Kiersztanowo: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Kiersztanowo | |nazwa = Kiersztanowo | ||
| Linia 9: | Linia 8: | ||
|opis zdjęcia = | |opis zdjęcia = | ||
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
| − | |województwo = warmińsko - mazurskie | + | |województwo = warmińsko-mazurskie |
|powiat = mrągowski | |powiat = mrągowski | ||
|gmina = Mrągowo | |gmina = Mrągowo | ||
| Linia 15: | Linia 14: | ||
|sołectwo = Kiersztanowo | |sołectwo = Kiersztanowo | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = | + | |liczba ludności = 313 |
| − | |rok = | + | |rok = 2010 |
|strefa numeracyjna = (+48) 89 | |strefa numeracyjna = (+48) 89 | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 29: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | '''Kiersztanowo''' (niem. ''Schwartzenburgk'', ''Kersten'') – wieś sołecka w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]], w [[Mrągowo (gmina wiejska)|gminie Mrągowo]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny |administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie| województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 313 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Andrzej Gertner]]<ref>[http://www.gazeta.mazury.pl/main/szlak-wodny-rzeki-dajna-wciaz-nie-pewny.html/ Gazeta Turystyczna Warmii i Mazur] [22.07.2014]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Położenie == | ||
| + | Miejscowość leży pomiędzy dwoma jeziorami: [[Jezioro Juno| Juno]] i [[Jezioro Kiersztanowskie| Kiersztanowskim]], które łączy rzeka [[Rzeka Dajna|Dajna]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Dzieje miejscowości == |
| − | + | Data lokacji wsi jest nieznana. Wiadomo, że miejscowość istniała już w 1422 r. Jej nazwa pochodzi od pierwotnej nazwy jeziora ,,Kirsno” – czarny. Stąd też wzięła się pierwotna nazwa niemiecka jeziora [[Jezioro Schwarzsee |''Schwarzsee'']] i wsi – [[Schwarzburg]]. W początkowym okresie obok siebie funkcjonowały dwie nazwy: pruska i niemiecka. Ta druga nie utrzymała się. W 1437 r. prokurator krzyżacki w [[Szestno |Szestnie]] – [[Mikołaj Gorlitz]] dokonał przesiedlenia chłopów z Kiersztanowa do [[Muntowo| Muntowa]]. Nieznana jest przyczyna tej sytuacji. Najprawdopodobniej wysiedlono jedynie [[Prusowie| Prusów]], bo wieś istniała nadal. Do miejscowości przybyli osadnicy niemieccy. W okresie wojny trzynastoletniej (1454–1466) wieś została doszczętnie zniszczona. Obszar Kiersztanowa zasiedlono ponownie w 1536 r. za sprawą starosty z Szestna [[Wolf von Hennicke|Wolfa von Hennicke]], który zapisał dotychczasowemu sołtysowi [[Polska Wieś |Polskiej Wsi]] [[Jan Kosztowski |Janowi Koszotowskiemu]] 40 łanów w celu obsadzenia wsi „Schwartzenburgk”. Po upływie 6 lat [[Wolnizna |wolnizny]] płacono czynsz, z których zwolnione były 4 łany sołeckie. Ponadto chłopi musieli zwozić drewno na potrzeby browaru [[Zamek w Szestnie|zamkowego]] w Szestnie. Osadnikom przyznano prawo połowu ryb na potrzeby własne na jeziorach [[Jezioro Kiersztanowskie |Kiersztanowskim]] i [[Jezioro Juno|Juno]]. W 1593 r. sołtysem był [[Jan Kiersztanowski]]. W 1657 r. Kiersztanowo zostało spalone przez Tatarów, a ludność częściowo wymordowana. Pod koniec XVII w. żyła tutaj wyłącznie ludność polska. W drugiej połowie XVIII w. założono we wsi jednoklasową szkołę. W 1818 r. do szkoły uczęszczało 29 dzieci, które uczył w języku polskim [[Michał Kolebko]]. W XIX w. liczba mieszkańców sukcesywnie rosła. W wyniku dokonanej separacji gruntów zabudowa wsi uformowała się nieregularnie, na przesmyku po obu stronach rzeczki płynącej od Jeziora Kiersztanowskiego do Juno. W pierwszej połowie XX w. we wsi istniała żwirownia i spółka wodno- | |
| − | + | melioracyjna. | |
| − | |||
| − | |||
| − | + | Liczba ludności i gospodarstw w poszczególnych latach: | |
| − | + | *1785 r. – 14 gospodarstw | |
| + | |||
| + | *1821 r. – 184 osoby | ||
| − | + | *1838 r. – 38 gospodarstw, 332 osoby | |
| − | + | *1849 r. – 36 gospodarstwa, 306 osób | |
| − | + | *l939 r. – 83 gospodarstwa, 344 osoby | |
| − | + | ==Gospodarka== | |
| + | W Kiersztanowie znajduje się firma z branży samochodowej. | ||
| + | <br/> | ||
| + | ==Kultura== | ||
| + | We wsi rozpoczął w 2013 r. działalność [[Dom Pracy Twórczej w Kiersztanowie|Dom Pracy Twórczej]], jest również świetlica. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | == Bibliografia == |
| − | + | #Chojnacki Władysław,''Słownik polskich nazw miejscowości w byłych Prusach Wschodnich i na obszarze byłego Miasta Gdańska'', Poznań 1946. | |
| − | + | #''Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975. | |
| + | #''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. IV, Warszawa 1883. | ||
| + | #[http://www.gazeta.mazury.pl/ Gazeta Turystyczna Warmii i Mazur] [22.07.2014] | ||
| + | #[http://www.stat.gov.pl/ Bank Danych Lokalnych GUS] [22.07.2014] | ||
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria: Powiat mrągowski]] | [[Kategoria: Powiat mrągowski]] | ||
Wersja z 19:41, 22 lip 2014
| Kiersztanowo | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Mrągowo |
| Sołectwo | Kiersztanowo |
| Liczba ludności (2010) | 313 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kiersztanowo | |
| Położenie na mapie Polski  Kiersztanowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kiersztanowo (niem. Schwartzenburgk, Kersten) – wieś sołecka w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 313 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Andrzej Gertner[1].
Położenie
Miejscowość leży pomiędzy dwoma jeziorami: Juno i Kiersztanowskim, które łączy rzeka Dajna.
Dzieje miejscowości
Data lokacji wsi jest nieznana. Wiadomo, że miejscowość istniała już w 1422 r. Jej nazwa pochodzi od pierwotnej nazwy jeziora ,,Kirsno” – czarny. Stąd też wzięła się pierwotna nazwa niemiecka jeziora Schwarzsee i wsi – Schwarzburg. W początkowym okresie obok siebie funkcjonowały dwie nazwy: pruska i niemiecka. Ta druga nie utrzymała się. W 1437 r. prokurator krzyżacki w Szestnie – Mikołaj Gorlitz dokonał przesiedlenia chłopów z Kiersztanowa do Muntowa. Nieznana jest przyczyna tej sytuacji. Najprawdopodobniej wysiedlono jedynie Prusów, bo wieś istniała nadal. Do miejscowości przybyli osadnicy niemieccy. W okresie wojny trzynastoletniej (1454–1466) wieś została doszczętnie zniszczona. Obszar Kiersztanowa zasiedlono ponownie w 1536 r. za sprawą starosty z Szestna Wolfa von Hennicke, który zapisał dotychczasowemu sołtysowi Polskiej Wsi Janowi Koszotowskiemu 40 łanów w celu obsadzenia wsi „Schwartzenburgk”. Po upływie 6 lat wolnizny płacono czynsz, z których zwolnione były 4 łany sołeckie. Ponadto chłopi musieli zwozić drewno na potrzeby browaru zamkowego w Szestnie. Osadnikom przyznano prawo połowu ryb na potrzeby własne na jeziorach Kiersztanowskim i Juno. W 1593 r. sołtysem był Jan Kiersztanowski. W 1657 r. Kiersztanowo zostało spalone przez Tatarów, a ludność częściowo wymordowana. Pod koniec XVII w. żyła tutaj wyłącznie ludność polska. W drugiej połowie XVIII w. założono we wsi jednoklasową szkołę. W 1818 r. do szkoły uczęszczało 29 dzieci, które uczył w języku polskim Michał Kolebko. W XIX w. liczba mieszkańców sukcesywnie rosła. W wyniku dokonanej separacji gruntów zabudowa wsi uformowała się nieregularnie, na przesmyku po obu stronach rzeczki płynącej od Jeziora Kiersztanowskiego do Juno. W pierwszej połowie XX w. we wsi istniała żwirownia i spółka wodno- melioracyjna.
Liczba ludności i gospodarstw w poszczególnych latach:
- 1785 r. – 14 gospodarstw
- 1821 r. – 184 osoby
- 1838 r. – 38 gospodarstw, 332 osoby
- 1849 r. – 36 gospodarstwa, 306 osób
- l939 r. – 83 gospodarstwa, 344 osoby
Gospodarka
W Kiersztanowie znajduje się firma z branży samochodowej.
Kultura
We wsi rozpoczął w 2013 r. działalność Dom Pracy Twórczej, jest również świetlica.
Bibliografia
- Chojnacki Władysław,Słownik polskich nazw miejscowości w byłych Prusach Wschodnich i na obszarze byłego Miasta Gdańska, Poznań 1946.
- Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975.
- Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. IV, Warszawa 1883.
- Gazeta Turystyczna Warmii i Mazur [22.07.2014]
- Bank Danych Lokalnych GUS [22.07.2014]
Przypisy
- ↑ Gazeta Turystyczna Warmii i Mazur [22.07.2014]
