Katolicka Szkoła Polska w Olsztynie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Bibliografia) |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Szkolnictwo infobox | {{Szkolnictwo infobox | ||
|Nazwa_instytucji = '''Katolicka Szkoła Polska w Olsztynie''' | |Nazwa_instytucji = '''Katolicka Szkoła Polska w Olsztynie''' | ||
| Linia 10: | Linia 9: | ||
|Adres = Olsztyn (dzisiejsza ul. Partyzantów 87) | |Adres = Olsztyn (dzisiejsza ul. Partyzantów 87) | ||
}} | }} | ||
| − | + | ''' Katolicka Szkoła Polska w [[Olsztyn |Olsztynie]] ''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1934 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel [[Wojciech Gromadecki]].<br/><br/> | |
| − | ''' Katolicka Szkoła Polska w [[Olsztyn |Olsztynie]] ''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1934 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel [[Wojciech Gromadecki]].<br/> | ||
== Historia == | == Historia == | ||
Szkoła Polska w [[Olsztyn |Olsztynie]] została otwarta 10.04.1934 r. w Domu Polskim. Była to ostatnia szkoła, jaką powołało do życia [[Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię]]. Naukę w szkole rozpoczęło 16 dzieci. Pierwszym kierownikiem szkoły został nauczyciel [[Wojciech Gromadecki]]. Kiedy liczba uczniów przekroczyła 30 osób, zatrudniono drugiego nauczyciela. Została nim [[Władysław Styp-Rekowska]]. Prawo do nauczania otrzymała 15.05.1936 r. Nauczycielka uczyła dzieci młodsze oraz prowadziła lekcje z przedmiotów geografia, przyroda i prace ręczne, zaś Gromadecki uczył klasy starsze. W szkole w [[Olsztyn |Olsztynie]] zorganizowano osiem klas. W kwietniu 1938 r. [[Władysława Styp-Rekowska]] wyszła za mąż na [[Ryszard Knosała| Ryszrda Knosałę]], i zgodnie z prawem niemieckim musiała zrezygnować z pracy zawodowej. Nauczycielkę zastąpił [[Wiktor Skąpski]]. Pracował on kilka miesięcy w szkole, gdyż został powołany do służby wojskowej. W październiki 1938 r. kierownikiem szkoły w [[Olsztyn| Olsztynie]] został [[Ryszard Knosała]]. Zastąpił on [[Wojciech Gromadecki|Wojciecha Gromadeckiego]], który poprosił o przeniesienie do Dąbrówki Wielkiej. W grudniu 1938 r. pracę w szkole podjął jako drugi nauczyciel [[Konrad Smolarczyk]], lecz on tez został powołany do Wehrmachtu. W tej sytuacji nauczał tylko [[Ryszard Knosała]]. Szkoła w [[Olsztyn |Olsztynie]] była często wizytowana. Niemcy szukali powodów do zamknięcia jedynej miejskiej szkoły polskiej. Szkoła istniała do wybuchu II wojny światowej. | Szkoła Polska w [[Olsztyn |Olsztynie]] została otwarta 10.04.1934 r. w Domu Polskim. Była to ostatnia szkoła, jaką powołało do życia [[Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię]]. Naukę w szkole rozpoczęło 16 dzieci. Pierwszym kierownikiem szkoły został nauczyciel [[Wojciech Gromadecki]]. Kiedy liczba uczniów przekroczyła 30 osób, zatrudniono drugiego nauczyciela. Została nim [[Władysław Styp-Rekowska]]. Prawo do nauczania otrzymała 15.05.1936 r. Nauczycielka uczyła dzieci młodsze oraz prowadziła lekcje z przedmiotów geografia, przyroda i prace ręczne, zaś Gromadecki uczył klasy starsze. W szkole w [[Olsztyn |Olsztynie]] zorganizowano osiem klas. W kwietniu 1938 r. [[Władysława Styp-Rekowska]] wyszła za mąż na [[Ryszard Knosała| Ryszrda Knosałę]], i zgodnie z prawem niemieckim musiała zrezygnować z pracy zawodowej. Nauczycielkę zastąpił [[Wiktor Skąpski]]. Pracował on kilka miesięcy w szkole, gdyż został powołany do służby wojskowej. W październiki 1938 r. kierownikiem szkoły w [[Olsztyn| Olsztynie]] został [[Ryszard Knosała]]. Zastąpił on [[Wojciech Gromadecki|Wojciecha Gromadeckiego]], który poprosił o przeniesienie do Dąbrówki Wielkiej. W grudniu 1938 r. pracę w szkole podjął jako drugi nauczyciel [[Konrad Smolarczyk]], lecz on tez został powołany do Wehrmachtu. W tej sytuacji nauczał tylko [[Ryszard Knosała]]. Szkoła w [[Olsztyn |Olsztynie]] była często wizytowana. Niemcy szukali powodów do zamknięcia jedynej miejskiej szkoły polskiej. Szkoła istniała do wybuchu II wojny światowej. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Cele i zadania == | == Cele i zadania == | ||
Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego 1929r. | Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego 1929r. | ||
| Linia 26: | Linia 23: | ||
* [[Ryszard Knosała]] - drugi kierownik | * [[Ryszard Knosała]] - drugi kierownik | ||
* [[ Konrad Smolarczyk]]. | * [[ Konrad Smolarczyk]]. | ||
| − | |||
| − | |||
== Osiągnięcia == | == Osiągnięcia == | ||
W szkole w [[Olsztyn |Olsztynie]] trzykrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji metodycznej, która miała miejsce 27.04.1936 r., omówiono program nauki na nowy rok szkolny 1936/37. Na drugiej konferencji (11.12.1937 r.) lekcję pokazową z przedmiotu geografia przeprowadziła nauczycielka [[Władysława Styp-Rekowska|Władysława Styp-Rekowska]], przyszła żona [[Ryszard Knosała |Ryszarda Knosały]]. Natomiast na ostatniej konferencji nauczycieli szkół polskich, która odbywała się 19.03.1938 r., uczestnicy konferencji zwiedzali zamek i muzeum w [[Olsztyn |Olsztynie]]. | W szkole w [[Olsztyn |Olsztynie]] trzykrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji metodycznej, która miała miejsce 27.04.1936 r., omówiono program nauki na nowy rok szkolny 1936/37. Na drugiej konferencji (11.12.1937 r.) lekcję pokazową z przedmiotu geografia przeprowadziła nauczycielka [[Władysława Styp-Rekowska|Władysława Styp-Rekowska]], przyszła żona [[Ryszard Knosała |Ryszarda Knosały]]. Natomiast na ostatniej konferencji nauczycieli szkół polskich, która odbywała się 19.03.1938 r., uczestnicy konferencji zwiedzali zamek i muzeum w [[Olsztyn |Olsztynie]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Uczniowie == | == Uczniowie == | ||
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Do szkoły w [[Olsztyn |Olsztynie]] uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi: [[Barczewo|Barczewa]], [[Bukwałd|Bukwałdu]], [[Gronity|Gronit]], [[Łęgajny|Łęgajn]], [[Tomaszkowo|Tomaszkowa]]. W latach 1934 - 1939 stan liczebny uczniów na początku roku szkolnego (w kwietniu) przedstawiał się następująco: | Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Do szkoły w [[Olsztyn |Olsztynie]] uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi: [[Barczewo|Barczewa]], [[Bukwałd|Bukwałdu]], [[Gronity|Gronit]], [[Łęgajny|Łęgajn]], [[Tomaszkowo|Tomaszkowa]]. W latach 1934 - 1939 stan liczebny uczniów na początku roku szkolnego (w kwietniu) przedstawiał się następująco: | ||
| Linia 40: | Linia 34: | ||
* 1938 - 26 osób | * 1938 - 26 osób | ||
* 1939 - 20 osób | * 1939 - 20 osób | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
Z okazji jubileuszu 60-lecia szkolnictwa polskiego w [[Prusy Wschodnie |Prusach Wschodnich]] w [[Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie|Ośrodku Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie]], gdzie mieściła się szkoła polska, zorganizowano konferencję naukową. Natomiast w uroczystości upamiętniające 80-lecie szkół polskich na [[Warmia |Warmii]] w kwietniu 2010 r. odsłonięto tablicę pamiątkową na budynku OBN. W uroczystościach odsłonięcia tablicy wzięli udział m.in. uczniowie szkoły polskiej - Anna Zagwojska i Wojciech Barcz, ksiądz infułat [[Juliusz Żołnierkiewicz]], który poświęcił tablicę, a także historyk dr [[lkwim: Jan Chłosta| Jan Chłosta]] oraz przedstawiciele samorządu [[Olsztyn|Olsztyna]] i województwa. | Z okazji jubileuszu 60-lecia szkolnictwa polskiego w [[Prusy Wschodnie |Prusach Wschodnich]] w [[Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie|Ośrodku Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie]], gdzie mieściła się szkoła polska, zorganizowano konferencję naukową. Natomiast w uroczystości upamiętniające 80-lecie szkół polskich na [[Warmia |Warmii]] w kwietniu 2010 r. odsłonięto tablicę pamiątkową na budynku OBN. W uroczystościach odsłonięcia tablicy wzięli udział m.in. uczniowie szkoły polskiej - Anna Zagwojska i Wojciech Barcz, ksiądz infułat [[Juliusz Żołnierkiewicz]], który poświęcił tablicę, a także historyk dr [[lkwim: Jan Chłosta| Jan Chłosta]] oraz przedstawiciele samorządu [[Olsztyn|Olsztyna]] i województwa. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Tablica pamiątkowa == | == Tablica pamiątkowa == | ||
| − | |||
27.04. 2010 r. na budynku [[Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie|Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie]] umieszczono pamiątkową tablicę, której napis głosi: | 27.04. 2010 r. na budynku [[Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie|Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie]] umieszczono pamiątkową tablicę, której napis głosi: | ||
| Linia 60: | Linia 49: | ||
Mieszkańcy Olsztyna. | Mieszkańcy Olsztyna. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| Linia 75: | Linia 62: | ||
Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939)'', [w:] ''Dziecko w historii - wątek korczakowski'', (red.) Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013. | Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939)'', [w:] ''Dziecko w historii - wątek korczakowski'', (red.) Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013. | ||
| − | [http://www.olsztyn.eu/pl,olsztyn-oficjalny-serwis-urzedu-miasta,aktualnosci,browse,5,article,1862,jubileusz-80.html | + | [http://www.olsztyn.eu/pl,olsztyn-oficjalny-serwis-urzedu-miasta,aktualnosci,browse,5,article,1862,jubileusz-80.html olsztyn.eu] [29.03.2014] |
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Olsztyn]] | + | [[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Olsztyn]] |
Wersja z 12:30, 22 kwi 2014
| Katolicka Szkoła Polska w Olsztynie | |
| | |
![Tablica pamiątkowa na budynku OBN im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, źródło:Olsztyn [29.03.2014]](/index.php/Plik:Obn_tab.jpg) Tablica pamiątkowa na budynku OBN im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie, źródło:Olsztyn [29.03.2014]
| |
| Data założenia: | 10.04.1934 |
| Poziom szkoły: | podstawowy |
| Adres: | Olsztyn (dzisiejsza ul. Partyzantów 87) |
Katolicka Szkoła Polska w Olsztynie – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w Prusach Wschodnich. Powstała w 1934 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel Wojciech Gromadecki.
Spis treści
Historia
Szkoła Polska w Olsztynie została otwarta 10.04.1934 r. w Domu Polskim. Była to ostatnia szkoła, jaką powołało do życia Polsko-Katolickie Towarzystwo Szkolne na Warmię. Naukę w szkole rozpoczęło 16 dzieci. Pierwszym kierownikiem szkoły został nauczyciel Wojciech Gromadecki. Kiedy liczba uczniów przekroczyła 30 osób, zatrudniono drugiego nauczyciela. Została nim Władysław Styp-Rekowska. Prawo do nauczania otrzymała 15.05.1936 r. Nauczycielka uczyła dzieci młodsze oraz prowadziła lekcje z przedmiotów geografia, przyroda i prace ręczne, zaś Gromadecki uczył klasy starsze. W szkole w Olsztynie zorganizowano osiem klas. W kwietniu 1938 r. Władysława Styp-Rekowska wyszła za mąż na Ryszrda Knosałę, i zgodnie z prawem niemieckim musiała zrezygnować z pracy zawodowej. Nauczycielkę zastąpił Wiktor Skąpski. Pracował on kilka miesięcy w szkole, gdyż został powołany do służby wojskowej. W październiki 1938 r. kierownikiem szkoły w Olsztynie został Ryszard Knosała. Zastąpił on Wojciecha Gromadeckiego, który poprosił o przeniesienie do Dąbrówki Wielkiej. W grudniu 1938 r. pracę w szkole podjął jako drugi nauczyciel Konrad Smolarczyk, lecz on tez został powołany do Wehrmachtu. W tej sytuacji nauczał tylko Ryszard Knosała. Szkoła w Olsztynie była często wizytowana. Niemcy szukali powodów do zamknięcia jedynej miejskiej szkoły polskiej. Szkoła istniała do wybuchu II wojny światowej.
Cele i zadania
Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929r.
Kadra pedagogiczna
Nauczycielami szkoły byli:
- Wojciech Gromadecki - pierwszy kierownik
- Władysława Styp-Rekowska
- Wiktor Skąpski
- Ryszard Knosała - drugi kierownik
- Konrad Smolarczyk.
Osiągnięcia
W szkole w Olsztynie trzykrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji metodycznej, która miała miejsce 27.04.1936 r., omówiono program nauki na nowy rok szkolny 1936/37. Na drugiej konferencji (11.12.1937 r.) lekcję pokazową z przedmiotu geografia przeprowadziła nauczycielka Władysława Styp-Rekowska, przyszła żona Ryszarda Knosały. Natomiast na ostatniej konferencji nauczycieli szkół polskich, która odbywała się 19.03.1938 r., uczestnicy konferencji zwiedzali zamek i muzeum w Olsztynie.
Uczniowie
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Olsztynie uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi: Barczewa, Bukwałdu, Gronit, Łęgajn, Tomaszkowa. W latach 1934 - 1939 stan liczebny uczniów na początku roku szkolnego (w kwietniu) przedstawiał się następująco:
- 1934 - 16 osób
- 1935 - 18 osób
- 1936 - 37 osób
- 1937 - 29 osób
- 1938 - 26 osób
- 1939 - 20 osób
Ciekawostki
Z okazji jubileuszu 60-lecia szkolnictwa polskiego w Prusach Wschodnich w Ośrodku Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, gdzie mieściła się szkoła polska, zorganizowano konferencję naukową. Natomiast w uroczystości upamiętniające 80-lecie szkół polskich na Warmii w kwietniu 2010 r. odsłonięto tablicę pamiątkową na budynku OBN. W uroczystościach odsłonięcia tablicy wzięli udział m.in. uczniowie szkoły polskiej - Anna Zagwojska i Wojciech Barcz, ksiądz infułat Juliusz Żołnierkiewicz, który poświęcił tablicę, a także historyk dr Jan Chłosta oraz przedstawiciele samorządu Olsztyna i województwa.
Tablica pamiątkowa
27.04. 2010 r. na budynku Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie umieszczono pamiątkową tablicę, której napis głosi:
W domu tym w latach 1934-1939
Mieściła się szkoła polska.
W hołdzie nauczycielom, rodzicom i uczniom
Za wierność ojczyźnie
Mieszkańcy Olsztyna.
Bibliografia
Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960, Warszawa 1978.
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939, Olsztyn 1980.
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.
Piotrowski Franciszek, Wspomnienia polskiego nauczyciela w Niemczech, wstęp i oprac. Filipkowski Tadeusz, Olsztyn 1996.
Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939), [w:] Dziecko w historii - wątek korczakowski, (red.) Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.
olsztyn.eu [29.03.2014]
