Kożuchy: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Kożuchy | |nazwa = Kożuchy | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Kożuchów |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 16: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 200 | + | |liczba ludności = 200 |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna =(+48) 87 | |strefa numeracyjna =(+48) 87 | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Kożuchy''' (niem. ''Kosuchen'', ''Gross Kosuchen'',od 1938 r. ''Kölmerfelde'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat piski | powiecie piskim]], w [[Biała Piska (gmina miejsko-wiejska)|gminie Biała Piska]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo suwalskie|województwa suwalskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 200 mieszkańców<ref>łącznie Kożuchy, [[Kożuchowski Młyn]], [[Kożuchy Małe]]</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Sylwester Dzięgielewski]]<ref>[http://www.bialapiska.eu/index.php?option=com_content&task=view&id=18&Itemid=22/ Strona Urzędu Gminy Biała Piska] [30.08.2013]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| − | + | == Położenie == | |
| − | |||
| − | == | ||
Wieś położona jest na terenie [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]] wchodzącego w skład [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]]. Miejscowość leży w odległości około 4 km na południowy wschód od [[Biała Piska|Białej Piskiej]], przebiega przez nią droga krajowa nr 58. | Wieś położona jest na terenie [[Pojezierze Ełckie|Pojezierza Ełckiego]] wchodzącego w skład [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich|Krainy Wielkich Jezior Mazurskich]]. Miejscowość leży w odległości około 4 km na południowy wschód od [[Biała Piska|Białej Piskiej]], przebiega przez nią droga krajowa nr 58. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | Osada po raz pierwszy wzmiankowana była w 1424 roku, zaś przywilej lokacyjny uzyskała w 1435 roku. 48 łanów na prawie chełmińskim otrzymał wówczas niejaki Rafał. Przed 1446 rokiem dobra te zakupił Mikołaj Niepierka z Mazowsza. W wyniku wielkiej epidemii dżumy, która dotarła do wsi w czerwcu 1710 roku, populacja wsi znacznie się zmniejszyła (zmarło 185 mieszkańców). | + | Osada po raz pierwszy wzmiankowana była w 1424 roku, zaś przywilej lokacyjny uzyskała w 1435 roku. 48 łanów na [[Prawo chełmińskie |prawie chełmińskim]] otrzymał wówczas niejaki Rafał. Przed 1446 rokiem dobra te zakupił [[Mikołaj Niepierka]] z Mazowsza. W wyniku wielkiej epidemii dżumy, która dotarła do wsi w czerwcu 1710 roku, populacja wsi znacznie się zmniejszyła (zmarło 185 mieszkańców). |
| − | W 1945 roku w Kożuchach powstał jeden z pierwszych posterunków Milicji Obywatelskiej w | + | W 1945 roku w Kożuchach powstał jeden z pierwszych posterunków Milicji Obywatelskiej w powiecie piskim (obok [[Pisz|Pisza]], [[Drygały|Drygał]], [[Kumielsk|Kumielska]] i [[Rostki|Rostków]]); jego głównym zadaniem było zwalczanie podziemnych ugrupowań niepodległościowych. |
| − | Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W 1935 roku trzech nauczycieli uczyło w niej 116 dzieci. W 1945 roku | + | Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W 1935 roku trzech nauczycieli uczyło w niej 116 dzieci. W 1945 roku uczył jeden nauczyciel. Wiele lat w tutejszej szkole pracował [[Kazimierz Skwarski]], później kierownik Wydziału Organizacyjno–Prawnego prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Piszu, podinspektor szkolny, a następnie zastępca przewodniczącego prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Piszu. |
| − | Aktualnie wieś jest siedzibą | + | Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa. |
| − | Liczba mieszkańców | + | Liczba mieszkańców w poszczególnych latach: |
| − | 1857 – 299 osób | + | *1857 r. – 299 osób |
| − | 1939 – 664 osoby | + | *1939 r. – 664 osoby |
| − | + | == Zabytki == | |
| − | + | *zespół młyna parowego, obecnie elektrycznego z początku XX wieku: młyn i dom młynarza, murowane | |
| − | + | *zespół budynków szkolnych z okresu międzywojnia: szkoła i budynek gospodarczy, murowane | |
| − | * | + | *dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku |
| − | * | + | *kilka murowanych chałup z początku XX wieku (nr 3, 7, 17, 20, 21) |
| − | * | ||
| − | * | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | == Bibliografia == | |
#Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | #Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I, Olsztyn 2011. | ||
#Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. | #Białuński Grzegorz, ''Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie)'', Olsztyn 2002. | ||
| − | #Białuński Grzegorz, ''Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach | + | #Białuński Grzegorz, ''Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709–1711'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57. |
#''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | #''Pisz. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970. | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen'', Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen'', Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857. | ||
| − | #Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., ''Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, | + | #Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., ''Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej'', Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90. |
| − | # | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/johannisburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [10.09.2013] |
| − | # | + | #[http://www.bip.bialapiska.pl/zalaczniki/art/050506130925.doc/ Strona Urzędu Gminy Biała Piska] [10.09.2013] |
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 19:28, 24 wrz 2014
| Kożuchy | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | piski |
| Gmina | Biała Piska |
| Liczba ludności (2010) | 200 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 87 |
| Kod pocztowy | 12-230 |
| Tablice rejestracyjne | NPI |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Kożuchy | |
| Położenie na mapie Polski  Kożuchy | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Kożuchy (niem. Kosuchen, Gross Kosuchen,od 1938 r. Kölmerfelde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Biała Piska. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 200 mieszkańców[1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Sylwester Dzięgielewski[2].
Położenie
Wieś położona jest na terenie Pojezierza Ełckiego wchodzącego w skład Krainy Wielkich Jezior Mazurskich. Miejscowość leży w odległości około 4 km na południowy wschód od Białej Piskiej, przebiega przez nią droga krajowa nr 58.
Dzieje miejscowości
Osada po raz pierwszy wzmiankowana była w 1424 roku, zaś przywilej lokacyjny uzyskała w 1435 roku. 48 łanów na prawie chełmińskim otrzymał wówczas niejaki Rafał. Przed 1446 rokiem dobra te zakupił Mikołaj Niepierka z Mazowsza. W wyniku wielkiej epidemii dżumy, która dotarła do wsi w czerwcu 1710 roku, populacja wsi znacznie się zmniejszyła (zmarło 185 mieszkańców).
W 1945 roku w Kożuchach powstał jeden z pierwszych posterunków Milicji Obywatelskiej w powiecie piskim (obok Pisza, Drygał, Kumielska i Rostków); jego głównym zadaniem było zwalczanie podziemnych ugrupowań niepodległościowych.
Szkoła we wsi powstała w 1737 roku. W 1935 roku trzech nauczycieli uczyło w niej 116 dzieci. W 1945 roku uczył jeden nauczyciel. Wiele lat w tutejszej szkole pracował Kazimierz Skwarski, później kierownik Wydziału Organizacyjno–Prawnego prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Piszu, podinspektor szkolny, a następnie zastępca przewodniczącego prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Piszu.
Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.
Liczba mieszkańców w poszczególnych latach:
- 1857 r. – 299 osób
- 1939 r. – 664 osoby
Zabytki
- zespół młyna parowego, obecnie elektrycznego z początku XX wieku: młyn i dom młynarza, murowane
- zespół budynków szkolnych z okresu międzywojnia: szkoła i budynek gospodarczy, murowane
- dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku
- kilka murowanych chałup z początku XX wieku (nr 3, 7, 17, 20, 21)
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
- Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
- Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709–1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57.
- Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90.
- Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.09.2013]
- Strona Urzędu Gminy Biała Piska [10.09.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Kożuchy, Kożuchowski Młyn, Kożuchy Małe
- ↑ Strona Urzędu Gminy Biała Piska [30.08.2013]
