitach. Uzyskane od niej informacje i wskazówki są na tyle ciekawe, że nie sposób nie podzielić się nimi z Czytelnikami „Głosu”.

Na początku należy jeszcze raz podkreślić, że wywodząca się z Hamburga rodzina Krahmer była właścicielem majątku ziemskiego w Drulitach w latach 1851-1945.

Tymczasem w wielu publikacjach, niestety także o walorach popularno-naukowych, podaje się, w latach 1851- ok. 1920 dobra drulickie należały do rodu „Sthamer”. Jak nietrudno zauważyć, że jest to typowy błąd drukarski, polegający na przestawieniu liter, zwany niekiedy „czeskim błędem”. Błędna pisownia tego nazwiska pojawiła się po raz pierwszy w pewnym druku ulotnym z końca XIX wieku(1) , a następnie bez weryfikacji powtarzana była w wielu materiałach, m.in. w wartościowej publikacji Helmuta Sieber’a „Schlösser und Herrensitze in Ost- und Westpreußen” (Zamki i dwory we Wschodnich i Zachodnich Prusach), Frankfurt nad Menem 1958. Na stronie 50 tej książki popełniono zresztą dwa inne błędy drukarskie, podając nazwisko pierwszego starosty pasłęckiego Adolfa von Haake (*1790-†1856) jako „Stake”, a nazwisko Wallenrodt jako „Wahenrodt”. Niepoprawna pisownia nazwiska rodu Krahmer znajduje się również w cenionej publikacji Małgorzaty Jackiewicz-Garniec i Mirosława Garniec „Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich”, Olsztyn 1999, strona 43.

Dla przypomnienia należy więc podać, że w 1851 r. Drulity i folwark w Tumpitach od Adolfa v. Bessera nabył Jürgen Krahmer, kupiec z Hamburga. Wkrótce, podczas budowy Kanału Oberlandzkiego (dzisiaj kanał Elbląski) otrzymał dalsze 300 morg ziemi od królewskiego rządu pruskiego, w zamian za odstąpienie części jeziora Piniewo. Nowy właściciel przystąpił z miejsca do rekultywacji zapuszczonej ziemi ornej, rozpoczął meliorację, odkwaszenie gleb itd. Nie doczekał jednak owoców swojej ciężkiej pracy, bowiem zmarł już w 1855 r. Majątkiem zarządzała wdowa po nim wraz z najstarszym synem Emilem, który także szybko zmarł - w 1859 r. Prowadziła więc dalej gospodarstwo z najmłodszym synem Gustawem, który specjalnie powrócił z Ameryki Południowej. Następny przedstawiciel tego rodu - doktor praw Robert Krahmer miał w 1922 r. w Drulitach 449 ha ziemi, w tym 211 ha ziemi ornej, 82 ha pastwisk, 100 ha łąk i 40 ha lasu. W gospodarstwie hodowano rasowe konie – 65 sztuk, było także 118 krów i 300 owiec rasy „Merinos”. Uprawiano również zboża, kartofle, a 30-40 koni, tzw. „remontów” sprzedawano rocznie dla potrzeb wojska. Krótko przed wybuchem II wojny Drulity wraz z Tumpitami liczyły 234 mieszkańców.

Ostatnim właścicielem drulickiego majątku był dr Hans-Werner Krahmer (*marzec 1901-†grudzień 1976). Jego matka z domu Wertheimber, pochodziła z najstarszej i znakomitej bankierskiej rodziny żydowskiej z Frankfurtu nad Menem. Po przejęciu władzy przez nazistów, uciekła do Paryża. Gdy w czerwcu 1940 r. pierwsze oddziały hitlerowskie stanęły u bram stolicy Francji(2) , popełniła samobójstwo. Jej syn - wspomniany już dr Hans-Werner Krahmer ożenił się z Greczynką Anną Protopapadakis, w Berlinie w dniu 27 lutego 1933 r., a więc w dniu podpalenia Reichstagu! W okresie drulickim był zaprzyjaźniony z Marion Gräfin von Dönhoff, która w latach 1937-45 zarządzała dobrami Fundacji Dönhoffów dla Biednych w pobliskich Kwitajnach (Gräflichen von Dönhoffsche Familien- und Armenstiftung in Quittainen). Utrzymywał także kontakt z rodziną Martina v. Perbandt,a z sąsiedniej Śliwicy. Dodać należy, że jego starszy brat – Kurt Krahmer był przed wojną dyrektorem Dresdener Bank i w 1935 r., w wieku 35 lat zginął w katastrofie pociągu między Pragą i Dreznem. Był żonaty z Alicją (Alix) Goldschmidt – Rotschild, córką Filipa (Philipp) Schey von Koromla, wywodzącego się ze szlachty austriacko-węgierskiej(3) . W drugim małżeństwie Alicja wyszła za Guy de Rotschilda, głównego przedstawiciela linii francuskiej tego rodu, który nota bene – jeszcze żyje. W styczniu 1945 r. dr Hans-Werner Krahmer opuścił Drulity i osiadł w Krottenmühl nad jeziorem Simssee w Górnej Bawarii, między Rosenheim i Salzburgiem. Niedaleko stąd znajduje się miejscowość Marktl – miejsce urodzin Josepha Ratzinger’a, czyli obecnego papieża Benedykta XVI, następcy Jana Pawła II.

To właśnie dzięki swojej szwagierce – Alicji, dr Hans-Werner Krahmer osiedlił się w 1948 r. w Normandii, gdzie (Reux P. Pont L’evéque) zajął się zarządzaniem dobrami Goldschmidtów-Rotschyldów(4) .

Jeszcze kilka słów o żonie ostatniego właściciela Drulit, która jak wspomniano wyżej, była rodowitą Greczynką. Otóż jej ojcem był Petros Emanuel Protopapadakis (*31.12.1859-†28.11.1922), premier rządu greckiego po I wojnie światowej. W prowadzonej od czerwca 1920 r. wojnie Grecji z Turcją, sprowokowanej przez „lisa z Krety” – poprzedniego premiera E. Venizelosa, który miał mocarstwową wizję „Wielkiej Grecji”, Grecja poniosła druzgocącą klęskę(5) . Winą za wszystko oskarżono Petrosa E. Protopapadakisa i pięciu innych członków jego rządu (Baltadzis, Gounaris, Stratos, Theokis i Hadzanestis), z którymi objął władzę pół roku przed klęską. Całą szóstkę skazano na śmierć i rozstrzelano w Atenach w dniu 28.11.1922 r. Wdowa po rozstrzelanym Protopapadakisie zamieszkała z córką - Anną w Berlinie. Niedługo potem wszyscy zostali zrehabilitowani, a w miejscu ich kaźni posadzono sześć cyprysów i wybudowano kościół pod wezwaniem Zmartwychwstania Pańskiego, zwanego jednak popularnie „Kościołem Sześciu” (grec. Ecclesia ton echsi). Dokładnie 50 lat później, w dniu 28.11.1972 r., w kościele tym odbyło się uroczyste nabożeństwo poświęcone rozstrzelanym. Ówczesny premier Grecji – Konstandinos Karamanlis nazwał śmierć niewinnych sześciu, „morderstwem politycznym”. Dodać należy, iż na wyspie Naxos, w miejscu gdzie urodził się Petros E. Protopapadakis, stoi dzisiaj jego pomnik.

Tak więc dzięki dawnym właścicielom Drulit (v. Schertwitz, v. Wallenrodt, v. Haake i Krahmer) przeszłość historyczna niepozornych Drulit ma wielowątkowy, można powiedzieć - europejski wymiar.

Lech Słodownik

1. W posiadaniu autora biogramu.

2. Paryż został zajęty przez Wehrmacht w dniu 14.06.1940 r.

3. Jej przodkowie wywodzili się z Żydów Sefardyjskich.

4. Pani Catherine Krahmer dziękuję w tym miejscu za przekazane materiały i wskazówki.

5. W czasie tej wojny reporterem „Toronto Daily Star” był Ernst Hemingway.

Komentarze

Zabytki

• Klasycystyczny pałac z XIX stulecia

Bibliografia

1. Mieczkowski Krzysztof, Tomaszewski Marian, Rowerem po krainie Kanału Elbląskiego. Przewodnik po szlakach rowerowych, Elbląg 2012.
2. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.

1. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.06.2014]
2. Lech Słodownik, Drulity [data dostępu: 5.06.2014]