Iłowo-Osada (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Gospodarka) |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
Najbardziej wysunięta na południe gmina [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]]. Najmniejsza gmina [[Powiat działdowski| powiatu działdowskiego]]. Gmina typowo rolnicza. | Najbardziej wysunięta na południe gmina [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwa warmińsko-mazurskiego]]. Najmniejsza gmina [[Powiat działdowski| powiatu działdowskiego]]. Gmina typowo rolnicza. | ||
| − | Cały obszar gminy znajduje się na terenie Zielonych Płuc Polski, a ponad 50 % powierzchni gminy | + | Cały obszar gminy znajduje się na terenie Zielonych Płuc Polski, a ponad 50 % powierzchni gminy to obszary prawnie chronione. |
| − | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Jan Zygmunt Przyborski]]<ref> | + | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Jan Zygmunt Przyborski]]<ref> [http://ugilowo-osada.bip.org.pl/?tree=114 BIP Urzędu Gminy Iłowo-Osada] [06.04.2014]</ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | |||
== Powierzchnia gminy == | == Powierzchnia gminy == | ||
| − | Gmina wiejska Iłowo-Osada zajmuje powierzchnię 103,77km<sup>2</sup><ref> | + | Gmina wiejska Iłowo-Osada zajmuje powierzchnię 103,77km<sup>2</sup><ref>[http://www.stat.gov.pl/vademecum/vademecum_warminsko-mazurskie/portrety_gmin/dzialdowski/ilowo-osada.pdf UStat w Olsztynie ] [06.04.2014]</ref>, w tym: |
| − | + | *lasy: 32,6% (3380 ha) | |
| − | + | *użytki rolne: 62,6% (6494 ha) | |
| − | * | + | *wody: 0,7% (76 ha) |
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | Gmina stanowi 10,76% powierzchni | + | Gmina stanowi 10,76% powierzchni powiatu działdowskiego. |
<br/> | <br/> | ||
== Demografia == | == Demografia == | ||
| − | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.</ref>: | + | Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi<ref>''Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r.'', GUS, Warszawa 2013.</ref>: |
{|class="wikitable" | {|class="wikitable" | ||
| Linia 62: | Linia 59: | ||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
| − | Po II wojnie światowej obszar | + | Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Iłowo-Osada, wchodził w skład województwa warszawskiego. W 1956 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów<ref>Dz.U. 1955, nr 44, poz. 282, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów: łosickiego, ryckiego, wyszkowskiego, żuromińskiego i zmiany granic niektórych powiatów w województwie warszawskim oraz w sprawie zmiany granic województw: bydgoskiego, olsztyńskiego, warszawskiego i lubelskiego, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19550440282 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> gromadę Iłowo wyłączono z powiatu działdowskiego i włączono do powiatu mławskiego w województwie warszawskim. |
| − | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych | + | |
| − | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów | + | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> przestały istnieć powiaty. Gmina Iłowo-Osada na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 roku stała się bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego<ref>Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref>. |
| + | Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa<ref>Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19981030652 isap.sejm.gov.pl] [06.04.2014]</ref> umiejscowiły gminę Iłowo-Osada w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim. | ||
Gmina wiejska Iłowo-Osada graniczy z gminami: [[Działdowo]], [[Kozłowo]], [[Janowiec Kościelny]] oraz Lipowiec Kościelny, Mława, Wieczfnia Kościelna w województwie mazowieckim. | Gmina wiejska Iłowo-Osada graniczy z gminami: [[Działdowo]], [[Kozłowo]], [[Janowiec Kościelny]] oraz Lipowiec Kościelny, Mława, Wieczfnia Kościelna w województwie mazowieckim. | ||
| Linia 75: | Linia 73: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| − | Wiodącą dziedziną gospodarki gminy wiejskiej Iłowo-Osada jest rolnictwo. Na terenie gminy znajduje się 6494 ha użytków rolnych: grunty orne 5278 ha (81,3%), sady 33 ha (0,5%), łąki 504 ha (7,8%), pastwiska 394 ha (6%). | + | Wiodącą dziedziną gospodarki gminy wiejskiej Iłowo-Osada jest rolnictwo. Na terenie gminy znajduje się 6494 ha użytków rolnych: grunty orne 5278 ha (81,3%), sady 33 ha (0,5%), łąki 504 ha (7,8%), pastwiska 394 ha (6%). W strukturze obszarowej gospodarstw rolnych ponad 70% stanowią gospodarstwa małoobszarowe do 5 ha. Gospodarstwa duże powyżej 20 ha stanowią niecałe 10% ogólnej powierzchni gospodarstw w gminie, natomiast trochę ponad 10% powierzchni to gospodarstwa średnie od 10 do 20 ha. Pozostały procent to gospodarstwa o powierzchni 5–10 ha<ref>Program ochrony środowiska dla gminy Iłowo-Osada na lata 2004-2007 z perspektywą na lata 2008-2011, [http://ugilowo-osada.bip.org.pl/?tree=454 urząd Gminy Iłowo-Osada] [05.04.2014]</ref>. |
| − | W strukturze obszarowej gospodarstw rolnych ponad 70% stanowią gospodarstwa małoobszarowe do 5 ha. Gospodarstwa duże powyżej 20 ha stanowią niecałe 10% ogólnej powierzchni gospodarstw w gminie, natomiast trochę ponad 10% powierzchni to gospodarstwa średnie od 10 do 20 ha. Pozostały procent to gospodarstwa o powierzchni | + | |
| − | + | W gminie przeważają gleby średnie i słabe, niskich klas bonitacyjnych. W rejonie gminy Iłowo-Osada dominują gospodarstwa, w których częstym kierunkiem rozwoju jest produkcja zbożowa, owocowa, paszowa lub drzewna. Od jakości gleb występujących na terenie gminy uzależniona jest struktura gatunkowa upraw. Znaczący udział w produkcji rolnej mają uprawy o mniejszych wymaganiach glebowo-wodnych – żyto, mieszanki zbożowe, pszenżyto, ziemniaki i kukurydza. Gleby występujące na terenie gminy sprzyjają również uprawie roślin na cele energetyczne np. wierzby energetycznej, która ma stosunkowo niskie wymagania glebowe. Bezpośredni wpływ na rodzaj upraw prócz jakości gleb ma również produkcja zwierzęca prowadzona na terenie gminy. Część uzyskanych plonów jest wykorzystywana jako pasze. Dominującym kierunkiem produkcji zwierzęcej na terenie gminy jest tucz trzody chlewnej, hodowla bydła opasowego i mlecznego oraz fermy hodowlane. | |
| − | Od jakości gleb występujących na terenie gminy uzależniona jest struktura gatunkowa upraw. Znaczący udział w produkcji rolnej mają uprawy o mniejszych wymaganiach glebowo-wodnych – żyto, mieszanki zbożowe, pszenżyto, ziemniaki | ||
| − | i kukurydza. Gleby występujące na terenie gminy sprzyjają również uprawie roślin na cele energetyczne np. wierzby energetycznej, która ma stosunkowo niskie wymagania glebowe. | ||
| − | Bezpośredni wpływ na rodzaj upraw prócz jakości gleb ma również produkcja zwierzęca prowadzona na terenie gminy. Część uzyskanych plonów jest wykorzystywana jako pasze. Dominującym kierunkiem produkcji zwierzęcej na terenie gminy jest tucz trzody chlewnej, bydła opasowego i mlecznego oraz fermy hodowlane. | ||
| − | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Iłowo-Osada wynosiła w 2012 roku 331. | + | Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Iłowo-Osada wynosiła w 2012 roku 331. 23 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 308 do sektora prywatnego<ref>[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/portret.display?p_czas=18&p_nts=14&p_tery=3116 Bank Danych lokalnych GUS] [06.04.2014]</ref>. W 2012 roku w sektorze tym 24 firmy były zarejestrowane w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; 82 firmy w dziale: handel hurtowy i detaliczny, 36 firm w dziale: budownictwo, w dziale przetwórstwo przemysłowe – 37 firm. Większość to małe i średnie przedsiębiorstwa. |
| − | |||
| − | |||
| − | + | Część powierzchni gminy stanowią tereny leśne, w związku z czym branża drzewna i meblarska stanowi znaczący segment rynku przedsiębiorstw. Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego elementu gminnej gospodarki. | |
| − | + | Mocną stroną gminy są walory krajobrazowe oraz bogata flora i fauna, co stwarza dobre perspektywy dla rozwoju agroturystyki oraz turystyki wiejskiej. Dogodne położenie wielu miejscowości otoczonych lasami i nieskażone środowisko stwarzają doskonale warunki do wypoczynku. | |
| − | + | Gmina należy do [[Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich| Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich]], Związku Gmin Wiejskich RP oraz [[Ekologiczny Związek Gmin "Działdowszczyzna"| Ekologicznego Związku Gmin "Działdowszczyzna"]]. | |
| − | + | Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Iłowo-Osada wynosiła 650 osób<ref> [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks Bank Danych Lokalnych GUS ][06.04.2014]</ref>, co stanowi 10,16% bezrobotnych w powiecie działdowskim. Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 15,2% ludności. | |
| − | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski | Tygrysów warmińsko-mazurskich]] | + | W nowej [[Strategia rozwoju województwa |Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego]] z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do tzw. [[Tygrys warmińsko-mazurski | Tygrysów warmińsko-mazurskich]], obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 100: | Linia 93: | ||
[[Plik: Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Białutach.png|thumb|righ|300px|Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Białutach fot. Tadeusz Plebański]] | [[Plik: Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Białutach.png|thumb|righ|300px|Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Białutach fot. Tadeusz Plebański]] | ||
'''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | '''Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy''' | ||
| − | *[[lkwim:Gminna Biblioteka Publiczna w Iłowie-Osadzie| Gminna Biblioteka Publiczna w Iłowie-Osadzie]] | + | *[[lkwim:Gminna Biblioteka Publiczna w Iłowie-Osadzie| Gminna Biblioteka Publiczna w Iłowie-Osadzie]], filie w [[Białuty| Białutach]] i [[Narzym| Narzymiu]] |
| − | *[[lkwim:Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Iłowie-Osadzie| Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Iłowie-Osadzie]] wraz z wiejskimi świetlicami działającymi w | + | *[[lkwim:Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Iłowie-Osadzie| Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Iłowie-Osadzie]] wraz z wiejskimi świetlicami działającymi w Brodowie, Dźwierzni, Kraszewie, Mansfeldach, Pruskach, Sochach i Wierzbowie |
| − | *[[Wiejski Dom Kultury w Białutach]] | + | *[[Wiejski Dom Kultury w Białutach]] |
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | *[[lkwim:Festiwal Twórczości Religijnej FERA 2002|Festiwal Twórczości Religijnej FERA]] | + | *[[lkwim:Festiwal Twórczości Religijnej FERA 2002|Festiwal Twórczości Religijnej FERA]] |
| − | *Gminny Konkurs Recytatorski | + | *Gminny Konkurs Recytatorski |
| − | *Gminny Konkurs Piosenki Dziecięcej | + | *Gminny Konkurs Piosenki Dziecięcej |
| − | *Święto Pieczonego Ziemniaka w Białutach | + | *Święto Pieczonego Ziemniaka w Białutach |
| − | *Rejonowe święto plonów w gminie Iłowo-Osada | + | *Rejonowe święto plonów w gminie Iłowo-Osada |
'''Ludzie związani z gminą''' | '''Ludzie związani z gminą''' | ||
[[Plik:Kościół pw. Matki Bożej Królowej Różańca Świętego w Iłowie-Osadzie.jpg|thumb|righ|300px|Kościół pw. Matki Bożej Królowej Różańca Świętego w Iłowie-Osadzie]] | [[Plik:Kościół pw. Matki Bożej Królowej Różańca Świętego w Iłowie-Osadzie.jpg|thumb|righ|300px|Kościół pw. Matki Bożej Królowej Różańca Świętego w Iłowie-Osadzie]] | ||
| − | *[[lkwim:Jerzy Lew Lewandowski|Jerzy Lew Lewandowski]] ( | + | *[[lkwim:Jerzy Lew Lewandowski|Jerzy Lew Lewandowski]] (1929–2007) – urodzony w Iłowie poeta, dziennikarz, redaktor (pseud. i krypt.: Lew, L., Jurek, Jotel, Jerlew) |
| − | *[[lkwim:Krzysztof Tabaczka|Krzysztof Tabaczka]] | + | *[[lkwim:Krzysztof Tabaczka|Krzysztof Tabaczka]] – pisarz urodzony w Iłowie |
| − | *[[Ernest Kościński]] ( | + | *[[Ernest Kościński]] (1914–1939) – urodzony w Narzymiu folklorysta polski, poeta, nauczyciel, działacz działdowskiego [[Związek Mazurów| Związku Mazurów]] |
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
[[Plik:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Narzymiu.jpg|thumb|righ|300px|Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Narzymiu]] | [[Plik:Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Narzymiu.jpg|thumb|righ|300px|Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Narzymiu]] | ||
| − | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Iłowo-Osada należą<ref> | + | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Iłowo-Osada należą<ref> [http://www.nid.pl/pl/ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków]</Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytkówref>: |
| − | *[[Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Białutach]] | + | *[[Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Białutach]] |
| − | *dwór z przełomu XIX i XX wieku w [[Gajówki| Gajówkach]] | + | *dwór z przełomu XIX i XX wieku w [[Gajówki| Gajówkach]] |
| − | *zabytkowa willa z II poł. XIX wieku przy ul. Jagiellońskiej wraz z ogrodem | + | *zabytkowa willa z II poł. XIX wieku przy ul. Jagiellońskiej wraz z ogrodem |
| − | *ewangelicko-augsburski dom modlitwy (z 1912 roku) przy ul. Wyzwolenia (obecnie budynek mieszkalny) | + | *ewangelicko-augsburski dom modlitwy (z 1912 roku) przy ul. Wyzwolenia (obecnie budynek mieszkalny) |
| − | *wodociągowa, kolejowa wieża ciśnień z 1905 roku, przy ul. Jagiellońskiej 11 | + | *wodociągowa, kolejowa wieża ciśnień z 1905 roku, przy ul. Jagiellońskiej 11 |
| − | *[[Kościół pw. Matki Bożej Królowej Różańca Świętego w Iłowie-Osadzie]] | + | *[[Kościół pw. Matki Bożej Królowej Różańca Świętego w Iłowie-Osadzie]] |
| − | *[[Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Narzymiu]] wraz z przykościelnym cmentarzem | + | *[[Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Narzymiu]] wraz z przykościelnym cmentarzem |
| − | *zespół dworski w [[Nazym| Narzymiu]] wraz z parkiem | + | *zespół dworski w [[Nazym| Narzymiu]] wraz z parkiem |
| − | *zespół dworsko-folwarczny w [[Wierzbowo (gmina Iłowo-Osada)| Wierzbowie]] | + | *zespół dworsko-folwarczny w [[Wierzbowo (gmina Iłowo-Osada)| Wierzbowie]]Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków |
[[Plik:Lokomotywa TY45 – eksponat przy głównej trasie 544 z Mławy do Działdowa.jpg|thumb|righ|300px|Lokomotywa Ty45 – eksponat przy głównej trasie 544 z Mławy do Działdowa]] | [[Plik:Lokomotywa TY45 – eksponat przy głównej trasie 544 z Mławy do Działdowa.jpg|thumb|righ|300px|Lokomotywa Ty45 – eksponat przy głównej trasie 544 z Mławy do Działdowa]] | ||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
Wersja z 13:35, 31 paź 2014
| Gmina Iłowo-Osada | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | działdowski | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Jan Zygmunt Przyborski | ||
| Powierzchnia | 103,77 km² | ||
| Liczba sołectw | 15 | ||
| Liczba miejscowości | 17 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
7311 70 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 23 | ||
| Tablice rejestracyjne | NDZ | ||
| TERYT | 2803032 | ||
| Urząd gminy ul.Wyzwolenia 5 13–240 Iłowo-Osada
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Iłowo-Osada (dawn. gmina Iłowo) – gmina wiejska położona w południowej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie działdowskim. Siedziba gminy znajduje się w Iłowie-Osadzie.
Najbardziej wysunięta na południe gmina województwa warmińsko-mazurskiego. Najmniejsza gmina powiatu działdowskiego. Gmina typowo rolnicza. Cały obszar gminy znajduje się na terenie Zielonych Płuc Polski, a ponad 50 % powierzchni gminy to obszary prawnie chronione.
Władzę w gminie sprawuje wójt Jan Zygmunt Przyborski[1].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina wiejska Iłowo-Osada zajmuje powierzchnię 103,77km2[2], w tym:
- lasy: 32,6% (3380 ha)
- użytki rolne: 62,6% (6494 ha)
- wody: 0,7% (76 ha)
Gmina stanowi 10,76% powierzchni powiatu działdowskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[3]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 7311 | 100 | 3788 | 51,81 | 3523 | 48,19 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
70 | 36 | 34 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Iłowo-Osada wynosiło -12 osób[4], co stanowi 7,95% migracji ludności w powiecie działdowskim oraz 0,46% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
Po II wojnie światowej obszar powiatu działdowskiego w granicach przedwojennego podziału administracyjnego, a wraz z nim tereny dzisiejszej gminy wiejskiej Iłowo-Osada, wchodził w skład województwa warszawskiego. W 1956 roku na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów[5] gromadę Iłowo wyłączono z powiatu działdowskiego i włączono do powiatu mławskiego w województwie warszawskim.
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[6] przestały istnieć powiaty. Gmina Iłowo-Osada na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 roku stała się bezpośrednio częścią województwa ciechanowskiego[7]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[8] umiejscowiły gminę Iłowo-Osada w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie działdowskim.
Gmina wiejska Iłowo-Osada graniczy z gminami: Działdowo, Kozłowo, Janowiec Kościelny oraz Lipowiec Kościelny, Mława, Wieczfnia Kościelna w województwie mazowieckim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Białuty, Brodowo, Dźwierznia, Gajówki, Iłowo-Osada, Iłowo-Wieś, Janowo, Kraszewo, Mansfeldy, Mławka, Narzym, Pruski, Purgałki, Sochy, Wierzbowo.
Pozostałe miejscowości: Białuty-Kolonia, Dwukoły, Chorab, Szczepka.
Gospodarka
Wiodącą dziedziną gospodarki gminy wiejskiej Iłowo-Osada jest rolnictwo. Na terenie gminy znajduje się 6494 ha użytków rolnych: grunty orne 5278 ha (81,3%), sady 33 ha (0,5%), łąki 504 ha (7,8%), pastwiska 394 ha (6%). W strukturze obszarowej gospodarstw rolnych ponad 70% stanowią gospodarstwa małoobszarowe do 5 ha. Gospodarstwa duże powyżej 20 ha stanowią niecałe 10% ogólnej powierzchni gospodarstw w gminie, natomiast trochę ponad 10% powierzchni to gospodarstwa średnie od 10 do 20 ha. Pozostały procent to gospodarstwa o powierzchni 5–10 ha[9].
W gminie przeważają gleby średnie i słabe, niskich klas bonitacyjnych. W rejonie gminy Iłowo-Osada dominują gospodarstwa, w których częstym kierunkiem rozwoju jest produkcja zbożowa, owocowa, paszowa lub drzewna. Od jakości gleb występujących na terenie gminy uzależniona jest struktura gatunkowa upraw. Znaczący udział w produkcji rolnej mają uprawy o mniejszych wymaganiach glebowo-wodnych – żyto, mieszanki zbożowe, pszenżyto, ziemniaki i kukurydza. Gleby występujące na terenie gminy sprzyjają również uprawie roślin na cele energetyczne np. wierzby energetycznej, która ma stosunkowo niskie wymagania glebowe. Bezpośredni wpływ na rodzaj upraw prócz jakości gleb ma również produkcja zwierzęca prowadzona na terenie gminy. Część uzyskanych plonów jest wykorzystywana jako pasze. Dominującym kierunkiem produkcji zwierzęcej na terenie gminy jest tucz trzody chlewnej, hodowla bydła opasowego i mlecznego oraz fermy hodowlane.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Iłowo-Osada wynosiła w 2012 roku 331. 23 podmioty należały do sektora publicznego, pozostałe 308 do sektora prywatnego[10]. W 2012 roku w sektorze tym 24 firmy były zarejestrowane w dziale: rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo; 82 firmy w dziale: handel hurtowy i detaliczny, 36 firm w dziale: budownictwo, w dziale przetwórstwo przemysłowe – 37 firm. Większość to małe i średnie przedsiębiorstwa.
Część powierzchni gminy stanowią tereny leśne, w związku z czym branża drzewna i meblarska stanowi znaczący segment rynku przedsiębiorstw. Przemysł nie jest rozwinięty i nie stanowi silnego elementu gminnej gospodarki.
Mocną stroną gminy są walory krajobrazowe oraz bogata flora i fauna, co stwarza dobre perspektywy dla rozwoju agroturystyki oraz turystyki wiejskiej. Dogodne położenie wielu miejscowości otoczonych lasami i nieskażone środowisko stwarzają doskonale warunki do wypoczynku.
Gmina należy do Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich, Związku Gmin Wiejskich RP oraz Ekologicznego Związku Gmin "Działdowszczyzna".
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Iłowo-Osada wynosiła 650 osób[11], co stanowi 10,16% bezrobotnych w powiecie działdowskim. Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 15,2% ludności.
W nowej Strategii rozwoju województwa warmińsko-mazurskiego z 2013 r. teren gminy został zakwalifikowany do tzw. Tygrysów warmińsko-mazurskich, obszarów wymagających strategicznej interwencji ze względu na możliwości rozwojowe.
Kultura i turystyka
Instytucje zajmujące się pracą na rzecz kultury na terenie gminy
- Gminna Biblioteka Publiczna w Iłowie-Osadzie, filie w Białutach i Narzymiu
- Gminny Ośrodek Kultury i Sportu w Iłowie-Osadzie wraz z wiejskimi świetlicami działającymi w Brodowie, Dźwierzni, Kraszewie, Mansfeldach, Pruskach, Sochach i Wierzbowie
- Wiejski Dom Kultury w Białutach
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- Festiwal Twórczości Religijnej FERA
- Gminny Konkurs Recytatorski
- Gminny Konkurs Piosenki Dziecięcej
- Święto Pieczonego Ziemniaka w Białutach
- Rejonowe święto plonów w gminie Iłowo-Osada
Ludzie związani z gminą
- Jerzy Lew Lewandowski (1929–2007) – urodzony w Iłowie poeta, dziennikarz, redaktor (pseud. i krypt.: Lew, L., Jurek, Jotel, Jerlew)
- Krzysztof Tabaczka – pisarz urodzony w Iłowie
- Ernest Kościński (1914–1939) – urodzony w Narzymiu folklorysta polski, poeta, nauczyciel, działacz działdowskiego Związku Mazurów
Zabytki znajdujące się na terenie gminy
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Iłowo-Osada należąBłąd rozszerzenia cite: Brak znacznika zamykającego </ref> po otwartym znaczniku <ref>. Należą do nich:
Rezerwaty:
- Rezerwat Góra Dębowa (powierzchnia calkowita163,32 ha) - zespół lasów liściastych, borów mieszanych, łęgu i olesów;
- Rezerwat Świńskie Bagno (powierzchnia calkowita16,10 ha) - torfowisko przejściowe i niskie z fragmentami towarzyszącego mu lasu.
Obszar chronionego krajobrazu:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Dolin Rzek Nidy i Szkotówki (powierzchnia całkowita 8391,9 ha).
Na terenie gminy, w celu ochrony walorów przyrodniczych, zostały utworzone 4 użytki ekologiczne o charakterze bagiennym, które łącznie zajmują powierzchnię 2,24 ha. Położone są w miejscowości:
- Purgałki, o powierzchni 0,30 ha;
- Mławka, o powierzchni 0,90 i 0,60 ha;
- Wierzbowo, o powierzchni 0,44 ha.
Dodatkowo, w Mławce, Narzymiu i Gajówkach występują obszary o walorach przyrodniczych rangi lokalnej, lecz bez ustanowionej formy ochrony.
Z pozostałych form ochrony przyrody na terenie gminy Iłowo-Osada znajdują się 3 pomniki przyrody - sosna w Leśnictwie Narzym, trzy dęby w Leśnictwie Iłowo-Osada, „Aleja Lipowa” prowadząca do rezerwatu Świńskie Bagno[12].
Bibliografia
- Dz.U. 1955 nr 44 poz. 282, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów: łosickiego, ryckiego, wyszkowskiego, żuromińskiego i zmiany granic niektórych powiatów w województwie warszawskim oraz w sprawie zmiany granic województw: bydgoskiego, olsztyńskiego, warszawskiego i lubelskiego.[[3]]
- Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [[4]]
- Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[[5]]
- Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[[6]]
- Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- Program ochrony środowiska dla gminy Iłowo-Osada na lata 2004-2007 z perspektywą na lata 2008-2011 [7][06.04.2014]
- Bank Danych Lokalnych GUS [[8]] [06.04.2014]
- BIP Urzędu Gminy Iłowo-Osada [[9]] [06.04.2014]
- Leksykon kultury Warmii i Mazur. [[10]]
- Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków. [[11]]
- UStat w Olsztynie [[12]] [06.04.2014]
Przypisy
- ↑ BIP Urzędu Gminy Iłowo-Osada [06.04.2014]
- ↑ UStat w Olsztynie [06.04.2014]
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS[1][06.04.2014]
- ↑ Dz.U. 1955, nr 44, poz. 282, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów: łosickiego, ryckiego, wyszkowskiego, żuromińskiego i zmiany granic niektórych powiatów w województwie warszawskim oraz w sprawie zmiany granic województw: bydgoskiego, olsztyńskiego, warszawskiego i lubelskiego, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
- ↑ Dz.U. 1975, nr 16, poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
- ↑ Dz.U. 1975, nr 17, poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
- ↑ Dz.U. 1998, nr 103, poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów, isap.sejm.gov.pl [06.04.2014]
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Iłowo-Osada na lata 2004-2007 z perspektywą na lata 2008-2011, urząd Gminy Iłowo-Osada [05.04.2014]
- ↑ Bank Danych lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [06.04.2014]
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Iłowo-Osada na lata 2004-2007 z perspektywą na lata 2008-2011 [2]
