Muntowo: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
|dopełniacz wsi = Muntowa | |dopełniacz wsi = Muntowa | ||
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
| − | |rodzaj miejscowości = wieś | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko - mazurskie | |województwo = warmińsko - mazurskie | ||
|powiat = mrągowski | |powiat = mrągowski | ||
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Muntowo'''</big> (niem. Muntowen) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego. | + | <big>''' Muntowo'''</big> (niem. Muntowen) – wieś sołecka w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski| powiecie mrągowskim]], w [[gmina Mrągowo |gminie Mrągowo]]. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do [[województwo olsztyńskie |województwa olsztyńskiego]].Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[powiat mrągowski| powiatu mrągowskiego]], który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii [[Lipowo]] - [[Kosewo]] - [[Baranowo]] - [[Cudnochy]] to obszar wyniesień [[Pojezierze Mrągowskie |Pojezierza Mrągowskiego]]; część wschodnia to [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich]], stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Wieś znajduje się nad Jeziorem Juksty | + | Wieś znajduje się nad [[Jezioro Juksty |Jeziorem Juksty]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Nazwa miejscowości jest pochodzenia pruskiego od imienia „Monte”. W okresie funkcjonowania Muntowa używano też nazw: Mentowen, Montow, Montaw, Muntau. Wiadomo, że wieś istniała już w 1422 r. Natomiast w 1437 r. prokurator z Szestna - Mikołaj Gorlitz przesiedlił na teren dzisiejszej wsi część chłopów z Kiersztanowa . Otrzymał na to zgodę od wielkiego mistrza Pawła von Rusdorfa. Osadnikami byli Polacy. Muntowo położone było na 40 łanach. Tylko 2 łany sołeckie były wolne od czynszu. Ponadto mieszkańcy wsi mieli uczestniczyć wedle możliwości w łowach, sianokosach oraz służyć w młynie w Mrągowie. W 1451 r. sołtysem został Blasie. Dodatkowo niektórzy chłopi trudnili się bartnictwem. W wyniku przywileju z 1482 r. wydanego przez prokuratora Szestna Otto von Drauschwitza, bartnicy mogli hodować pszczoły w puszczy należącej do zakonu, polować i łowić ryby na własne potrzeby. Musieli jednak uiszczać za to 3 rączki miodu. Nadwyżkę zaś należało sprzedawać na zamek w Szestnie. Za beczkę miodu mogli pobierać 2,5 grzywny a za wosk według własnej woli. W 1536 r. mieszkańcami wsi byli zarówno Polacy jak i Niemcy. W | + | Nazwa miejscowości jest pochodzenia pruskiego od imienia „Monte”. W okresie funkcjonowania Muntowa używano też nazw: Mentowen, Montow, Montaw, Muntau. Wiadomo, że wieś istniała już w 1422 r. Natomiast w 1437 r. prokurator z Szestna - Mikołaj Gorlitz przesiedlił na teren dzisiejszej wsi część chłopów z [[Kiersztanowo| Kiersztanowa]]. Otrzymał na to zgodę od wielkiego mistrza Pawła von Rusdorfa. Osadnikami byli Polacy. Muntowo położone było na 40 łanach. Tylko 2 łany sołeckie były wolne od czynszu. Ponadto mieszkańcy wsi mieli uczestniczyć wedle możliwości w łowach, sianokosach oraz służyć w młynie w [[Mrągowo |Mrągowie]]. W 1451 r. sołtysem został Blasie. Dodatkowo niektórzy chłopi trudnili się bartnictwem. W wyniku przywileju z 1482 r. wydanego przez prokuratora [[Szestno |Szestna]] Otto von Drauschwitza, bartnicy mogli hodować pszczoły w puszczy należącej do zakonu, polować i łowić ryby na własne potrzeby. Musieli jednak uiszczać za to 3 rączki miodu. Nadwyżkę zaś należało sprzedawać na zamek w [[Szestno |Szestnie]]. Za beczkę miodu mogli pobierać 2,5 grzywny a za wosk według własnej woli. W 1536 r. mieszkańcami wsi byli zarówno Polacy jak i Niemcy. W 1543 r. wdowa po sołtysie Pawle - Anna, sprzedała 2 łany sołeckie za 30 grzywien Michałowi Skrodzkiemu (Schrotzke). Michał zaś odsprzedał je Stanisławowi Popielcowi i Wiesnie. W 1550 r. sołectwo muntowskie kupił Michał Zarzecki i Stanisław (Stanick) Jadamow. W tym samym roku książę Albrecht zwiększył liczbę łanów sołeckich z 2 do 4. Michał Zarzycki nabył również Muntowskie Ostrowie (Muntowenwerder), między [[Jezioro Juksty |Jeziorem Juksty]] a małym [[Jeziorko Muntynk |Jeziorkiem Muntynkiem]]. W 1536 r. mieszkali tu Polacy i Niemcy. Pod koniec XVII w. mieszkańcami wsi Muntowo byli wyłącznie Polacy. W XVIII w. powstała tutaj szkoła. W I poł. XIX w. uczyły się w niej, po polsku, również dzieci ze [[Śniadowo |Śniadowa]]. Nauczycielem był wówczas [[Fryderyk Śniarewski]]. W XIX w. liczba mieszkańców sukcesywnie rosła. W 1785 r. były tu 22 dymy, w 1815 r. – 36, w 1838 r. – 29 . W 1815 r. we wsi mieszkało 188 osób, w 1838 r. – 214, w 1939 r. – 260. W 1856 r. w Muntowie Starym i Nowym było po 83 mieszkańców . Niegdyś tern wsi zamieszkiwali bartnicy pruscy. W 1871 r. obszar Muntowskiego Ostrowia włączono do Muntowa. Wieś natomiast podzielono na Stare, Nowe i Małe Muntowo . W wyniku procesu separacji gruntów powstała kilka koloni:Wola Muntowska (Muntowenwolla), Zielonka Muntowska (Grunwiese), Piotrówka (Petersberg) i Pełkowo (Pelkshof). Centralna część wsi uformowała się w północnym krańcu [[Jezioro Juksty |Jeziora Juksty]]. Drogę między Muntowem a[[Mrągowo |Mrągowem]] położono w 1887 r. W 1907 r. na terenie wsi istniał folwark Muntowska Góra, którego właścicielem był Otto Neubacher a następnie Hoenig. Zajmowano się w nim przede wszystkim hodowlą bydła. W 1935 r. istniała tutaj jednoklasowa szkoła. W 1939 r. funkcjonowało w Muntowie 59 gospodarstw domowych a w tym 24 rolniczych. Muntowo przyjęło kształt półkolisty nad [[Jezioro Juksty| Jeziorem Juksty]]. |
<br/> | <br/> | ||
=== Ludzie związani z miejscowością: === | === Ludzie związani z miejscowością: === | ||
| − | |||
| − | |||
| + | Na kartach historii wsi zapisał się prokurator z [[Szestno |Szestna]] -[[ Mikołaj Gorlitz]]. | ||
| + | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
=== Bibliografia: === | === Bibliografia: === | ||
| Linia 70: | Linia 65: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria:Powiat mrągowski]][[Kategoria:Gmina Mrągowo]][[Kategoria:Wieś sołecka]] |
[[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 11:34, 21 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Kinlis|Kinlis]] ([[Dyskusja użytkownika:Kinlis|dyskusja]]) 11:34, 21 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 20:18, 25 paź 2013
| Muntowo | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko - mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Mrągowo |
| Sołectwo | Muntowo |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Muntowo | |
| Położenie na mapie Polski  Muntowo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Muntowo (niem. Muntowen) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie przynależała do województwa olsztyńskiego.Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: cześć zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj także skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni).
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Wieś znajduje się nad Jeziorem Juksty.
Dzieje miejscowości
Nazwa miejscowości jest pochodzenia pruskiego od imienia „Monte”. W okresie funkcjonowania Muntowa używano też nazw: Mentowen, Montow, Montaw, Muntau. Wiadomo, że wieś istniała już w 1422 r. Natomiast w 1437 r. prokurator z Szestna - Mikołaj Gorlitz przesiedlił na teren dzisiejszej wsi część chłopów z Kiersztanowa. Otrzymał na to zgodę od wielkiego mistrza Pawła von Rusdorfa. Osadnikami byli Polacy. Muntowo położone było na 40 łanach. Tylko 2 łany sołeckie były wolne od czynszu. Ponadto mieszkańcy wsi mieli uczestniczyć wedle możliwości w łowach, sianokosach oraz służyć w młynie w Mrągowie. W 1451 r. sołtysem został Blasie. Dodatkowo niektórzy chłopi trudnili się bartnictwem. W wyniku przywileju z 1482 r. wydanego przez prokuratora Szestna Otto von Drauschwitza, bartnicy mogli hodować pszczoły w puszczy należącej do zakonu, polować i łowić ryby na własne potrzeby. Musieli jednak uiszczać za to 3 rączki miodu. Nadwyżkę zaś należało sprzedawać na zamek w Szestnie. Za beczkę miodu mogli pobierać 2,5 grzywny a za wosk według własnej woli. W 1536 r. mieszkańcami wsi byli zarówno Polacy jak i Niemcy. W 1543 r. wdowa po sołtysie Pawle - Anna, sprzedała 2 łany sołeckie za 30 grzywien Michałowi Skrodzkiemu (Schrotzke). Michał zaś odsprzedał je Stanisławowi Popielcowi i Wiesnie. W 1550 r. sołectwo muntowskie kupił Michał Zarzecki i Stanisław (Stanick) Jadamow. W tym samym roku książę Albrecht zwiększył liczbę łanów sołeckich z 2 do 4. Michał Zarzycki nabył również Muntowskie Ostrowie (Muntowenwerder), między Jeziorem Juksty a małym Jeziorkiem Muntynkiem. W 1536 r. mieszkali tu Polacy i Niemcy. Pod koniec XVII w. mieszkańcami wsi Muntowo byli wyłącznie Polacy. W XVIII w. powstała tutaj szkoła. W I poł. XIX w. uczyły się w niej, po polsku, również dzieci ze Śniadowa. Nauczycielem był wówczas Fryderyk Śniarewski. W XIX w. liczba mieszkańców sukcesywnie rosła. W 1785 r. były tu 22 dymy, w 1815 r. – 36, w 1838 r. – 29 . W 1815 r. we wsi mieszkało 188 osób, w 1838 r. – 214, w 1939 r. – 260. W 1856 r. w Muntowie Starym i Nowym było po 83 mieszkańców . Niegdyś tern wsi zamieszkiwali bartnicy pruscy. W 1871 r. obszar Muntowskiego Ostrowia włączono do Muntowa. Wieś natomiast podzielono na Stare, Nowe i Małe Muntowo . W wyniku procesu separacji gruntów powstała kilka koloni:Wola Muntowska (Muntowenwolla), Zielonka Muntowska (Grunwiese), Piotrówka (Petersberg) i Pełkowo (Pelkshof). Centralna część wsi uformowała się w północnym krańcu Jeziora Juksty. Drogę między Muntowem aMrągowem położono w 1887 r. W 1907 r. na terenie wsi istniał folwark Muntowska Góra, którego właścicielem był Otto Neubacher a następnie Hoenig. Zajmowano się w nim przede wszystkim hodowlą bydła. W 1935 r. istniała tutaj jednoklasowa szkoła. W 1939 r. funkcjonowało w Muntowie 59 gospodarstw domowych a w tym 24 rolniczych. Muntowo przyjęło kształt półkolisty nad Jeziorem Juksty.
Ludzie związani z miejscowością:
Na kartach historii wsi zapisał się prokurator z Szestna -Mikołaj Gorlitz.
Bibliografia:
Mrągowo. Z dziejów miasta i okolic, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego, t. VI, Warszawa 1885, 960 ss.
http://www.it.mragowo.pl/media/art/707/file/historia.pdf, 12.09.2013.
Zobacz też
www.mragowo.wm.pl
