Frączki: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Turystyka) |
|||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Frączki''' (niem.''Fleming'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[ | + | ''' Frączki''' (niem.''Fleming'') – [[wieś sołecka]] w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Dywity (gmina wiejska)|gminie Dywity]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny|administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. |
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 282 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Maria Preweda]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/dywity_gmina_wiejska/170/299/Solectwa/ [data dostępu: 4.12.2013]</ref>. | Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 282 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Maria Preweda]]<ref>http://bip.warmia.mazury.pl/dywity_gmina_wiejska/170/299/Solectwa/ [data dostępu: 4.12.2013]</ref>. | ||
| Linia 39: | Linia 39: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Obecna nazwa wsi została utworzona po zakończeniu [[II wojna światowa| II wojny światowej]] od imienia Franciszek i nie ma nic wspólnego z oryginalną niemieckojęzyczną nazwą. na wzór innych nazw miejscowości, pochodzących od imienia, w tym przypadku Franciszek. Pierwotna nazwa wsi ulegała na przestrzeni wieków stopniowym przekształceniom:Flemingswalt (1358), Flemingswald (1369), Flemingswalde (1376), Fleminck (1597), Fleming (1615), Flemming (1820). | + | Obecna nazwa wsi została utworzona po zakończeniu [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] od imienia Franciszek i nie ma nic wspólnego z oryginalną niemieckojęzyczną nazwą. na wzór innych nazw miejscowości, pochodzących od imienia, w tym przypadku Franciszek. Pierwotna nazwa wsi ulegała na przestrzeni wieków stopniowym przekształceniom:Flemingswalt (1358), Flemingswald (1369), Flemingswalde (1376), Fleminck (1597), Fleming (1615), Flemming (1820). |
| − | Miejscowość otrzymała przywilej lokacyjny w rąk biskupa [[Jan Stryprock|Jan Stryprocka]] w roku 1358. Nadanie zobowiązywało zasadźcę do wystawienia kościoła we wsi. Pierwszym właścicielem wsi był Wilhelm Fleming von Wusen. W okresie rządów biskupa [[Franciszek Kuuhschmalz| Franciszka Kuhschmalza]] w latach 1424-1457, świątynia we Frączkach była filią kościoła w [[Radostowo|Radostowie]]. W XV wieku w okresie [[ | + | Miejscowość otrzymała przywilej lokacyjny w rąk biskupa [[Jan Stryprock|Jan Stryprocka]] w roku 1358. Nadanie zobowiązywało zasadźcę do wystawienia kościoła we wsi. Pierwszym właścicielem wsi był Wilhelm Fleming von Wusen. W okresie rządów biskupa [[Franciszek Kuuhschmalz| Franciszka Kuhschmalza]] w latach 1424-1457, świątynia we Frączkach była filią kościoła w [[Radostowo|Radostowie]]. W XV wieku w okresie [[Wojna polsko-krzyżacka 1519-1521 |wojny polsko-krzyżackiej]] w latach 1519-1521 uległ zniszczeniu. Nowa świątynia powstała pod koniec kolejnego stulecia - konsekracji dokonał wówczas w roku 1580 biskup [[lkwim:Marcin Kromer|Marcin Kromer]]. Po upływie 300 lat na jego miejscu powstał zachowany do czasów obecnych neogotycki kościół, konsekrowany w 1883 roku przez biskupa [[Filip Krementz| Filipa Krementza]]. 21 stycznia 1905 roku biskup [[Andrzej Thiel]] utworzył we Frączkach samodzielną [[Parafia pw. św. Marii Magdaleny we Frączkach|parafię]]. |
W XIX wieku miejscowość była zamieszkana wyłącznie przez Polaków. | W XIX wieku miejscowość była zamieszkana wyłącznie przez Polaków. | ||
| Linia 47: | Linia 47: | ||
==Edukacja== | ==Edukacja== | ||
| − | W miejscowości funkcjonuje [[ | + | W miejscowości funkcjonuje [[Szkoła podstawowa we Frączkach|szkoła podstawowa]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 55: | Linia 55: | ||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | *Szlak rowerowy o długości 29,6 km - przebieg trasy: [[Jeziorany]]-[[Lekity]]-[[Derc]]-Frączki-[[Studzianka]]-[[Radostowo]]-[[Studnica]]-Jeziorany | + | *Szlak rowerowy o długości 29,6 km - przebieg trasy: [[Jeziorany]]-[[Lekity]]-[[Derc]]-Frączki-[[Studzianka]]-[[Radostowo]]-[[Studnica]]-[[Jeziorany]] |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 64: | Linia 64: | ||
*Kapliczka przydrożna zlokalizowana przy kamieniu pamiątkowym | *Kapliczka przydrożna zlokalizowana przy kamieniu pamiątkowym | ||
*Kapliczka z końca XIX stulecia zlokalizowana przy posesji nr 12 | *Kapliczka z końca XIX stulecia zlokalizowana przy posesji nr 12 | ||
| − | *Przed II wojną światową w centrum wsi stał pomnik upamiętniający mieszkańców Frączek i Studzianki, poległych w czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]]. Po 1945 roku uległ zniszczeniu. Na ocalałej podmurówce umieszczony został w roku 2008 kamień i tablicę upamiętniającą jubileusz 650-lecia Frączek. | + | *Przed II wojną światową w centrum wsi stał pomnik upamiętniający mieszkańców Frączek i Studzianki, poległych w czasie [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]]. Po 1945 roku uległ zniszczeniu. Na ocalałej podmurówce umieszczony został w roku 2008 kamień i tablicę upamiętniającą jubileusz 650-lecia Frączek. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 82: | Linia 82: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat olsztyński]] | |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Dywity (gmina wiejska)]] |
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Wersja z 13:17, 7 lip 2014
| Frączki | |
| | |
 Neogotycki kościół we Frączkach z XIX wieku.
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Dywity |
| Liczba ludności (2010) | 282 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Frączki | |
| Położenie na mapie Polski  Frączki | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Frączki (niem.Fleming) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Dywity. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 282 osoby. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Maria Preweda[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 23 km na północ od Olsztyna.
Dzieje miejscowości
Obecna nazwa wsi została utworzona po zakończeniu II wojny światowej od imienia Franciszek i nie ma nic wspólnego z oryginalną niemieckojęzyczną nazwą. na wzór innych nazw miejscowości, pochodzących od imienia, w tym przypadku Franciszek. Pierwotna nazwa wsi ulegała na przestrzeni wieków stopniowym przekształceniom:Flemingswalt (1358), Flemingswald (1369), Flemingswalde (1376), Fleminck (1597), Fleming (1615), Flemming (1820). Miejscowość otrzymała przywilej lokacyjny w rąk biskupa Jan Stryprocka w roku 1358. Nadanie zobowiązywało zasadźcę do wystawienia kościoła we wsi. Pierwszym właścicielem wsi był Wilhelm Fleming von Wusen. W okresie rządów biskupa Franciszka Kuhschmalza w latach 1424-1457, świątynia we Frączkach była filią kościoła w Radostowie. W XV wieku w okresie wojny polsko-krzyżackiej w latach 1519-1521 uległ zniszczeniu. Nowa świątynia powstała pod koniec kolejnego stulecia - konsekracji dokonał wówczas w roku 1580 biskup Marcin Kromer. Po upływie 300 lat na jego miejscu powstał zachowany do czasów obecnych neogotycki kościół, konsekrowany w 1883 roku przez biskupa Filipa Krementza. 21 stycznia 1905 roku biskup Andrzej Thiel utworzył we Frączkach samodzielną parafię.
W XIX wieku miejscowość była zamieszkana wyłącznie przez Polaków.
Edukacja
W miejscowości funkcjonuje szkoła podstawowa.
Kultura
We Frączkach działa Stowarzyszenie Nasza Wieś, skupiające się na integracji i aktywizacji mieszkańców oraz popularyzacji walorów historycznych, przyrodniczych i kulturowych regionu. We wsi istnieje również Centrum Kultury i Aktywności. Cyklicznie w miejscowości organizowany jest zlot rowerowy oraz Noc Sobótkowa.
Turystyka
- Szlak rowerowy o długości 29,6 km - przebieg trasy: Jeziorany-Lekity-Derc-Frączki-Studzianka-Radostowo-Studnica-Jeziorany
Zabytki
- Kościół neogotycki z XIX wieku pw. św. Marii Magdaleny.
- Ceglana kapliczka z końca XIX wieku, zlokalizowana przy kościele
- Kapliczka z 1819 roku przy budynku dawnej szkoły
- Kapliczka przydrożna zlokalizowana przy kamieniu pamiątkowym
- Kapliczka z końca XIX stulecia zlokalizowana przy posesji nr 12
- Przed II wojną światową w centrum wsi stał pomnik upamiętniający mieszkańców Frączek i Studzianki, poległych w czasie I wojny światowej. Po 1945 roku uległ zniszczeniu. Na ocalałej podmurówce umieszczony został w roku 2008 kamień i tablicę upamiętniającą jubileusz 650-lecia Frączek.
Bibliografia
- Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
- Jadwiszczak Andrzej S., Klimek Robert, Kosińska Teresa, Warmia znana i nieznana: Ługwałd, Spręcowo, Sętal, Nowe Włóki, Plutki, Gradki, Tuławki, Gady, Frączki, Studzianka, Derc, Barczewko, Maruny, Gady 2011.
- Lewicka Daniela, Tomkiewicz Ryszard, Gmina Dywity: teraźniejszość i przeszłość, Olsztyn 1994.
- "Mój Fleming, moje Frączki. Wspomnienia mieszkańców", oprac. hist. Stanisław Achremczyk, Frączki 2008.
- Skurzyński Piotr, Warmia i polskie Dolne Prusy. Przewodnik turystyczny, Gdynia 2012.
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 10.12.2013]
- Wikipedia: Frączki [data dostępu: 10.12.2013]
Przypisy
- ↑ http://bip.warmia.mazury.pl/dywity_gmina_wiejska/170/299/Solectwa/ [data dostępu: 4.12.2013]
