Krawczyki

Krawczyki
Pałac w Krawczykach. Początek XX wieku
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Bartoszyce
Liczba ludności (2010)	237
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Krawczyki
Położenie na mapie Polski Krawczyki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Krawczyki (niem. Kraftshagen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 237 mieszkańców (łącznie z Klekotkami). W skład sołectwa wchodzą wsie Krawczyki i Klekotki. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wiesław Kaczerski.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Sępopolskiej, 10 km na południe od Bartoszyc, między drogami krajowymi nr 51 i 57, przy granicy z powiatem lidzbarskim; przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Bartoszyce - Lidzbark Warmiński.

Dzieje miejscowości

Wieś powstała w ramach kolonizacji północnych obszarów państwa Zakonu Krzyżackiego. Została założona w 1336 roku jako wieś należąca do Zakonu. W tym samym czasie wybudowano tu kościół, jednak spłonął on podczas wojny polsko-krzyżackiej w 1414 roku i nigdy nie został odbudowany. W XVI wieku wieś została nadana Denhoffom (Dönhoffów), którzy szybko włączyli ziemię chłopską do swego majątku. W skład klucza dóbr Dönhoffów wchodziły pod koniec XIX wieku również pobliskie folwarki Klekotki i Szwarunki; łącznie majątek ten obejmował obszar 1143 ha (stan na rok 1889), a więc zaliczał się do największych w powiecie bartoszyckim. W posiadaniu tej rodziny Krawczyki znajdowały się aż do lat 30. XX wieku, gdy majątek został rozparcelowany. Dwukondygnacyjny pałac powstał prawdopodobnie w XIX wieku, lecz w okresie powojennym został tak poważnie przebudowany, iż utracił cechy zabytkowe. Do 1945 roku Krawczyki należały do parafii ewangelickiej w Galinach.

Pałac po pożarze w 1961 roku

Szkołę we wsi założono w XVIII wieku. W 1935 roku uczęszczało do niej 94 uczniów, a zatrudnionych było trzech nauczycieli. Po II wojnie światowej uruchomiono ją ponownie w 1946 roku; organizatorem i pierwszym kierownikiem placówki był Jan Gabriel. W późniejszym czasie duże zasługi położył dla jej rozwoju nauczyciel Edward Szołoch.

Pierwsi osadnicy przybyli tu już w 1945 roku. Wśród nich byli Aleksander Brygoła i Wacław Kulesza, którzy kolejno byli wójtami gminy Galiny. Według spisu powszechnego z 1983 roku w Krawczykach były 62 budynki mieszkalne (68 mieszkań) oraz 59 indywidualnych gospodarstw rolnych o łącznej powierzchni 702 ha. We wsi ponadto znajdowały się wówczas: punkt biblioteczny, klub, boisko sportowe, sklep wielobranżowy, sala kinowa na 60 miejsc oraz prywatna kuźnia.

Liczba mieszkańców

1857 - 197 osób

1933 - 504 osoby

1939 - 536 osób

1983 - 279 osób

Odbudowany pałac. Obecnie szkoła

Edukacja

• Szkoła Podstawowa im. Janusza Korczaka w Krawczykach

Turystyka

• We wsi znajdują się gospodarstwa agroturystyczne, należące do Bartoszyckiego Stowarzyszenia Agroturystyki "WARMIACY"

Ludzie związani z miejscowością

• Aleksander Brygoła - gospodarz z Krawczyków, wójt gminy Galiny
• Wacław Kulesza - gospodarz z Krawczyków, wójt gminy Galiny

Zabytki

• Park pałacowy; obecnie w stanie szczątkowym, zachowały się pojedyncze egzemplarze starodrzewu
• Pałac w Krawczykach, przebudowany po 1945 roku, obecnie budynek szkoły

Bibliografia

1. Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
2. Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
3. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
4. Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
5. Wojewódzka ewidencja zabytków [data dostępu: 5.03.2014]
6. Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce [data dostępu: 5.03.2014]
7. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
8. Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]